کردستان، با طبیعت بکر و کوههای سر به فلک کشیده، رودهای خروشان، روستاهای تاریخی و فرهنگ غنی، گوهری نهفته در نقشه گردشگری ایران است. این استان، علاوه بر جاذبههای طبیعی، با آداب و رسوم منحصربهفرد، آثار تاریخی متعدد و ظرفیتهای گردشگری سلامت و زیارت، پتانسیلی چشمگیر برای توسعه صنعت گردشگری دارد.
بیش از دو هزار اثر تاریخی و طبیعی در کردستان شناسایی شده که نزدیک به هزار مورد آن به ثبت ملی رسیده است. معرفی شهرهایی چون سنندج به عنوان شهر خلاق موسیقی، دف و کتاب، ظرفیتهای مرزی و پتانسیل گردشگری سلامت، جاذبههای زیارتی و جشنوارههای متنوع فرهنگی، همگی برگهای برنده کردستان در جذب گردشگران هستند. با این حال، فقدان زیرساختهای مناسب گردشگری، به ویژه در بخشهای عمرانی و فرهنگی، چالش جدی پیش روی توسعه این صنعت در استان است.
بازاریابی اصولی، رکن اساسی توسعه گردشگری است. اگرچه اقدامات سازمانیافته در این زمینه در کردستان محدود بوده، اما فراگیری فضای مجازی و به ویژه پخش سریال پرطرفدار «نون خ» نقش بسزایی در معرفی زیباییهای این استان، به ویژه منطقه اورامان، به گردشگران داخلی و حتی خارجی داشته است. ثبت جهانی منظر فرهنگی هورامان در یونسکو نیز عامل مهم دیگری در افزایش شمار گردشگران خارجی این منطقه بوده است.
با این وجود، کمبود زیرساختهای اقامتی مناسب در تمام فصول سال و برای اقشار مختلف با درآمدهای متفاوت، یکی از مشکلات اساسی خدمات گردشگری در مناطق گردشگرپذیر کردستان است. این ضعف در ایام پیک سفر به وضوح خود را نشان میدهد و منجر به سرگردانی گردشگران و عدم بهرهمندی کامل از ظرفیتهای استان میشود.
تقویت مزیتهای مرزی و توسعه گردشگری سلامت نیز از دیگر فرصتهای مهم برای کردستان است. وجود پایانههای مرزی فعال و نزدیکی مراکز درمانی استان به شهرهای عراق، همراه با کیفیت و قیمت مناسب خدمات درمانی، میتواند کردستان را به مقصد جذابی برای گردشگران سلامت تبدیل کند. توسعه زیرساختهای درمانی مجهز و بازاریابی هدفمند در این زمینه ضروری است.
در کنار زیرساختهای فیزیکی، «فرهنگ گردشگرپذیری» نقش حیاتی در جذب و حفظ گردشگران دارد. مهماننوازی مردم کردستان زبانزد است، اما گاهی ضعف زیرساختها منجر به سوءاستفاده برخی افراد و افزایش بیرویه قیمت خدمات میشود که میتواند تجربه گردشگران را تحت تاثیر قرار دهد.
با این حال، گردشگری با حفظ بافت فرهنگی و زیستمحیطی، میتواند نقش مهمی در احیای روستاها، ایجاد اشتغال و درآمد برای روستاییان و در نهایت توسعه پایدار و یکپارچه روستایی در کردستان ایفا کند. وجود ظرفیتهای اقامتی محدود در حال حاضر، ضرورت سرمایهگذاری در این بخش را بیش از پیش نمایان میسازد.
جاذبههای منحصربهفردی همچون پارک آبیدر، خانه کُرد سنندج، دریاچه زریبار، منطقه هورامان، غار کرفتو و بازار شهرهای مرزی، همواره مورد توجه گردشگران بوده است. اکنون، با رفع موانع زیرساختی و بازاریابی هدفمند، میتوان انتظار داشت که کردستان به جایگاه واقعی خود در صنعت گردشگری ایران دست یابد.