چرخه سرزنش در یک رابطه زمانی اتفاق می‌افتد که یک نفر هر اشتباهی را به گردن شریک زندگی‌اش می‌اندازد و آن را کانون شکایت یا درگیری خود قرار می‌دهد. این به نوبه خود می‌تواند باعث شود که شریک او احساس کند در فاز دفاعی قرار گرفته و حمله را چاره کار ببیند. چرخه سرزنش تنها به افزایش تعارض و ناراحتی کمک می‌کند و به هیچ وجه باعث کمک به حل مسائل در یک رابطه نمی‌شود.
ممکن است خود را در دو طرف بازی سرزنش پیدا کرده باشید و ممکن است مطمئن نباشید که چگونه از آن نقش خلاص شوید. برای کمک به شما در پیمایش راه‌های کاربردی‌تر برای برقراری ارتباط، به این می‌پردازیم که دقیقاً چه چیزی در چرخه‌ی سرزنش دخیل است، چرا چنین چیزی رخ می‌دهد و چگونه می‌توانید برای حرکت به سمت الگوی رابطه‌ی سالم گام بردارید.
درک چرخه سرزنش
برای داشتن روابط سالم، ابتدا باید بتوانیم ارتباط مثبتی با خود داشته باشیم. برای مثال، مطالعات نشان داده‌اند که شفقت به خود هم برای سلامت کلی ما و هم برای توانایی ما برای هدایت موفقیت‌آمیز تعارض کلیدی است. با این حال، گیر افتادن در یک الگوی رفتاری منفی که در آن نسبت به خودمان یا شریکمان همدلی و شفقت وجود ندارد، بسیار آسان است.
دکتر ادوارد راتوش ( Dr. Edward Ratush)، یکی از بنیانگذاران SOHOMD و زوج درمانگر و روانپزشک توضیح می‌دهد: «بازی سرزنش اغلب با محرک‌هایی شروع می‌شود که خود انعکاسی هستند. به عبارت دیگر، ما در نهایت چیزهایی را که درباره‌ی آن‌ها ناامن هستیم به شریک زندگی خود فرافکنی می‌کنیم. چون ویژگی‌هایی که ما خودمان را به خاطر آن‌ها شکست‌خورده می‌دانیم بسیار ریشه‌دارند و سخت است که آن‌ها رها کنیم، به راحتی در یک چرخه مشابه آن با شرکایمان قرار می‌گیریم.»
وقتی مشکلی پیش می‌آید و غریزه ما سرزنش شریک زندگی‌مان است، این باعث می‌شود که او نتواند به ما اعتماد کند. همچنین امکان گفت‌وگوی سازنده درباره‌ی یک موضوع را غیرممکن می‌کند، زیرا ما در یک جایگاه صرفاً منطقی یا واقعی قرار نداریم. این موضوع ممکن است شریک زندگی شما را نسبت به مطرح کردن مشکلات با شما مردد کند، زیرا او می‌داند که برای کارهای شما مقصر شناخته می‌شود. به نوبه خود، این موضوع می‌تواند منجر به رنجش و در نهایت شکست یک رابطه شود.
علل سرزنش در روابط
چرخه سرزنش در رابطه زمانی رخ می‌دهد که ما به درستی روی مسئولیت‌پذیری اعمال خود متمرکز نباشیم. هنگامی که مشکلات به وجود می‌آیند، چرخه سرزنش ممکن است آن‌ها را غیرقابل حل کند زیرا مقصر نقش خود را در تعارض نمی‌پذیرد.
به علاوه، بعید است که فردی که سرزنش می‌شود رفتار و ارتباط خود را به شیوه‌ای که می‌خواهد انجام دهد، زیرا او پس از سرزنش شدن به خاطر اشتباهی که پیش آمده، از جایگاه دفاع از خود عمل می‌کنند.
ممکن است شریک خود را به خاطر هر چیزی که احساس می‌کنید اشتباه کرده است سرزنش کنید: این مسئله ممکن است شامل اختلال در ارتباطات، سوء‌تفاهم، برآورده نشدن انتظاراتی که فکر می‌کردید به وضوح بیان شده است یا اختلاف نظر درباره‌ی مسئولیت‌های خانگی باشد. وقتی فردی مدام سرزنش یک اتفاق منفی را به گردن شخص دیگری می‌اندازد، هیچ محدودیتی برای اینکه چه موقعیت‌هایی ممکن است او را به این کار تحریک کند وجود ندارد.
عواقب بازی سرزنش کردن
قابل درک است که فرآیند سرزنش دیگران برای همه‌ی مشکلات در یک رابطه می‌تواند منجر به نتایج بسیار منفی شود. بیایید ببینیم آن‌ها چه هستند.
ارتباط ضعیف
وقتی فردی احساس می‌کند که برای مسائلی که خارج از کنترل او یا از عهده او خارج است، سرزنش می‌شود، طبیعتاً در وارد شدن به تعارض مردد خواهد بود. به نوبه خود، این می‌تواند کمبود ارتباطات را ایجاد کند. در یک رابطه عادی و سالم، فرد می‌تواند زمانی که احساس می‌کند در حقش ظلم شده یا می‌خواهد تغییری ایجاد شود، به دیگری بگوید.
اما اگر قرار است به خاطر خواستن تغییر سرزنش شوید، بعید است که این کار را انجام دهید. ارتباط باز مؤلفه کلیدی رابطه‌ی طولانی‌مدت سالم است و چرخه‌ی سرزنش می‌تواند از وقوع آن جلوگیری کند.
فاصله‌گذاری عاطفی
وقتی احساس می‌کنید نمی‌توانید با شریک زندگی خود صادقانه ارتباط برقرار کنید، نزدیک بودن به آن‌ها به چالشی تبدیل می‌شود. به همین دلیل، یکی از شرکا ممکن است از نظر عاطفی از رابطه‌ی خود فاصله بگیرد. این ممکن است آگاهانه یا ناخودآگاه باشد و ممکن است ادامه داشته باشد یا فقط برای دوره‌های زمانی کوتاهی باشد.
هرچه چرخه سرزنش بیشتر ادامه یابد، ممکن است برای کسی که فاصله گرفته است، احساس نزدیکی دوباره به شریک زندگی خود دشوارتر شود.
رنجش
جای تعجب نیست که در موقعیتی که شخصی احساس می‌کند سرزنش شده است، شروع به احساس رنجش می‌کند. به خصوص اگر این عادت سرزنش او را از برقراری ارتباط باز دارد. رنجش می‌تواند به آرامی یا به سرعت ایجاد شود و می‌تواند در طول زمان به رشد خود ادامه دهد. این یک احساس ناخوشایند است و ممکن است فرد از ناتوانی خود در برقراری ارتباط با شریک زندگی خود بسیار ناراحت شود.
رنجش و خشم، حتی اگر بخواهید آن را در درون پنهان نگه دارید، می‌تواند به صورت هر چیزی از رفتار پرخاشگرانه منفعلانه یا پسیو اگرسیو گرفته تا رفتار ضعیفی که نشان‌دهنده شیوه رفتار شما نیست، ظاهر شود.
جدایی
در نهایت، اگر به این موضوع توجه نکنید یا به دنبال رفع آن نباشید چرخه سرزنش می‌تواند منجر به از بین رفتن رابطه شود. ارتباط باز و صریح برای بقای رابطه طولانی‌مدت ضروری است و چرخه‌ی سرزنش آن را به یک چالش تبدیل می‌کند.
حتی اگر ارتباط به طور منظم ادامه یابد، یک شریک ممکن است تصمیم بگیرد که از سرزنش شدن برای همه‌ی مشکلات در یک رابطه خسته شده است. اگر اقدامی برای توقف چرخه‌ی سرزنش انجام نشود، جدایی می‌تواند به راحتی نتیجه‌ی نهایی باشد.
چگونه به طور سازنده سرزنش کنیم؟
به جای اینکه بدترین‌ها را فرض کنید و فکر کنید طرف مقابل کاری را انجام داده است که عامدانه مضر است، ممکن است فرض کنید که شریک زندگی شما تمام تلاش خود را می‌کند و بازخوردی ارائه می‌دهد که به جای مضر و مخرب برای ارتباط مفید و سازنده باشد.
مواقعی وجود دارد که در آن شخصی مرتکب اشتباه می‌شود و مقصر است. در این مواقع به جای سرزنش و ایجاد شرمساری، خوب است که به گفت‌وگوها از جایگاه رفع کنجکاوی، ملاحظه، خودآگاهی و همکاری مشترک برای حل این مشکل نزدیک شوید.
یک راه حل ساده برای بازی سرزنش وجود دارد: مسئولیت‌پذیری. همانطور که ما باید یاد بگیریم که خودمان را ببخشیم، باید مسئولیت درگیری‌های منفی را که در روابط خود ادامه می‌دهیم، بپذیریم.
برای شروع فرآیند پایان دادن به چرخه‌ی سرزنش، باید با برقراری ارتباط با شریک زندگی خود شروع کنید. می‌توانید روش ارتباطی متفاوتی را نسبت به قبل امتحان کنید، مانند یادگیری ارتباط بدون خشونت. همچنین می‌توانید سعی کنید از منظر حل مشکل سرزنش همراه با شریک زندگی خود عمل کنید.
راتوش می‌گوید که تغییر دیدگاه می‌تواند بسیار تاثیرگذار باشد و خاطرنشان می‌کند که این کار هرگز آسان نیست و می‌تواند خردکننده و حتی دردناک باشد. به‌ویژه زمانی که زخم‌های عاطفی هنوز تازه هستند. با این حال، یک تغییر ساده در دیدگاه می‌تواند این قدرت را داشته باشد که ارزش و معنای یک رابطه را تغییر دهد.
اگر به نظر می‌رسد که شکستن چرخه سرزنش به تنهایی غیرممکن است، شما و شریک زندگی‌تان می‌توانید مشاوره زوجین را امتحان کنید. این کار یک گزینه عالی برای یادگیری تکنیک‌های ارتباطی با هم است. علاوه بر این، فرد سرزنش‌کننده ممکن است الگوهای فکری و رفتاری خود را توسط یک درمانگر به چالش بکشد و در ردیابی این الگوها و رسیدن به منبع اصلی خود برای درمان، حمایت دریافت کند.
با مشارکت فعال، تمرین و تمایل به انجام کار در فرآیند درمانی، مشاوره زوجین ممکن است به بهبود ارتباطات و درک الگوهای ثابت در یک رابطه کمک کند.
پرورش الگوهای رابطه سالم
نزدیک شدن به تعارض از جایگاه کنجکاوی، مراقبت و شفقت می‌تواند نقطه خوبی برای شروع زمانی باشد که به دنبال تغییر رفتارها درباره سرزنش هستید. به گفته راتوش، آنچه را که به رابطه وارد کنید همان را هم دریافت می‌کنید. او می‌گوید: «تعهد به این فرآیند، موفقیت یک زوج را تعیین می‌کند.»
سخن آخر
مراقبت، شفقت و همدلی برای خود و نزدیکانمان نتایج مثبت را بسیار ممکن می‌کند. این همدلی و شفقت می‌تواند ما را به سمت بخشیدن خود و شریک زندگی‌مان به‌خاطر گام‌های نادرست و اشتباه سوق دهد و به ما این امکان را می‌دهد که به‌خاطر داشته باشیم که به طور کلی، همه‌ی ما بهترین کار را انجام می‌دهیم. اینکه به خاطر داشته باشید که شریک زندگی‌تان شما را دوست دارد و سعی نمی‌کند عمداً به شما صدمه بزند، می‌تواند به کاهش رفلکس سرزنش کمک کند.
تغییر ممکن است بلافاصله اتفاق نیفتد، اما به آرامی و با گذشت زمان، می‌توانید دینامیک رابطه‌ی خود را به چیزی تبدیل کنید که بر محور سرزنش نباشد. راتوش توضیح می‌دهد: «هر فردی که در رابطه تعهد خود را به مسئولیت‌پذیری نشان دهد، دیگری را وادار می‌کند تا همین کار را انجام دهد. مومنتوم در کار روی رابطه، واقعی و قدرتمند است.»
منبع: verywellmind
ترجمه: سام راد- دیجی مگ