دره شهر یکی از شهرهای تاریخی استان ایلام و کوردستان ایران است که به دلیل قرار گرفتن در کنار کبیرکوه و کنار خرابه های شهر باستانی ماداکتو و رود خروشان سیمره به یکی از شهرهای تاریخی و قطب گردشگری ایلام مشهور شده است.
شهرستان دره شهر از شرق به استانهای لرستان و خوزستان واز غرب به شهرستان ایلام محدود است.
زبان مردمان این شهرستان کوردی لکی و لری و اقلیت جمعیتی با زبان عربی صحبت میکنند و مذهب اکثریت ساکنان این شهرستان شیعه است.
این شهرستان 1480 كيلومتر مربع وسعت و در طول جغرافیایی 47 درجه و 27 دقیقه و عرض جغرافیایی 37 درجه و 8 دقیقه و ارتفاع آن از سطح دریاهای آزاد 1150 متر می باشد.
درە شهر دارای 2 شهر(درە شهر و ماژین)، 3 بخش، 6 دهستان و 93 روستا است و بر اساس سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال 1390 جمعیت آن 59551 نفر بودە است.
این شهرستان با دارا بودن استعداد کشاورزی و وجود آب فراوان و مراتع و جنگل های انبوه، دارای آثار دیدنی تاریخی و طبیعی بی شماری است.
دره شهر در دوره ساسانی یکی از پایتختهای ایران بوده و از دوره مس سنگی سابقه سکونت و شهری داشته است. این شهر در حال حاضر به لحاظ زمینشناسی یکی بزرگترین ژئو پارک های دنیا محسوب میشود و همچنین بزرگترین شهر تاریخی غرب کشور در این منطقه واقع شده است.
از طرف دیگر دره شهر دومین شهر بزرگ استان بعد از شهر ایلام (به لحاظ گستره شهری) میباشد. این شهر به شهر قلعههای ایران نیز شهرت دارد.
شهر تاریخی و باستانی دره شهر در ادوار مختلف بارها ویران و آباد شده است. از جمله عوامل ویرانی آن تاخت و تاز سپاهیان آشور و عربها بوده است. بنا بر نظری، دره شهر محل شهر باستانی ‹‹ماداکتو›› پایتخت عیلامی است.
سکه هایی که در خرابه های دره شهر پیدا شده اند به خسرو سوم و جانشیان او تعلق دارند. گفته می شود که دره شهر در هنگام آبادانی متجاوز از پنج هزار خانه داشته است. در میان خرابه های آن اثری از ساختمانی که شاید روزی مسجد و یا عبادتگاه دوره اسلامی بوده باشد، یافت نشده است.
برخی از آثار و بناهای تاریخی و طبیعی این درە شهر :
چهار طاقی دره شهر
یکی از این آثار آتشکده چهار طاقی است که در حاشیه شهر دره شهر در روستای سرخ آباد در محلی مرسوم به «تنوره سرخ گچی» واقع شده است، این مکان در فهرست آثار ملی کشور ثبت شده است و در نوع خود بی نظیر است. روایت است که چارطاقی ها را آتشکده های دوره ساسانی می دانند و آتشکدهها عموما از دوره ساسانی و اسلامی به وجود آمده است.
رودخانه سیمره
یکی از رودهای باختر ایران است. این رود از سرشاخههای مهم رود کرخه است که از بلندیهای برفگیر شمال غربی ایران سرچشمه گرفته و پس از گذر از شهرستانهای دره شهر و شیروان چرداول در محل پل گاومیشان به رودخانه کشکان پیوسته و رود کرخه را بوجود میآورد.
شهر باستانی ماداکتو
ماداکتو شهری باستانی در ضلع غربی و جنوب غربی دره شهر است، در واقع شهر قدیمیتر درهشهر، سیمره نام دارد. ماداکتو نیز نام پیشین سیمره بوده است.
این شهر مربوط به اواخر دوره ساسانی و قرون اولیه اسلامی است و مرکز یالت مهرجانقذق یا مهرجانکدک بودهاست به عبارتی پایتخت تابستانی آن دوره بودهاست. این شهر باستانی بزرگترین محوطه تاریخی در سطح استان ایلام است. مساحت این شهر بالغ بر ۲۰۰ هکتار است. شهر باستانی سیمره جزو اولین آثار ثبت شده در فهرست آثار ملی ایران میباشد.
موزه تاریخی دره شهر(تخصصی ترین موزه غرب ایران)
موزه باستان شناسی شهرستان دره شهر یکی از مهمترین موزه های استان ایلام است چراکه بخش مهمی از آثار شهر تاریخی سیمره را نمایش می دهد.
در سالهای گذشته آثار متنوع تاریخی از شهرستان دره شهر به خصوص شهر تاریخی سیمره به دست آمده که امروز موزه باستان شناسی شهرستان دره شهر عنوان تنها موزه باستان شناسی استان ایلام و تخصصی ترین موزه در غرب کشور این آثار را به نمایش گذاشته است.
تنگه بهرام چوبین
تنگ بهرام چوبین تنگهای کم عرض و مرتفع با موقعیت استراتژیک در 8 کیلومتری مسیر دره شهر – پلدختر ودردل یکی از درههای باریک کبیر کوه قرار دارد. این تنگ باستانی شگفت انگیز در مجاورت روستای شیخمکان در ضلع غربی مسیر جاده دره شهر- پلدختر از توابع شهرستان دره شهر قرار دارد مورخان آن را شکارگاه ییلاقی و به روایاتی مخفیگاه یکی از سرداران بنام ایرانی« بهرام چوبین» میدانند.