تاریخ: ۱۳۹۶/۲/۱۳
عدالت عمرانی مهمترین شاخص توسعه پایدار شهر بوکان
علیرضا فرقانی

آنچه امروز از آن به‌عنوان عدالت شهری و اجتماعی یاد می‌کنیم ، توزیع خدمات شهری است، توزیع خدمات شهری یکی از مهم‌ترین مسائل پیش روی اغلب کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه بوده و است. ضرورت این امر از آنجا قابل توجه است که هر‌گونه برنامه‌ریزی و از آن جمله برنامه‌ریزی شهری باید در پی برآورد حقوق انسان‌ها یا توسعه انسانی باشد.
 تسلط نظام سرمایه‌داری بر فضای شهری، شهرها را با چالش‌های بسیار رو به‌رو کرده است که از مهم‌ترین این چالش‌ها بی‌عدالتی فضائی و نابرابری در توزیع خدمات یا همان بی‌عدالتی شهری است.
بنابراین عدالت در شهر باید به دنبال تخصیص مناسب و متناسب، امکانات و خدمات، استفاده از توان‌های بالقوه و بالفعل در شهر، از بین بردن شکاف بین فقیر و غنی در شهر و جلوگیری از به‌وجود آمدن زاغه‌های فقر باشد.
پس توزیع بهینه خدمات و امکانات باید به گونه‌ای هدایت شود که به نفع تمامی اقشار و گروه‌های اجتماعی جامع شود و عدالت اجتماعی ، فضائی و شهری تحقق یابد.
شهر بوکان یکی از شهرهای جنوبی استان آذربایجان غربی و  با مساحت تقریبی 12 کیلومتر مربع، بعد ارومیه دومین شهر باسواد استان می باشد.
بوکان به عنوان سومین شهر پرجمعیت آذربایجان غربی و دومین شهر مهاجر پذیر کشور اکنون از نظر توسعه شهری با مشکلات و چالش های عدیده ای رو به رو است و این محرومیت ها نیز در درون شهر و در مناطق مختلف متفاوت است.
با نگاهی ساده و گذرا به مناطق مختلف شهر بوکان توسعه نیافتگی و محرومیت را می توان به خوبی لمس کرد و متوجه تفاوت‌ها و نابرابری در این شهر  195 هزار نفری شد که تنها می توان با عدالت عمرانی از گسترش این وضعیت جلوگیری کرد.
اکثر مناطق بوکان غیر از مناطق مرکز شهری بوکان بعلت نبود بانکها، خاکی بودن خیابان ها و کوچه ها، نبود فضای سبز کافی و ده ها کمبود دیگر چهره کدر و سیاهی را از وضعیت محرومیت این شهر به ما نشان می دهد، که اکنون باعث شده بوکان در صدر جدول شهرهای توسعه نیافته منطقه قرار گیرد.
بی گمان توسعه عدالت عمرانی، شاه کلید رفع مشکلات و معضلات توامان اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی منطقه نیز هست که با ارائه طرح های عمرانی مناسب در مناطق مختلف شهری می تواند به توسعه همزمان همه شاخص های توسعه شهری رسید.
انچه امروز در مناطق حاشیه ای و کم برخوردار بوکان کاملا مشهود و قابل دیدن است رشد جمعیت و عدم تناسب امکانات شهری با آن می باشد که سبب مشکلات زیادی در این نواحی می‌شود.
مرکز شهر بوکان با نیمه های شمالی و جنوبی و غربی و شرقی آن از نظر امکانات شهری شاهد اختلاف فاحشی است، که همین مهم باعث گلایه و نارحتی بسیاری از شهروندان بوکانی از مدیران اجرای شهر شده است.
توزیع عادلانه امکانات و خدمات شهری در مناطق حاشیه ای بوکان می تواند توسعه شهری بوکان را در بر داشته باشد هر چند این مهم تاکنون در سومین شهر پرجمعیت استان عملی نشده و فاصله توزیع متوازن امکانات در مناطق مختلف این شهر گویای این ناعدالتی ها است.
توزیع عادلانه امکانات و خدمات شهری در مطلوبترین شکل ممکن زمانی میسر خواهد شد که جدول توزیع سرانه امکانات و خدمات بر اساس نیازهای هر منطقه شهری تعیین و بصورت مطلوب هزینه شود که متاسفانه این مهم در بوکان تا کنون اجرای نشده و مناطق مختلفی از این شهر را به محروم ترین محله های شهری استان بدل کرده است.
متاسفانه مدیریت شهری بوکان طی سالهای گذشته آنگونه که باید به سوی عدالت عمرانی حرکت ننموده و این موضوع را می توان به عینا در بسیاری از مناطق شهری به خوبی دید.
بدیهی است توجه به مقوله عدالت فضائی در برخورداری مطلوب و دسترسی مناسب به خدمات مختلف عمومی شهری که باید متناسب با فاکتورهای مختلفی چون جمعیت در اختیار همگان باشد، می‌تواند راه‌گشای برنامه‌ریزان جهت تقویت مناطق محروم‌تر، کاهش نابرابری‌ها، رضایت شهروندان از محیط زندگی و در نهایت موجب ثبات سیاسی و اقتدار ملی شود.