تالاب بین المللی کانی برازان مهاباد که تا همین سال گذشته یکی از تالاب های زنده و زیبای کشور محسوب می شد این روزها حال و روز خوشی ندارد و آخرین نفس های خود را می کشد، اگر با همین روند جلو برود تا سال آینده به سرنوشت مادرش دریاچه ارومیه دچار خواهد شد.
این تالاب با مساحت ۹۲۷ هکتار در جنوب دریاچه ارومیه یکی از مهمترین تالاب های استان با عناوین بالای حفاظتی نظیر:
*تالاب بین المللی عضو کنوانسیون رامسر
*اولین سایت پرنده نگری کشور
*پناهگاه حیات وحش
* منطقه ی شکار ممنوع
می باشد ولی متاسفانه به دلیل پاره ای از مشکلات نظیر کمبود آب و عدم کیفیت آب به سوی نابودی کامل و شرایط عدم امکان احیا پیش می رود.
منابع تامین کننده آب تالاب عبارتند از :
۱- چشمه های کف جوش تالاب
۲- چشمه های روستای قره داغ( ۷ چشمه)
۳- شاخه انحرافی رودخانه مهاباد
۴- پساب کشاورزی از طریق زهکش های منتهی به تالاب
متاسفانه طی سال های گذشته و به دلیل برداشت بی رویه منابع آب زیر زمینی چشمه های کف جوش تالاب به کلی خشک شده و در ده سال گذشته هیچ آبی وارد بدنه تالاب نکرده اند، همچنین از ۷ چشمه ی روستای قره داغ که دائما و بصورت مداوم پرآب بودند ۶ چشمه به طور کامل خشک شده اند و فقط یکی از آنها با دبی بسیار کم آب موردنیاز مراتع را تامین میکند و عملا هیچ آبی از آن به تالاب نمیرسد، همچنین با توجه به توزیع ساعتی آب در دشت شهرویران هیچ آب مازادی از طریق زهکش ها به تالاب نمی رسد، تنها منبع تامین آب تالاب در تابستان شاخه انحرافی رودخانه مهاباد می باشد که به دلیل برداشت های غیرمجاز از رودخانه با مشقت بسیار میتوان از آن آب بسیار ناچیزی استحصال کرد.
از دیگر مشکلات تالاب از لحاظ کیفیت آب تغذیه گرایی تالاب به دلیل بالارفتن دو عنصر (فسفات و نیترات) در آب تالاب به دلیل ورود فاضلاب های خانگی و کشاورزی به تالاب از طریق آب ورودی در سال های گذشته است که همین موضوع باعث رشد جلبک ها در تابستان شده و درنتیجه در هنگام زمستان با مرگ آنها به صورت لجن ته نشین شده و باعث پدیده رسوب گذاری (نوتریفیکاسیون) در تالاب شده و سال به سال عمق تالاب را کم کرده و امکان ادامه زندگی آن را مختل می کند.
با تلاش و درخواست تشکل های محیط زیستی و همراهی نماینده مردم مهاباد در مجلس شورای اسلامی مهندس جلال محمودزاده دستور تامین حقآبه تالاب به میزان ۲ میلیون مترمکعب به وزارت نیرو و امور آب ابلاغ گردید که از این میزان تنها ۵۰۰ هزار مترمکعب با دبی بسیار پایین رهاسازی گردید که به دلیل طول زیاد مسیر ( تبخیر و برداشت غیرمجاز) به پهنه آبی تالاب نرسید و طی روز های اخیر عمق تالاب در عمیق ترین نقطه به ۱۰ سانتیمتر رسیده وقسمت های عمده آن خشک شده و تا ۹۰ درصد آب خودرا از دست داده است، پیش بینی میشود در روزهای آتی و با تداوم بیلان منفی ( بالاتربودن میزان تبخیر از ورود) تالاب به صورت کامل #خشک شود و امکان احیای مجدد آن بسیار مشکل گردد.