امروزه در بین رسانه های مختلف، تلویزیون ها دارای مخاطبان بیشتری هستند و خانواده ها، بیشتر وقت خود را صرف دیدن آن می نمایند. متاسفانه در سال های اخیر و در کشور ما، برنامه های ماهواره ای، با سریال های رنگارنگ و جذاب خود توانسته اند که مخاطب های زیادی را به سوی خود جلب و از برنامه های صدا و سیمای داخلی دور نمایند. این برنامه ها معمولا از انحرافات اجتماعی؛ نظیر: "تجاوز، روابط نامشروع، موضوعات سکس، هرزگی، پوشش نامناسب، بی احترامی، خشونت، صحنه های مشروب خواری، مصرف سیگار، مواد مخدر، قتل و..." پرده برمی دارند و به طور غیر مستقیم به فرزندان ما آموزش می دهند و کل افراد خانواده را تحت تاثیر خود قرار می دهند. اگر بر روی استفاده از این رسانه های نیرومند، کنترل مطلوبی صورت نگیرد، می تواند بر افکار افراد تاثیر گذاشته و سلامت خانواده را به خطر اندازد. در طرف دیگر، اگر به صدا و سیمای داخل کشورمان توجه شود، این رسانه، اهداف دیگری را دنبال می نماید، نظیر احیای ارزش های انسانی و دینی در زندگی اجتماعی ما ایرانیان. ارزش هایی که می تواند در تربیت و بار آوردن سالم فرزندان ما بسیار مهم باشد؛ در بین این برنامه های داخلی، صدا و سیمای مرکز مهاباد دارای برنامه های مفید و متعددی است که ما را در داشتن خانواده ای سالم یاری می رساند. اما بحث اصلی ما در اینجاست که در بین این همه برنامه های متنوع تلویزیونی، کدامیک برای سلامت خانواده، مفید و کدامیک مضر و خطرناک می باشد؟ آسیب هایی که در این زمینه، افراد خانواده را تهدید می نماید، چیست و چه راهکارهایی پیشنهاد می شود؟

آسیب ها و هشدارها

- استفاده ی زیاد از برنامه های تلویزیونی(چه ماهواره ای و چه داخلی)، فرصت های مفید زندگی را از ما می گیرد؛ فرصت هایی که ما می توانیم آن را با فعالیت های متنوعی نظیر، مطالعه، بازی و سرگرمی، ورزش و... (که برای رشد و سلامت بدن و ذهن فرزندانمان بسیار مهم است) بگذرانیم.

- ذهن انسان در دوران بچگی همانند لوحی سفید است که هر چیزی بر روی آن نگاشته شود، می تواند برای همیشه باقی بماند و بر رفتار و کردار او تاثیر بگذارد. با این وجود باید دقت داشته باشیم که تصاویر فیلم ها و سریال هایی که بر روی تلویزیون های هر یک از ما به نمایش گذاشته می شود، می تواند به طور مستقیم و غیر مستقیم، ذهن فرزندان ما را درگیر خود کند و به آنان آسیب وارد نماید.

- برنامه های ماهواره ای با ارائه ی تصاویر مستهجن و مبتذل که برخلاف عفت عمومی است، بسیاری از بی بند و باری های جنسی را جلوی دیدگان خانواده ها، ساده و عادی جلوه می دهد.

- نمایش فیلم های جنایی، روحیه ی خشونت و تند خویی و ارتکاب جرم را به فرزندان ما القا می نماید و موجب رفتارهای خشونت آمیز می شود.

- فیلم های جنسی بر هیجان کودکان ما می افزاید و راه کج و انحراف و تجاوز را به سوی آنان می گشاید.

- دیدن صحنه های جذاب از فیلم ها و سریال های پر زرق و برق ماهواره ای، باعث تقلید و الگو برداری فرزندان ما از بازیگرهای آنان خواهد شد.

- برنامه های ماهواره ای می تواند مرزهای شرم و حیا را بشکند و بر روی احترام ها و پوشش ظاهری افراد خانواده تاثیر مستقیم بگذارد.

- سریال های ماهواره ای با نشان دادن زندگی رویایی آدم های مرفه با ظاهری زیبا، شغل های آنچنانی با درآمدی بالا، حسی را در درون بیننده بوجود می آورد که احساس محرومیت نماید و چون این میل و تقاضا امکان ارضا ندارد، تبدیل به خشونت، بد خلقی و پرخاشگری در میان افراد، به خصوص در بین خانم ها، می گردد و بیشتر آن ها را از زندگی دلسرد می نماید و افسرده می کند و حتی ممکن است موجب طلاق عاطفی بین زوجین گردد.

- نمایش فرهنگ های مختلف که با فرهنگ غنی کشور ما هیچ رابطه ای ندارد، هویت فرزندان ما را به مخاطره می اندازد.

- در سیر نمایش فیلمها و سریال های فرنگی، مسائل دینی اصلا جایی ندارد یا بسیار کمرنگ است؛ مسیری که می تواند فرزندان ما را از شناخت خداوند، دور نماید.

- تماشا کردن زیاد تلویزیون، از لحاظ جسمی می تواند بر چشمان ما آسیب وارد نماید.

- برنامه های تلویزیونی باید با ذهنیت فرزند ما همخوانی داشته باشد.

- دیدن صحنه های سکس و خیانت ها، ارزش ها را در خانواده از بین می برد و حس وفاداری را در بین زن و شوهر، کمرنگ می نماید و یا حتی می تواند بعضی از مردان را هوسران و چشم چران بار بیاورد.

 

راهکارها و پیشنهادها

- خانواده ی خود را مدیریت نماییم و خودمان را الگو قرار دهیم؛ البته، مدیریت نه به معنای حاکمیت و محدودیت برای افراد خانواده، بلکه به صورت کنترل و برنامه ریزی صحیح و نامحسوس.

- به خاطر فرزندانمان از بعضی سریال ها و فیلم های ماهواره ای که از دیدن آن ها لذت می بریم، باید بگذریم.

- والدین باید فرزندان خود را از مسائل گوناگون رسانه ای آگاه سازند و برای دیدن برنامه های تلویزیونی برنامه ریزی نمایند.

- هر خانواده ای سعی کند که فرزندانش را به دیدن برنامه هایی تشویق نماید که با آداب و رسوم فرهنگی کشور و قومش هم خوانی داشته باشد.

- از سریال ها و فیلم های اجتماعی و تاریخی داخل کشورمان بهره ببریم و از این طریق سعی نماییم، فرهنگ، هویت، آداب و رسوم و تاریخ غنی کشورمان را به فرزندان خود بشناسانیم.

- اگر برای دیدن برنامه های ماهواره ای اصرار داریم، حداقل، بیشتر از برنامه های علمی و آموزنده استفاده نماییم؛ برای این کار می توانیم کانال های مختلف را شناسایی نماییم و ساعت پخش برنامه ها، فیلم ها و مستندهایی را که فکر می کنیم برای خانواده ی ما مفید است و سلامت روانی آن ها را به خطر نمی اندازد، یادداشت نماییم و همراه خانواده به تماشای آن ها بنشینیم و از دیدن آن ها لذت ببریم.

- می توانیم از کلوب ها، فیلم و سریال های جدید و جذاب و حتی فیلم های آموزشی تهیه نماییم و فرزندان و خانواده ی خود را به دیدن آن ها تشویق نماییم.

- باید این را بدانیم که امکانات برای تفریح و سرگرمی "بدون تلویزیون" فراوان است، سعی کنیم زمان با کیفیت تری را برای فرزندان و خانواده ی خود صرف نماییم و برای سلامت ذهن آنان وقت بگذرایم، وقت هایی که می توانیم آن را با" انواع بازی و سرگرمی، کتاب خوانی و مطالعه، انجام دادن کارهای ذوقی و هنری، گوش دادن به موسیقی، استفاده از سی دی های آموزشی، انجام ورزش و ..." به مانند روزگاران قدیم پر نماییم؛ زیرا این موارد می توانند نقشی حیاتی و مهم در کمک به رشد و سلامت بدن و ذهن فرزندان ما و حتی خود ما داشته باشد و خانواده را از لحاظ عاطفی به همدیگر نزدیکتر نماید.

- (در حد پیشنهاد) پاسی از شب خود را با برنامه های مفید صدا و سیمای شهر عزیزمان، مهاباد، سپری نماییم و لذت ببریم و با پیشنهادات خود و شرکت در برنامه های زنده ی آنان، می توانیم این عزیزان و زحمتکشان را در پر بار کردن هر چه بیشتر برنامه هایشان یاری رسانیم و زحماتشان را ارج بنهیم.

 

سخن آخر:

پس با این وجود، سلامت خانواده ی هریک از ما در گرو این نکته های مهم و ظریف است که باید به آن اهمیت بدهیم و ساده از آن نگذریم؛ چه بسا، بی توجهی و ساده انگاشتن ما در این زمینه می تواند آسیب های جبران ناپذیری را بر پیکره ی خانواده وارد نماید. به امید آن روزی که همه ی ما خانواده ای سالم و با نشاط داشته باشیم.

 

مشاوره و بازبینی:

سلیمان کارسولی (کاشناس ارشد مشاوره خانواده)