هاژه_خانه کاغذی، وعده سر خرمن، سراب، بی‌مدیریتی و بی‌برنامگی، عناوین طرحی ناموفق است که به عنوان مسکن ملی و یا مسکن حمایتی در مهاباد شناخته می‌شود.
طرحی که قرار بود به امیدی برای خانه‌دار شدن زوج‌های جوان و خانواده‌های اجاره‌نشین تبدیل شود، حالا به یک شکست اقتصادی، روحی برای آنها تبدیل شده است.
اواخر عمر دولت حسن روحانیدر شرایطی که زمینی برای اجری طرح تخصیص نیافته بود، طرح مسکن ملی در بحبوحه انتخابات بصورت شتاب‌زده اجرایی شد.
چند هزار نفر در این طرح شرکت کردند، طلا فروختند، وام گرفتند، ماشین فروختند و پول قرض گرفتند تا کور سویه امیدی برای خانه‌دار شدن داشته باشند.
حالا بعد از چند سال به متقاضیانی که تا آبان 1399 تکمیل وجه کرده‌اند زمین تخصیص یافته و مابقی همچنان در انتظار قرار دارند، با این وضعیت حالا خدا و مسوولان می‌دانند که چند سال باید منتظر ماند تا پروژه اجرا و تکمیل گردد.
تاریخچه ساخت مسکن انبوه در مهاباد چندان موفق نبوده و علی‌رغم انکار مسوولان، بطور میانگین 10 سالی هم باید برای ساخت آن درنظر گرفت. سرگذشت مسکن مهر را همه می‌دانند و وضعیت فعلی مساکن ملی موکریان و شهرک کارمندان گویای این حقیقت است و با چرخی در بنگاه‌های سطح شهر می‌توان پی برد که تعداد زیادی از متقاضیان عطای مسکن ملی را به لقایش بخشیده و آن را فروخته‌اند.
بنا به درخواست شهروندان بارها پیگیری وضعیت مسکن ملی توسط هاژه انجام شده و در خلال این چند سال راه و شهرسازی مهاباد همواره اعلام کرده که وضعیت مساکن ملی سال 1399 به خط پایان رسیده و تنها منتظر ابلاغ اداره کل است، گویا در طی یکسال گذشته کاغذبازی و بروکراسی اداری اداره کل مسکن و شهرسازی با شهرستان همچنان پایان نیافته است.
شاید بهتر باشد تحقیقی در رابطه فروش امتیاز مساکن ملی در مهاباد صورت گیرد تا عمق ناکارآمدی این طرح برای مسوولان عیان گردد.
خلاصه وضعیت مساکن ملی در مهاباد می‌توان در چند سطر و جمله بصورت ساده اعلام کرد اما پیگیری وضعیت و چند سطر اظهار نظر دیگر برای مردم و رسانه‌ها دوای درد نیست.
1. بیش از نیمی از امتیازهای متقاضیان در دست املاکی‌ها و دلالان مسکن است.
2. از 2 هزار و 500 نفری که در سال 1399 و ابتدای 1400 تکمیل وجه کرده‌اند حدود 350 واحد با پیشرفت فیزیکی بسیار کم در دست اقدام است.
3. یک ماه قبل وضعیت 400 نفر دیگر از متقاضیان با اعلام موقعیت مکانی زمین مشخص شده و باید دید تا چند سال دیگر پروژه آغاز و تکمیل گردد.
4. کاغذ بازی و بروکراسی اداری چند قطعه زمین در محدوده شهر از یکسال قبل، آخرین مراحل اداری خود را طی کرده، راه و شهرسازی شهرستان می‌گوید به خط پایان رسیده و منتظر استان است تا قرعه‌کشی را انجام دهد و استان نیز می‌گوید کار تمام شده و منتظر شهرستان است که لیست نهایی را ارسال نماید.
5. به گفته مسوولان، برای چند هزار نفر دیگری که ثبت نام کردند محدوده 150 هکتاری و بیشتر در نظر گرفته شده که در حال طی کردن مراحل اداری برای الحاق به محدوده و تغییر کاربری است که با توجه به پایان عمر دولت سیزدهم احتمالا برای یک یا دوسال دیگر آماده شود.
*ماهیت مسکن ملی در مهاباد ازبین رفته*
گذشت زمان و بلاتکلیفی مساکن ملی در مهاباد، ماهیت این طرح را هم تحت تآثیر قرار داده به نحوی که واحدهایی که در سال 1400 با 500 میلیون تومان تکمیل می‌شدند حالا به حدود 1 میلیارد و 500 میلیون تومان و بیشتر نیاز دارند تا تکمیل شوند.
اگر متقاضیان در سال 1400 اقدام به ساخت واحدهای مسکونی می‌کردند با توجه به وام 250 میلیون تومانی و 40 میلیون تومان واریز وجه اولیه، در مراحل ساخت 25 درصد دیگر آورده نیاز داشتند تا واحد خود را تکمیل کنند، اما گذشت زمان 2 ساله شرایطی را به وجود آورده که متقاضیان باید بیش از 1 میلیارد تومان آورده داشته باشند تا صاحب واحد مسکونی شوند.
*همه در خدمت دلالان بازار مسکن*
علی‌رغم ممنوعیت فروش، قانون دور زده شده و تعداد زیادی از متقاضیان، امتیازهای خود را واگذار کرده‌اند، چند سال تأخیر در اجرا شرایطی را ایجاد کرده که حتی اظهارات مسوولان و پیگیری رسانه‌ها هم در خدمت دلالان بازار است و نرخ امتیازهای مسکن ملی را تعیین می‌کند.
اظهارات مسوولان مبنی بر تعیین وضعیت در آینده نزدیک به افزایش قیمت فیش‌ها منجر می‌شود و انتقاد رسانه‌ها از تأخیر در اجرای پروژه به کاهش قیمت، در نتیجه دلالان بازار با استناد به اظهارات مسوولان و ایجاد خوش‌بینی در بازار، قیمت را افزایش داده و فیش‌های خاک خورده را با قیمت بیشتری به‌فروش می‌رساند.
دلالان با استناد به انتقاد رسانه‌ها از تأخیر به‌وجود آمده در اجرای طرح مسکن ملی در این شهرستان، با تزریق ناامیدی به متقاضیان، با نرخ کمتری امتیاز را از چنگ آنها درآورده و گاوصندوق‌های خود را از فیش‌های مسکن ملی، تعهد محضری و سفته پر می‌کنند.
تأخیر در پروژه اصحاب رسانه را هم سرگردان کرده و روزنامه‌نگاران بخش اجتماعی و اقتصادی هم با علم به اینکه انتشار هر خبر و یادداشتی در این رابطه تنها به سود دلالان و به ضرر متقاضیان است، از پرداختن زیاد به این موضوع صرف نظر کرده‌اند.
در پایان باید گفت که مسکن ملی در مهاباد به سرابی برای متقاضیان تبدیل شده و حتی ماهیت آن هم ازبین رفته است.
این طرح با گذشت چند سال در تحقق اهدافش ازجمله حل بحران مسکن در مهاباد، حمایت مستأجرین و زوج‌های جوان، مسکن ارزان قیمت و ...به بن بست رسیده و کسی نمی‌داند سرانجام آن به کجا خواهد رسید.
تا سال 1401 برخی روزنامه‌نگاران و اصحاب رسانه با پیگیری جدی موضوع مسکن ملی و فشار به مسوولان درصدد ایجاد جهشی در این پروژه به نفع مستأجرین و زوج‌های جوان بودند چراکه وضعیت جامعه و آینده تورمی را پیش‌بینی می‌کردند در نهایت رییس جمهور ضرب‌الاجلی یکماهه را برای تعیین تکلیف مسکن ملی استان تعیین کرد، حالا با گذشت یک سال و نیم از پایان ضرب الاجل، مسکن ملی نه تنها تعیین تکلیف نشده بلکه کمی عقب هم افتاده است.
اظهارات مسوولان در رابطه با وضعیت مسکن در مهاباد ملامت‌بار است، روزانه شاهد انتشار اخبار و اظهار نظرهایی مبنی بر حل مشکل صدها قطعه زمین و مسکن ملی هستیم اما امر واقع چیز دیگری است.
در جمع‌بندی وضعیت مسکن ملی می‌توان گفت که عملکرد وزارتخانه، اداره راه و شهرسازی استان و شهرستان در رابزه با مسکن ملی در شهرستان مهاباد نه تنها قابل دفاع نیست بلکه بسیار مورد نقد است، چراکه تا این لحظه پرونده وضعیت متقاضیان سال 1399 بصورت کامل تعیین تکلیف نشده و پیشرفت فیزیکی واحدهای در حال ساخت نیز بعد از 2 سال مطلوب نیست، از طرفی دیگر چند هزار نفر دیگر نیز ثبت نام انجام داده و احتمالا بیش از 10 هزار نفر نیز 40 میلیون تومان اولیه را واریز کرده‌اند.
اگر جهشی موثر در تعیین تکلیف وضعیت مسکن در این شهرستان ایجاد نگردد نه تنها وجه حمایتی این طرح ازبین می‌رود بلکه برنده اصلی این میدان دلالان مسکن و بانک خواهند بود.
داشتن سرپناه جدا از اینکه یکی از حقوق اولیه هر فردی در جامعه است، یکی از مهمترین چالش‌های زوج‌های جوان و مستأجرین برای گذران زندگی محسوب می‌شود که مستقیما بر بنیان خانواده تأثیر می‌گذار.
مهاباد همواره با گرانی همه‌جانبه روبروست و مسکن به یکی از بحران‌های چند سال اخیر خانواده‌ها تبدیل شده، مسوولان باید قبل از اینکه متقاضیان دیگر از آن دلسرد شوند، هرچه زودتر اقدامی عملی برای تعیین تکلیف وضعیت مسکن ملی در مهاباد انجام دهند.