عبدالله رحمانی
2 حادثه آتش سوزی کشتی نفتکش ایرانی در دریای چین و برخورد تانکر سوخت با اتوبوس مسافربری در کمربندی حسینی شهر سنندج سفری بی بازگشت را برای تعدادی از هموطنانمان رقم زد که از جهاتی قابل تامل هستند.
حادثه نخست که به سانحه سانچی مشهور شد ١٦ دی ماه سال گذشته در دریای چین و بخاطر برخورد کشتی نفتکش متعلق به ناوگان شرکت ملی نفتکش ایران با یک فروند کشتی چینی روی داد و نفتکش ایرانی آتش گرفت و 32 پرسنل آن شامل٣٠ ایرانی و 2 بنگلادشی در میان شعله های آتش سوختند (این نفتکش محموله خود را برای شرکت هانوا توتال کره جنوبی بارگیری کرده و در اجاره این شرکت کره ای بود).
نفتکش حادثه دیده 25 آذر ماه زمانی که می خواست بندر عسلویه را ترک کند بخش های مختلف آن مانند رادار، موتور، تجهیزات و سایر امکانات مورد بررسی قرار گرفت و طبق گزارش های موجود این شناور هیچ مشکل فنی نداشت و از کشتی های به روز دنیا بود.
کشتی سانچی ساخت سال 2008 شرکت هیوندا در کره جنوبی بود و جدید ترین استانداردهای جهانی را داشت.
شعله های آتش کشتی سانچی 9 روز بعد خاموش شد و همه 32 خدمه (مردان دریا) در اعماق آب های کشور چین برای همیشه آرام گرفتند و چشم انتظاری خانواده هایشان با ماتم و اندوه به پایان رسید.
اما حادثه دیگر بامداد چهارشنبه 20 تیر ماه جاری در کمربندی دکتر حسینی شهر سنندج روی داد.
یک دستگاه تانکر حامل سوخت (نفتا) با یک دستگاه اتوبوس مسافربری که در کنار بلوار دکتر حسینی مقابل ترمینال مسافربری برخورد کرد و انفجار حاصل از نشت مواد سوختی تانکر به اتوبوس سرایت کرد و شعله های آتش 11 نفر شامل هشت مسافر، راننده و شاگرد اتوبوس و راننده تانکر را تسلیم زبانه های بی رحم خود کرد و هفت نفر دیگر نیز مصدوم شدند.
وجه مشترک این دو حادثه، آتش سوزی محموله نفتی کشتی و تانکر حمل سوخت است تا این جای قصه، مساله ای غیرعادی وجود ندارد و حمل سوخت چه در دریا و چه خشکی در بسیاری از کشورهای منطقه و جهان امری عادی و طبیعی است.
این تانکر سوخت رسان نیز همچون صدها تانکری که روزانه از منطقه اقلیم کردستان عراق مواد نفتی (نفتا و مازوت) را از طریق مرزهای رسمی باشماق در مریوان و پرویزخان در قصرشیرین وارد کشورمان کرده و به مقصد پالایشگاه های جنوب و غرب کشور در مسیرهای ارتباطی تردد می کنند.
اما چیزی که در کردستان در مقایسه با استان های دیگر متفاوت است، عبور این تانکرهای حامل سوخت از نزدیکی مناطق مسکونی داخل شهرها بخاطر عدم وجود جاده های کمربندی است.
واقعیتی که داغ خانواده های جان باختگان حادثه سنندج را بیشتر می کند اینکه حادثه در دریاهای بیگانه خاور دور و بدون حضور امدادگران و نجاتگران روی نداده است بلکه در منطقه شهری سنندج مرکز استان کردستان اتفاق افتاد.
در این حادثه جان باختگان، ملوانان زبده و آموزش دیده نبودند، بلکه مسافرانی بودند که برای سفر، مداوا و یا کارهای اداری عازم پایتخت می شدند ولی در نخستین دقایق شروع سفر، دچار حادثه دلخراش و مرگ ناخواسته شدند.
نکته دیگر اینکه، برخی مسافران اتوبوس بلیت تهیه کرده بودند، اما افراد دیگری نیز جان باختند که بلیت سفر نداشتند و با توجه به در آمد و شغل شان (ساعت فروش دوره گرد) خارج از محوطه ترمینال و با کرایه ارزان تر سوار مرکب مرگ شده بودند.
و اینکه چرا در جایی که ترمینال هست مسافر باید جلوی درب خروجی و بدون بلیت و ارزان تر از نرخ مصوب سوار اتوبوس شود، در اینجا کاربرد اصلی ترمینال چیست؟
هر چند در هر 2 حادثه آتش و دود در زمان بسیار کمی خدمه و مسافران را از جهان فانی به دیار باقی فرستاد اما اینجا (تصادف اتوبوس در سنندج) خبری از جعبه سیاه و ... نبود، ولی افراد عادی هم می توانستند علت وقوع حادثه را تشخیص دهند (می گویند از کار افتادن سیستم ترمز تانکر نفتکش علت اصلی این حادثه است).
موضوع مهمتر اینکه اگر این تانکر سوخت حامل بنزین، میعانات گازی و یا مواد شیمیایی خطرناک بود، احتمال شدت انفجار و آتش سوزی بسیار بیشتر بود و امکان تبدیل آن به یک فاجعه انسانی دور از انتظار نبود.
پس از این حادثه رئیس جمهوری، رئیس مجلس شورای اسلامی، معاون اول رئیس جمهور، وزیر کشور، استاندار کردستان و نماینده ولی فقیه در کردستان، نمایندگان مردم استان در مجلس شورای اسلامی در پیام های جداگانه ایی ضمن تسلیت این حادثه ناگوار به مردم بویژه خانواده های جانباختگان، خواستاربررسی علت حادثه و پیشگیری از وقوع مجدد آن شدند.
آن چیزی که حادثه سنندج را متفاوت می کند احتمال تکرار دوباره و چند باره آن است که می طلبد مسئولان برای جلوگیری از آن نه فردا بلکه همین امروز آستین های همت را بالا بزنند و با احداث جاده کمربندی، ارابه های مرگ را از مناطق مسکونی شهرهای مسیر (مریوان، سروآباد، سنندج، کامیاران و ...) دور کنند تا دیگر شاهد دغدار شدن خانواده ای و بی سرپرست شدن کودکان دیگری نباشیم.
منبع: ایرنا