به گفته کارشناس میراث فرهنگی ناملموس استان کرمانشاه، تاکنون چهار آیین باران‌خواهی در منطقه هه‌ورامان به ثبت ملی رسیده که هرساله در این فصل از سال در صورتی که بارشی نداشته باشیم، مردم به شکل خودجوش آنها را برگزار می‌کنند.
عزیز مصطفایی در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا، با اشاره به برپایی آیین‌های باران خواهی در منطقه هه‌ورامان کرمانشاه، اظهار کرد: هولی باران، بوکه وارانه، کیل و بردان و پلان آیین‌های باران خواهی هستند که در منطقه اورامانات به ثبت ملی رسیده‌اند.
وی افزود: این آیین‌ها معمولا در این فصل از سال، در صورتی که بارشی رخ نداده باشد، به منظور طلب باران از پروردگار برگزار می‌شوند.
کارشناس میراث فرهنگی ناملموس استان با بیان اینکه اگر در فصل مهر ماه پله(اولین باران موثر پاییزی که زمین را سیراب می‌کند) نداشته باشیم، مردم به شکل خودجوش آئین‌های باران خواهی را برگزار می‌کنند، افزود: مردم این منطقه معتقدند که اولین بارش پاییزی باعث می‌شود که درختان انار منطقه پُربار و انارها آبدار و شیرین شوند، برای همین صبر می‌کنند تا پله بزند و بعد انارها را برداشت کنند. آنها معتقدند اگر باران نبارد سرمای سختی پیش می‌آید که باعث ترک خوردن انارها و تلف شدن محصولاتشان می‌شود.
مصطفایی تاکید کرد: بعلاوه بارش باران در این فصل برای کسانی که کشت پاییزه دارند نیز اهمیت زیادی دارد، لذا اگر بارش‌ها به تعویق بیفتد، آیین‌های باران خواهی برگزار می‌شود که مهمترین آن بوکه وارانه است.
وی تصریح کرد: در این آئین، گروهی از دخترکان حدود ۱۰ تا ۱۲ ساله پشت سر هم ردیف می‌شوند، نفر اول آنها عروسکی را بدست می‌گیرد و در میان کوچه‌ها راه می‌روند و با خواندن اشعاری که در هر منطقه مختلف است، از خدا باران طلب می‌کنند و از او می‌خواهند که به خاطر مستمندان و فقیران از آسمان باران ببارد.
این کارشناس میراث فرهنگی ناملموس استان با بیان اینکه این آیین بسیار کهن است، گفت: هرچند قدمت این آیین هنوز مشخص نشده، اما معتقدم که باید قدمتی بسیار طولانی داشته و احتمالا مربوط به دوره میترائیسم باشد، چراکه زن نماد زایش است و در این دوره الهه‌های زن داشته‌ایم.
وی در ادامه در خصوص آیین پلان و کیل و بردان نیز افزود: این دو آیین که نوعی بازی بومی محلی هستند، در همه گستره استان کرمانشاه وجود دارد و از این جهت نام‌های مختلفی دارد.
مصطفایی خاطرنشان کرد: کیل در منطقه هه‌ورامان به معنای سنگ عمودی است که روی مزار مردگان می‌گذارند و بَردان هم به معنی سنگ است. در این بازی گروهی از کودکان و حتی بزرگسالان یک سنگ را به شکل عمود می‌گذراند و با سنگ دیگری آن را نشان می‌گیرند تا به هدف بخورد.
وی ادامه داد: مردم معتقدند زمانی که این دو سنگ به هم می‌خورند، به نوعی نماد برخورد سنگ چخماق باهم و ایجاد جرقه توسط آن است که رعد و برق آسمان را در ذهن تداعی می‌کند و این کار باعث می‌شود تا ابرها برای باریدن ترغیب شوند.
به گفته این کارشناس میراث فرهنگی ناملموس یکی دیگر از آیین‌ها در این منطقه برپایی نمازهای باران خواهی است که البته این آیین در همه جای کشور نیز برگزار می‌شود، اما در منطقه هه‌ورامان به دلیل اینکه از زمان‌های گذشته تاکنون عرفان در آن رونق داشته، مردم از عرفای بزرگ منطقه می‌خواهند که آیین نماز باران را برپا کنند.