اگر عروسک "باربی" یک انسان واقعی بود، بعید به نظر می‌رسد که می‌توانست حتی یک قدم بردارد! دلیلی این مساله هم روشن است: کمر و پا‌های باریک وی به همراه گونه‌های برجسته اش، آنقدر غیرطبیعی هستند که توان راه رفتن و حتی زندگی عادیِ یک انسان را از او می‌گیرند. با این همه واقعیت این است که در جهان واقعی این روز‌های ما، باربی شدن به هر قیمتی، رویای بسیاری از انسان‌ها است. رویایی که حاضرند برای آن هزینه‌های سنگینی کنند. در این راستا، شاید یکی از اصلی‌ترین نمود‌های این مساله را بتوان در اقبال قابل توجه بین المللی به "عمل‌های جراحی زیبایی" دید. علاقه و گرایشی عجیب در اقصی نقاط جهان در این زمینه وجود دارد و فرقی نمی‌کند شما برای درک این موضوع در شرق آسیا یا غرب جهان و یا خاورمیانه باشید. در هرکجایی که حضور داشته باشید، می‌توانید جلوه‌های عینی تلاش‌های طیف‌های قابل ملاحظه‌ای از انسان‌ها جهت باربی شدن و یا ایجاد زیبایی از طریق انجام عمل‌های متعدد زیبایی را مشاهده کنید.
مساله‌ای که البته در قالب آمار و ارقام مختلف نیز نمود پیدا کرده و یک جستجوی ساده مخصوصا به زبان انگلیسی در فضای وب می‌تواند تصویر روشن تری را از این مساله به شما ارائه کند. با این همه، یک سوال اساسی مطرح می‌شود و آن این است که دلیل گرایش فزاینده انسان‌ها مخصوصا نسل‌های جوان به عمل‌های جراحی زیبایی چیست؟ به نظر می‌رسد جهت پاسخ به این پرسش به طور خاص می‌توان به ۳ مولفه عمده و محوری اشاره کرد.
۱: قدرت‌گیری شبکه‌های اجتماعی
شاید ۱۰ سال قبل کمتر کسی فکر می‌کرد که ظهور و اوج گیری شبکه‌های اجتماعی تا حد زیادی سبک زندگی انسان‌ها را نیز دگرگون کند. با این حال، نه تنها این مساله محقق شد، بلکه به طور خاص انسان‌های عادی در اقصی نقاط جهان هرکدام به افرادی تبدیل شدند که صرفا با یک گوشی هوشمند ساده می‌توانند با جهانی وسیع و گسترده ارتباط بگیرند و خود را در معرض دید و قضاوت دیگران قرار دهند.
افرادی نیز با وقوع تغییرات شگرف در زندگی خود مخصوصا از نظر اقتصادی رو به رو شده اند و استفاده از ظرفیت‌های شبکه‌های اجتماعی جهت پول سازی برای آن‌ها به یک مولفه مهم و محوری تبدیل شده است. از این رو، گرایش فزاینده طیف‌های سنیِ مخصوصا نوجوان و جوان به شبکه‌های اجتماعی و تمایل آن‌ها به برجسته و متمایز‌شدن از دیگران، سبب شده تا عنصر زیبایی و کسب آن به هر قیمتی، به یک مساله مهم و اساسی برای آن‌ها جهت معرفی خود به دیگران تبدیل شود. موضوعی که در نوع خود می‌تواند تبعات مثبتی را نیز برای آن‌ها از حیث کسب شهرت و حتی پول به همراه داشته باشد.
از این رو، ارائه ویترینی زیبا از خود به یک مولفه تعیین کننده برای این قشر از افراد تبدیل شده و درست در همین چهارچوب می‌بینیم که سلبریتی‌های فضای مجازی و حتی افرادی که سودای سلبریتی شدن دارند، اقبال قابل توجهی را به عمل‌های جراحی زیبایی نشان می‌دهند.
۲: نسل Z وارد می‌شود!
نسل Z از حیث تئوریک و مفهومی به نسلی گفته می‌شود ک از زمان تولدشان، ابزار‌های نوین دنیای دیجیتال وجود داشته و این نسل به نوعی با آن‌ها بزرگ شده اند. درست در همین چهارچوب است که می‌بینیم بسیاری از کودکان کم سن و سال در جهان کنونی بعضا توانایی‌هایی در کار کردن با گوشی‌های تلفن همراه و یا تبلت‌ها دارند که افرادی که به مراتب سن آن‌ها از این افراد بیشتر است، از یکچنین توانایی برخوردار نیستند.
با این همه، نسل Z در جهان کنونی اوج گیری قابل توجهی داشته و این مساله در اقصی نقاط جهان قابل مشاهده است و البته که ویژگی‌های خاص شخصیتی این نسل سبب شده تا فرهنگی جدیدی نیز متناسب با آن‌ها امکان ظهور و بروز داشته باشد. شاید یکی از محوری‌ترین ویژگی‌های نسل Z که اغلب جامعه شناسان نیز بر آن اشتراک نظر دارند این است که این طیف، به شدت برونگرا هستند و در بیان احساسات و رفتار‌های خود، تابع معادلات سنتی نیستند. همین ویژگی بارز نسل Z موجب می‌شود تا دیده شدن و جلب توجه، برای آن‌ها بسیار مهم باشد.
مولفه و ویژگی که در کنار اوج گیری قابل توجه شبکه‌های اجتماعی و دیگر ابزار‌های ارتباطی و دیجیتال در دوران کنونی، بستر مناسبی را برای فعالیت‌های این نسل فراهم کرده است. در این چهارچوب، برونگرا بودن و تمرکز نسل Z بر جلب توجه دیگران سبب می‌شود تا شاهد اوج گیری قابل ملاحظه عمل‌های جراحی زیبایی در جهان باشیم.
در واقع، زیبایی خود مولفه‌ای است که می‌تواند در تسهیل روند جلب توجه به نوجوانان و جوانانی که در طیف سنی نسل Z قرار دارند، کمک قابل توجهی کند و در نوع خود به یک مولفه تمایز بخش این نسل با نسل‌های پیش از آن‌ها تبدیل شود.
۳: مقتضیات خاص جهان معاصر
بسیاری از جامعه شناسان بر این مساله تاکید دارند که فرهنگ بشرِ امروز در دوران مدرن تا حد زیادی "اتُمیستی" و فردگرایانه شده است. در واقع انسان در دوران مدرن، تحت تاثیر جلوه‌های جدید فرهنگی جهان که تا حد زیادی تابعی از پیشرفت‌های علمی بشر نیز هستند، راه و روشی متفاوت را برای زندگی خود انتخاب کرده که بیش از آنکه جمع گرایانه باشد، فردی است. در این فضا، انسان‌ها در نوعی رقابت غوطه ور هستند که پیشی‌گرفتن از دیگران برای آن‌ها چه به صورت آشکار و پنهان، به نوعی اولویت تبدیل شده است.
در این چهارچوب، عرصه زیبایی به طور خاص در حوزه اجتماعی از جمله مسائلی است که انسان‌ها در قالب آن وارد نوعی رقابت شده اند. رقابتی که گاه در کلام عامیانه جلوه‌هایی از چشم و هم چشمی را نیز از خود نشان می‌دهد. در عین حال، جهان مدرن به نوعی مروج فرهنگ لوکس نیز است و در قالب آن شاهد هستیم در حوزه زیبایی ظاهری، بعضی مدل‌ها و شو‌های مرتبط با نوع پوشش و یا مولفه‌های جذابیت ظاهری، از قدرت و نفوذ بالایی برخوردارند.
مساله‌ای که مخصوصا با توجه به اوج گیری شبکه‌های اجتماعی و شکل گیری اولویت‌های تازه برای نسل‌های نوجوان و جوان در جهان معاصر، همه و همه سبب می‌شود تا اقبال قابل توجهی به زیبایی و به طور خاص پدیده جراحی‌های زیبایی شکل بگیرد. البته که برخی از ناظران و تحلیلگران بر این باورند که رشد و اوج گیری قابل توجه عمل‌های جراحی زیبایی را بایستی به مثابه نمود‌هایی از فرهنگ سرمایه داری و مصرف گرایی رایج در قالب آن نیز در نظر گرفت. معادله‌ای که در کلیت خود در نهایت همه انسان را به مسیر‌های مشخصی که همان بازی در زمین قواعد سرمایه داری و پول است، سوق می‌دهد.
ایران، یکی از مراکز مهم انجام جراحی‌های زیبایی در جهان
در پایان شاید بد نباشد که یادآوری کنیم ایران خود یکی از مراکز برجسته انجام عمل‌های جراحی زیبایی در جهان است. البته که تاکنون گزارش‌های مختلفی نیز در رابطه با سفر چهره‌های مشهور غربی و شرقی به ایران با هدف انجام جراحی‌های زیبایی منتشر و مطرح شده است. به طور کلی، ایران از دو منظر عمده و محوری برای مخاطبان بین المللی از حیث انجام جراحی‌های زیبایی از جذابیت برخوردار است.
اولا، پزشکان و جراحان ایرانی در حوزه‌های مختلف پزشکی در جهان، جز طبقات شناخته شده و برند به حساب می‌آیند و همین مساله موجب می‌شود که نوعی اطمینان خاطر کافی از حیث کیفیت انجام عمل‌های جراحی زیبایی برای مخاطبان این عمل‌ها در عرصه بین المللی ایجاد شود.
دوم و البته مهمتر اینکه هزینه جراحی‌های زیبایی در ایران در مقایسه با دیگر بخش‌های جهان به نحو قابل ملاحظه و حتی چشمگیری کمتر است. به عنوان مثال، نشریه تلگراف بریتانیا اخیرا در گزارشی به یکی از اینفلوئنسر‌های شبکه‌های اجتماعی دراین کشور اشاره کرده که برای انجام عمل جراحی زیبایی در کشورش، با صورت حساب قریب به شش هزار پوندی مواجه بوده این در حالی است که همین عمل در ایران برای او هزینه‌ای بالغ بر ۶۰۰ پوند را به همراه داشته است.
مساله‌ای که البته تا حد زیادی تحت تاثیر کاهش قابل توجه ارزش پول ملی کشورمان در سال‌های گذشته و مقرون به صرفه شدن هرگونه هزینه‌کرد به ارز‌های خارجی در خاک ایران است.
فرارو