برای داشتن شهری زیبا لزوما نیازی نیست که تنها تمرکز بر لوکس بودن ساختمان ها باشد بلکه می توان محیط شهری را به ویژه با ایجاد فضاهای سبز دلپذیر کرد.
به نقل از سایکولوژی تودی، بر اساس تحقیقات انجام شده، طبیعت به کاهش استرس، بازیابی ظرفیت‌های شناختی و افزایش سلامت جسمی و روحی همچنین کاهش جرایم خشونت‌آمیز افراد کمک می‌کند.
محققان اظهار کردند: هرچه شهری سبزتر باشد، در یک دوره ۳۰ ساله قتل‌های کمتری اتفاق خواهد افتاد و اثرات آرامش‌بخشی طبیعت ممکن است به احیاء خویشتن‌داری و کاهش احساسات شدیدی که باعث پرخاشگری و خشونت می‌شوند، کمک کند.
تحقیقات زیادی ارائه شده است و آنچه بسیاری از ما از قرارگرفتن در کنار درختان، پارک‌ها و فضاهای بیرونی می‌دانیم را تایید می‌کند، طبیعت به ما آرامش می‌بخشد و استرس را کاهش می‌دهد، ظرفیت‌های شناختی ما را بازیابی می‌کند و سلامت جسمی و روحی ما را افزایش می‌دهد اما آیا طبیعت می‌تواند بر موارد خاص مانند جنایت نیز تاثیر بگذارد؟
وجود فضای سبز به کاهش جرم منجر می‌شود
اینکه نظرات موافق و مخالف زیادی در مورد میزان اثربخشی فضاهای سبز در ارتکاب جرم وجود دارد به انجام مقایسه‌ها در مورد پارک‌ها در یک شهر یا یک منطقه مربوط می‌شود. گروهی از محققان دانشگاه کلمسون در کارولینای جنوبی و دانشگاه دولتی کارولینای شمالی در سال ۲۰۱۷ به مطالعه در مورد فضای سبز، پارک و نرخ ارتکاب جرم در ۳۰۰ شهر بزرگ ایالات متحده پرداختند. جالب است بدانید که بر خلاف سایر تحقیقاتی که تا آن زمان در این خصوص انجام شده بود و در همه آن‌ها، واژه‌های پارک و فضای سبز به جای هم مورد استفاده قرار می‌گرفت، دانشمندان در این تحقیق بین این دو مکان تمایز ویژه‌ای قائل شدند. در مطالعاتی که محققان دانشگاه‌های کلمسون و کارولینای شمالی انجام دادند، فضای سبز به مکانی با بیشترین پوشش گیاهی اشاره داشت حال آنکه منظور از پارک، مکان‌های باز شهری بود که توسط مؤسسات عمومی مدیریت می‌شد و تنها زیرمجموعه‌ای از فضاهای سبز به شمار می‌رفت.
محققان در ارزیابی نرخ ارتکاب جرم در اطراف فضاهای سبز و پارک‌ها مولفه‌ای دیگری نیز شامل تراکم جمعیت، درآمد، سطح تحصیلات، تنوع و میزان محرومیت‌های اجتماعی را نیز مورد توجه قرار دادند و در پایان به این نتیجه رسیدند که در ۲۹۷ مورد از ۳۰۰ شهر مورد مطالعه، وقوع جرم در فضاهای سبز به مراتب کمتر از سایر مناطق بود. تنها در سه شهر شیکاگو، دیترویت و نیوآرک که در سراسر ایالات متحده به نرخ بالای وقوع جرم شهرت داشت، وجود فضاهای سبز به ارتکاب جرم بیشتر منجر می‌شد.
محققان به یک نتیجه‌گیری کلی در پایان مطالعات خود دست یافتند، اینکه هر چه ارتباط مردم با فضاهای سبز بیشتر باشد، حس شادی و نشاط نیز در آن‌ها بیشتر است و در نتیجه ساکنان اطراف کمتر در معرض استرس و حملات عصبی قرار می‌گیرند که این امر به سهم خود می‌تواند تمایل آن‌ها به انجام رفتارهای ناشایست را کاهش دهد.
نتایج به دست آمده در تحقیق (۲۰۱۷)Kazmierczak نیز حاکی از آن است که وجود فضاهای سبز در سطح محلی تعاملات و همبستگی اجتماعی و همچنین حس تعلق خاطر ساکنان به محیط را افزایش می‌دهد و به نوبه خود مانع از بروز ناهنجاری های اجتماعی مربوطه نظیر خشونت های کلامی می‌شود.
پارک‌ها: مکانی‌هایی امن یا فضاهایی برای ارتکاب جرم؟
محققان دانشگاه‌های کلمسون و کارولینای شمالی در مرحله بعدی مطالعات خود، پارک‌های شهری را مورد تمرکز قرار دادند و متوجه نتایج نسبتاً متفاوت آن‌ها با فضاهای سبز شدند. در این تحقیقات، چهار کلانشهر بزرگ آمریکایی آستین در ایالت تگزاس، فیلادلفیا در پنسیلوانیا، فینیکس در آریزونا و سانفرانسیسکو در کالیفرنیا مورد مطالعه قرار گرفت که نتایج نشان داد ارتکاب جرم در مناطقی با پارک‌های عمومی در این شهرها نسبت به سایر محله‌ها به میزان ۲۸ تا ۶۴ درصد بیشتر بود. علاوه بر این، میزان سرقت اموال در آن‌ها نیز بین ۳۸ تا ۶۳ درصد بیشتر از محله‌هایی بود که در فاصله‌های دور از پارک‌های عمومی شهری قرار داشت. تنها در کلانشهر فونیکس هیچ تفاوتی در میزان سرقت اموال در محله‌های نزدیک به پارک نسبت به سایرین وجود نداشت.
جالب‌تر اینکه محققان متوجه شدند اغلب پارک‌های عمومی در این مناطق زمینه لازم را برای ارتکاب جرم توسط افراد سودجو فراهم می‌آورد و مانند مکان‌هایی برای جذب مجرمان به سمت خود عمل می‌کرد. پارک برایانت در نیویورک، زمانی به بدترین فضای سبز آمریکا از نظر نرخ بالای ارتکاب جرم شهرت داشت به طوری که مردم عادی از رفت و آمد در آن هراس داشتند. در سال ۱۹۸۵، مقامات شهر این پارک عظیم را به مدتی طولانی به روی همه بستند تا تغییراتی در طراحی و زیرساخت‌های آن به وجود آورند. در سال ۱۹۹۲، پارک تحولات زیادی را تجربه کرد و به روی مردم باز و به ادعای محققان آن زمان، ۹۲ درصد کاهش در ارتکاب جرم در آن مشاهده شد. در سال ۲۰۰۷، مقامات رسمی لس آنجلس طرحی را آغاز کردند که طی آن قرار بود انجام فعالیت‌های مثبت در سراسر پارک‌های عمومی شهر ترویج یابد.
نتیجه اینکه طی تنها سه سال، نرخ ارتکاب جرم به طور میانگین در تمام پارک‌های عمومی شهر به میزان ۴۰ درصد کاهش یافت. تا کنون تحولات زیادی در زیرساخت‌ها و طراحی‌های پارک‌ها انجام شده است که اغلب آن‌ها به کاهش ارتکاب جرم نه تنها در فضای داخلی آن‌ها بلکه در محیط اطراف نیز شده است. در نتیجه بسیاری از محققان چنین استدلال کرده‌اند که نرخ ارتکاب جرم در پارک‌های عمومی به میزان نظارت مقامات محلی بر آن‌ها و همچنین زیرساخت‌ها بستگی دارد و می‌تواند از یک شهر به دیگری متفاوت باشد.
گروهی از محققان به رهبری دانشگاه ایالتی میشیگان بررسی کردند که آیا افزایش فضاهای سبز در ایالات‌متحده می‌تواند عاملی برای کاهش قتل در یک دوره زمانی ۳۰ ساله باشد یا خیر.
این بررسی در ۲۹۰ شهر آمریکا و ۴۵ ایالت مختلف بین سال‌های ۱۹۸۶ تا ۲۰۱۵ انجام شد و بسیاری از متغیرها شامل تراکم‌جمعیت، درصد افراد ترک‌تحصیل‌کرده، بیکار و خانواده‌های بی‌سرپرست و فقیر در نظرگرفته شد. نتایج تحقیقات قبلی نشان داده است که هر کدام از عوامل فوق منجر به افزایش جرم بیشتر خواهد شد.
در پژوهش جامعی که توسط محققان آمریکایی صورت گرفت نتایج جالبی در رابطه با تاثیر فضای سبز در کاهش جرم و جنایت به دست آمد.
شهر Youngstown در ایالت اوهایو آمریکا به علت برچیده شدن صنایع مختلف از این محل، دچار رکود اقتصادی شدید و بیکاری بالا شده است. ۳۱ درصد از وسعت این شهر خالی از سکنه است و به همین علت شهرداری تصمیم گرفت طی برنامه ای چهار ساله، فضاهای خالی شهر را سازماندهی کند. به همین منظور ابتدا به محله های مختلف سرمایه ای تعیین شده را واگذار کرد تا بنا به سلیقه‌ی جمع، این محیط ها به صورت باغچه، درختان میوه و یا هر فرم دیگری از فضای سبز سامان دهی شوند.
محققان پس از بررسی نتایج دریافتند که میزان جرم و جنایت نظیر سرقت از منازل و اعمال خشونت آمیز به طور چشمگیری نه تنها در این مناطق بلکه در محله های مجاور نیز کاهش یافته بود. به گفته پژوهشگران، از آنجا که نگهداری از فضای سبز محلی، توجه، مراقبت و همدلی افراد بومی را می‌طلبد، همین امر می تواند نوعی همبستگی محلی را در بین ساکنین افزایش دهد و مانع از بروز جرایم ناشی از خشونت و هیجان‌های لحظه‌ای شود.
محققان همچنین داده‌های مربوط به تغییرات آب‌وهوایی (دما) را جمع‌آوری کردند زیرا دمای بالاتر با میزان بیشتر تجاوز و جنایت خشونت‌آمیز همراه بود. در نهایت، محققان میزان سرسبزی هر شهر را از دهه ۱۹۹۰ تا ۲۰۱۵ از طریق شاخص طبیعی پوشش گیاهی و بازتاب نور مرئی و مادون‌قرمز مناطق را اندازه‌گیری کردند (پوشش گیاهی سالم نسبت به پوشش گیاهی ناسالم یا پراکنده نور مرئی بیشتری را جذب و نور مادون قرمز بیشتر را منعکس می‌کند).
نتایج بررسی نشان داد که از سال ۱۹۹۰ تا ۲۰۱۵ در ۲۱۸ شهر شاهد کاهش قتل بودیم و بیشتر کاهش در ایالات واشنگتن، آتلانتا، جورجیا، ریچموند و ویرجینیا رخ داد اما در مدت مشابه در ایالات پیتسبورگ، پنسیلوانیا، سالیناس، کالیفرنیا، باتون روژ ولوئیزیانا شاهد افزایش قتل بوده‌ایم.
بیش از نیمی از همه شهرهای مورد مطالعه افزایش سرسبزی را گزارش کردند. به نظر می‌رسد که افزایش سبزبودن با کاهش نرخ قتل مرتبط است زیرا هر ۰.۰۱ واحد تغییر در میزان سبز شدن می‌تواند کاهش ۳۰ مرگ در هر ۱۰۰ هزار نفر در یک منطقه را نشان دهد. افزایش قتل با افراد بازمانده از تحصیل و زیرخط فقر مرتبط بود در حالی‌که تراکم جمعیت، بیکاری، خانواده‌های بی‌سرپرست و افزایش دمای سالانه این تاثیر را نداشت.
قرار گرفتن در معرض طبیعت همچنین می‌تواند افراد را وادار به تغییر دیدگاه کند. زیبایی ذاتی پدیده‌های طبیعی می‌تواند افراد را از انگیزه‌ها یا برنامه‌های آسیب‌رساندن به دیگران منحرف کند.
محققان اظهار کردند که اثرات ترمیمی شناخته‌شده طبیعت بر شناخت به احیاء خودکنترلی کمک می‌کند و این عاملی به معنای احتمال کمتر بروز خشونت در میان ساکنان شهرهاست. همچنین هرچه محیطی دلپذیرتر باشد، ساکنین تمایل به محافظت از آن دارند و این باعث می‌شود تا هرگونه رفتاری که تقدس منطقه را خدشه‌دار کند، کنترل کرده و یا سعی کنند آن را انجام ندهند. افزایش فضاهای سبز می‌تواند الهام‌بخش ساکنان باشد تا از ایمنی یا یکپارچگی محلات خود با قاطعیت بیشتری دفاع کنند.
محققان افزودند: اگر احساس کردید که قصد انجام کاری را دارید که بعدا پشیمان خواهید شد هرچه سریع به فضای سبز بروید تا بتوانید به مزایای خودکنترلی و کاهش خشم در طبیعت دست یابید.
متاسفانه دسترسی همه به طبیعت یکسان نیست. فضاهای سبز در محله‌های فقیرتر کمتر و البته میزان جرم و جنایت در مقایسه با مناطق ثروتمند نیز بیشتر است. افزایش فضاهای سبز در محله‌های فقیرتر و کمک به افرادی که زیر خط فقر زندگی می کنند تا به راحتی به پارک‌ها، باغ‌ها و دیگر فضاهای طبیعی دسترسی پیدا کنند برای سلامت روحی و جسمی همه افراد حیاتی است.
اگر طبیعت در دسترس شما نیست، گیاهان بیشتری را به خانه بیاورید محیط‌کار یا پس‌زمینه تلفن خود را با تصاویر طبیعت تزئین کنید تا آرامش را به شما هدیه کند، همچنین گردش اندک در طبیعت نیز می‌تواند عاملی برای غلبه بر واکنش‌های تهاجمی باشد.
در یک بررسی دیگر ۶۰ هزار منطقه در ۳۰۰ شهر آمریکا نشان می دهد فراوانی فضای سبز در شهر با کاهش جرائمی مثل سرقت، خرابکاری و جرائم خشونت آمیز رابطه مستقیم دارد. یعنی هرچه فضای سبز بیشتر باشد جرم و جنایت کمتر است. فقط در ۳ شهر از ۳۰۰ شهر این قاعده برقرار نبوده است. البته فضای سبز هم تعریف دارد. یعنی جایی که هم درخت زیادی دارد، هم زمین پوشش سبز و چمنزار دارد.
هرچند کاملا مشخص است که افزایش فضاهای سبز شهر، رکن اساسی زیباسازی شهر و البته بازوی کمکی در جهت افزایش سلامت عمومی شهروندان به شمار می رود اما خود نیازمند حمایت همه جانبه از سوی مسئولان شهری از اداره های مرتبط با آب و فاضلاب گرفته تا محیط زیست است، تا بتوان با تدوین برنامه ای کاربردی نظیر انتخاب بهترین روش های آبیاری و تعیین نوع گیاهان کاشتنی مناسب آب و هوای منطقه و همچنین با دیدگاهی مقرون به صرفه به این هدف والا جامه‌ی عمل پوشاند و جامعه سالم تری را با هزینه پایین تری ایجاد کرد.