امید برین - روزنامه نگار
روز چهارم مرداد (26 جولای) هیاتی از «مجلس دمکراتیک سوریه» با مقامات دولتی سوریه در دمشق دیدار کردند. این دیدار از آنجا حایز اهمیت بود که برای اولین بار از آغاز بحران سوریه، ائتلافی به رهبری کردها به طور رسمی با حکومت سوریه مذاکره می کند.
مجلس دمکراتیک سوریه شاخه سیاسی «نیروهای دمکراتیک سوریه» SDF، در خلال جنگ داخلی سوریه تأسیس شده است که شامل ائتلافی از نظامیان کرد، عرب، آشوری، ارمنی و ترکمان می باشد، که البته کردها اکثریت این نیرو را تشکیل می دهند. به گفته ناظرین جنگ داخلی سوریه، نیروهای دمکراتیک سوریه کنترل بیش از 27 درصد از خاک این کشور را در اختیار دارند. این نیرو نه تنها نواحی کردنشین در شمال و شمال شرقی، بلکه شهر عرب نشین «رقه» را نیز در کنترل دارد. این گروه با حمایت ائتلاف جهانی به رهبری آمریکا در مهر ماه سال گذشته، «رقه» را از تصرف گروه موسوم به دولت اسلامی (داعش) خارج کردند.
رئیس جمهور سوریه، «بشار اسد» در مورد آینده مناطق تحت کنترل نیروهای دمکراتیک سوریه در مصاحبه با شبکه تلویزیونی «آر تی» روسیه در خرداد ماه ضمن اعلام خبر از آمادگی این نیرو برای مذاکره گفته بود: "مذاکره یک گزینه است، اما گزینه دوم استفاده از زور برای «آزادسازی» مناطقی است که در اختیار آنها است".
بشار اسد بە محض روی کار آمدن خود بعد از فوت حافظ اسد، مجموعەای از اصلاحات را در زمینەهای سیاسی و اقتصادی بە قانون اساسی اضافە کرد. اگر چە بە گفتە مخالفان حزب بعث سوریە، در عمل این کشور بە سمت انسداد سیاسی بیشتر پیش رفت، اما در قانون مصوب آن سالها (ماده 107) حق "مدیریت محلی" گنجاندە شدە بود. هم اکنون تعریف دولت مرکزی سوریە از مذاکرە با "مجلس دمکراتیک سوریە" از دروازەی این قانون می گذرد و این آن چیزی نیست کە مطلوب "مجلس دمکراتیک سوریە" باشد. هر دو طرف بە حفظ تمامیت ارضی سوریە تاکید می ورزند اما تعاریف جداگانەای از تمرکززدایی سیاسی و اقتصادی ارائە می دهند. از سوی دیگر بە نظر می رسد کە دو طرف علی رغم اختلافات سعی دارند افکار عمومی در سوریه و منطقه را برای مذاکرات بیشتر آمادە کنند.
گفتگوی ما را در مورد جزییات مذاکره کردها با حکومت سوریه، با «الهام احمد»، رئیس مشترک مجلس دمکراتیک سوریه و رئیس هیات مذاکره کننده را بخوانید:
الهام احمد در رابطه با طرح انجام مذاکره با دولت سوریه می گوید: "پیشنهاد برگزاری این نشست از جانب حکومت سوریه مطرح شد. پیشتر حکومت سوریه از تریبون‌های مختلف مطرح کرده بود که کردها دو انتخاب بیشتر ندارند، یا مذاکره یا جنگ. سیاست‌های ما در این زمینه روشن هستند. ما چاره‌اندیشی سیاسی و گفتگو را بر جنگ و تبعاتش ترجیح می‌دهیم".
به گفته رسانه های نزدیک بە حکومت سوریه محور اصلی گفتگوها در این نشست مربوط بە مسایل خدمات اجتماعی بودە است. رئیس هیات مذاکره کننده کردها این اخبار را تكذیب میکند و در این بارە میگوید:" چهارچوب کلی این نشست، بحث در مورد آینده سیستم سیاسی بود. حکومت سوریه بر خودگردانی محلی پافشاری میکند و خواست ما، خودمدیریتی دمکراتیک است. در مجموع در این نشست هیچ نتیجه ملموسی حاصل نشد. روشن نیست که حکومت سوریه خودمدیریتی دمکراتیک را بر می تابد یا نه. این گفتگو فقط برای درک نیت حکومت بود که می‌توان آن را به عنوان نقطه شروع برای ادامه مذاکرات در نظر گرفت. همچنین به منظور ادامه گفتگو کمیته‌هایی تشکیل شد تا در مورد آینده سیستم سیاسی گفتگوهای بیشتری انجام شود".
منابع نزدیک به کردها اعلام کردند کە طرف مذاکره مجلس دمکراتیک سوریه در این نشست «علی مملوک» رئیس نهاد امنیت ملی سوریه بودە است. از او به عنوان شخص دوم نظام سوریه بعد از بشار اسد نام بردە میشود. الهام احمد در مورد اعضای هیات نمایندگی دولت سوریه در این نشست میگوید: "در واقع طرف گفتگوی ما باید وزیر ادارات محلی سوریه می‌بود اما در نهایت با مسئول امور کردها در دمشق گفتگو کردیم".
بعد از انجام این گفتگو، منابع نزدیک به حکومت سوریه و کردها خبرهای متناقصی از محتوای این نشست منتشر کردند. منابع نزدیک به حکومت، از موافقت کردها برای تسلیم اراضی تحت کنترلشان به دمشق و بازگشت نیروهای ارتش به مناطق کردنشین خبر دادند. رئیس مشترک مجلس دمکراتیک سوریه در این مورد میگوید: "در مورد امورات نظامی گفتگویی نشد اما به طور کلی نیروهای حکومت به شمال سوریه و روژآوا بر نخواهند گشت. تنها نیروهای نظامی در شمال سوریه، نیروهای سوریه دمکراتیک خواهند بود، که مسئولیت برقراری امنیت و آسایش ساکنین این منطقه را بر عهده دارند. تاکید می‌کنم تنها در صورت حل بحران سوریه و توافق بر سر مسائل سیاسی، امکان گفتگو در این زمینه‌ها وجود دارد".
الهام در مورد احتمال ملحق شدن نیروهای کرد به ارتش بشار اسد میگوید: "ما برای حل سیاسی بحران سوریه مصمم هستیم. در این مورد که نیروهای دمکراتیک سوریه بخشی از ارتش سوریه باشند، به شرط اینکه در مورد نحوه اداره سوریه توافق جمعی حاصل شود، از خود انعطاف نشان خواهیم داد. در نهایت این اسم‌ها نیستند که اهمیت دارند بلکه مهم تحقق خواسته ماست که عدم تمرکز قدرت در مرکز است".
واکنش های مثبت و منفی نسبت به این نشست کم نبودند. بعضی از احزاب سیاسی کرد سوریه کە در طول جنگ داخلی سوریه از مخالفان سیستم سیاسی در شمال این کشور بودەاند، «یگان های مدافع خلق» و نیروهای دمکراتیک سوریه را به حفظ و دفاع از منافع دولت سوریه متهم میکنند. الهام احمد در مورد انجام مذاکرات با نیروهای کرد خارج از «مجلس دمکراتیک سوریه» که عموما نزدیک به حزب دمکرات کردستان عراق هستند اضافه کرد: "از ابتدای بحران سوریه هدف ما متحد کردن تمام نیروهای کرد سوریه بود. اما حضور مجلس میهنی کوردی «ENKS» در صف اپوزیسیون حکومت سوریه و قرار گرفتن این نیرو در جبهه ترکیه، سد بزرگی در این راستا بود".
الهام احمد با تاکید بر اینکه مجلس دمکراتیک سوریه تمام گروه‌های اتنیکی و مذهبی شمال و شرق سوریه را نمایندگی میکند، در مورد نقش سیاسی کردها در سوریه میگوید: "ما به دنبال راه حل سیاسی برای بحران سوریه هستیم. نیروهای سوریه دمکراتیک نقش پر رنگ و بزرگی را در جنگ با تروریسم بر عهده داشتند. ما برای دفاع از این خاک هزینه‌های بزرگی داده‌ایم. طبیعی است که در زمینه سیاسی نیز نقش پر رنگی بازی کنیم. ما در مذاکره با حکومت سوریه نیز این موضوع را آشکارا بیان کرده‌ایم. آینده سیاسی سوریه در گرو حل مسئله کردها است".
رئیس مشترک مجلس دمکراتیک سوریه در مورد آینده گفتگوها با حکومت سوریه میگوید: "واقعیت این است که ما نمی‌دانیم این مذاکرات ادامه پیدا خواهد کرد یا نه. ما امیدوار هستیم زیرا هدف ما، حل بحران سوریه از راه گفتگو و مذاکره است. در صورت ادامه مذاکرات نیز، گفتگوها در مورد آینده سیستم سیاسی روژآوا و شمال سوریه خواهد بود. حکومت سوریه می‌خواهد هر آنچه در شمال سوریه وجود دارد برچیده شود که این با خواست ما در تضاد است. خواست ما، دمکراتیزه شدن سوریه، عدم تمرکز قدرت در مرکز و به رسمیت شناختن خودمدیریتی دمکراتیک کردها است. حل مسئله کرد در سوریه بسیار مهم و اساسی است و بدون حل این مسئله، بحران سوریه پایان نخواهد یافت".