پل تاریخی گاومیشان واقع در شهرستان دره شهر استان ایلام که قدمت آن به دوران ساسانیان برمی‌گردد به دلیل معماری فنی و پیچیده‌اش یکی از حیرت‌انگیزترین پلهای تاریخی غرب کشور محسوب می شود.
بە گزارش پایگاه خبری هاژه، مورخان در مطالعه تاریخ کهن شهرستان دره شهر، این شهرستان را اولین شهر دوران ساسانیان نامیده اند. این شهرستان با آثار تاریخی متعدد مانند ماداکتو، آتشکده‌های تاریخی متعدد، پل گاومیشان و آثار تاریخی دیگر یکی از شهرهای قدیمی و تاریخی کشور محسوب می‌شود.
یکی از آثار تاریخی این شهرستان که همیشه در این شهرستان و کشور بیشتر مورد توجه بوده است و دارای ویژگی‌های خاص پل سازی در دوران باستان است "پل تاریخی گاومیشان" است که در این شهرستان قرار دارد و بخشی از تاریخ و قدمت این شهرستان بر روی این پل نمایان شده است.
پل تاریخی و زیبای گاومیشان که بقای آن متعلق به دوران ساسانی است بر روی رودخانه سیمره پس از تلاقی با رودخانه کشکان ساخته شده است. بر اساس نظریات مختلف وجه تسمیه نام این پل بر گرفته از «گومیشه» یعنی محل پرورش گاو است.
اما بعضی از مورخان تاریخ مانند «سراورل استین» نام این پل را «گاماسا» می‌دانند (گاماسا از دو کلمه گا یعنی گاو وماس به معنی ماهی تشکیل شده است.)
قوس‌های جناقی آجری و سایر تعمیرات سنگی و نمای فعلی پل بیانگر مرمت این پل در دوران بعد به خصوص دوران اتابک لر کوچک است.
پل تاریخی گاومیشان از پنج چشمه بزرگ تشکیل شده است که در حال حاضر فقط یکی از این چشمه‌ها سالم است و ارتباط چشمه‌ها با مسیر حرکت آب و طغیان آن محرز است.
این پل بسیار فنی و پیچیده ساخته شده است به طوری که رقیبی جدی برای پلهای مهم به شمار می‌رود.
پایه‌ها و تکیه گاه‌های اصلی پل مدور و قطور است و مصالح آن از سنگ‌های مکعبی بزرگ و تراشیده در ابعاد مساوی است که به صورت «رگ چین» به روی هم چیده شده اند و پایه اصلی پل را به وجود آورده است.
داخل پایه‌ها نیز از قلوه سنگ و ملاط گچ پر شده و مصالح پل سنگ و ملاط گچ و در سقف تاقها از آجر است که همگی در پیچیدگی این پل نقش دارند.
تاق های جناغی، دالان‌ها و راهروها همگی از آجرهایی به ابعاد ۲۰ در ۲۵ سانتی متر ساخته شده است و نمای این پلتاقچه های مسدود و باز و موج شکن‌هایی دارد که به وسیله راهروها با چند پل به هم متصل می‌شوند که این نیز حتی در دوران کنونی بسیار مهندسی شده به نظر می‌رسد.
وجود پله‌ها در میان دالان ستون میانی، بیانگر این امر است که این پل فقط یک پل ارتباطی نبوده بلکه راهروهای داخل و پلکان نشان از این دارد که کاروان‌ها از این پل به عنوان سرپناه به هنگام عبور استفاده می‌کردند و چه بسا شب‌ها که در دل این دالان‌ها کاروانیان به صبح رسانده اند.
یکی از مورخان تاریخ بنام سرهنری راولینسون در سفرنامه خود درباره این پل می‌نویسد: «پلی که هم اکنون بر رویسیمره (دره شهر فعلی) قرار دارد یکی از بهترین پلهای ایران است که حسین خان بزرگ (والی بزرگ و معروف ایلام و لرستان) به سال ۱۰۰۸ هجری قمری این پل را تعمیر کرده است».
به اعتقاد مورخان این پل در سال ۱۳۳۴ هجری قمری بر اثر زلزله از بین رفته است.
مهر