به گزارش هاژه، وام ازدواج از سال ۱۳۸۸ وارد سیستم بانکی شد. وامی پر تقاضا که در راستای حمایت از جوانان برای تامین بخشی از نیازهای آنها در آستانه تشکیل زندگی پرداخت می شود.
آن سال‌ها وام ازدواج ۳ میلیون تومان بود. متقاضیان با دریافت این مبلغ بسیاری از ملزومات تشکیل یک زندگی معمولی را فراهم می کردند. با توجه به تورم موجود و عملکرد اقتصادی دولت‌های گوناگون در این سال‌ها، اکنون که سقف مبلغ این وام به 220 میلیون تومان رسیده، فقط می توان برای رهن یک خانه معمولی (در مهاباد) روی آن حساب باز کرد.
طبق قانون، تسهیلات قرض الحسنه ازدواج برای هر یک از زوجین، یک میلیارد و ۸۰۰ میلیون ریال و با دوره بازپرداخت ۱۰ ساله است. تسهیلات قرض الحسنه ازدواج برای زوج های زیر ۲۵ سال و زوجه های زیر ۲۳ سال دو میلیارد و دویست میلیون ریال است. تمامی بانک‌ها موظفند به صورت ماهانه، تعداد تسهیلات قرض الحسنه ازدواج پرداختی و تعداد افراد در نوبت دریافت این تسهیلات را به صورت عمومی اعلام کنند.
تا به اینجای کار، شرایط در سیستم بانکی کشور برابر و یکی است. اما از لحظه ای که فرد بخواهد اقدام به ثبت نام کند، شرایط متفاوت می شود. به لطف ربات های موجود که ثبت نام را برایتان انجام می دهند، پس از دو یا سه روز ثبت نام انجام می شود. پس از آن نوبت به تایید شعبه می رسد. در برخی از بانک ها باید تا سه ماه منتظر تایید شعبه ماند. پس از تایید شعبه، نوبت به مراجعه حضوری به بانک می رسد. بانک نیز تاریخ اخذ مدارک وام گیرنده و ضامنین را روی یک برگه برایتان می نویسد.
به عنوان مثال یکی از مراجعه کنندگان به بانک (نام محفوظ) به خبرنگار هاژه گفت: «پس از 65 روز انتظار برای تایید شعبه، مسئول اعتبارات بانک سه ماه دیگر را جهت مراجعه بعدی و اخذ مدارک مرقوم کرده. پس از آن هم چند روز طول می کشد، خدا می داند؟» این شرایط در مورد وام فرزندآوری هم صدق می کند. یکی دیگر از مراجعه کنندگان به بانک که پس از تایید شعبه به بانک آمده بود به خبرنگار هاژه گفت: «دو ماه پیش ثبت‌نام وام فرزندآوری کردم. اکنون بە من گفتەاند ٢٠ آبان‌ماه مدارک بیاور. یعنی بیش از هفت ماه انتظار برای یک وام ٣٠ میلیون تومانی!»
تعلل بانک‌ها در پرداخت تسهیلات تکلیفی به جوانان بە جایی رسید کە بلاخره صدای یک نمایندە مجلس را درآورد. محمدحسن آصفری در جلسه علنی دیروز (یکشنبه) مجلس شورای اسلامی در تذکری گفت: نزدیک به ۶ ماه است که بانک ها وامی پرداخت نمی کنند که این شامل وام ودیعه مسکن و ازدواج هم می شود به طوری که زوج‌های جوان حدود ۱۰ تا ۱۲ ماه است که در نوبت دریافت تسهیلات مانده اما بانک‌ها وام پرداخت نمی‌کنند.
وی ادامه داد: مردم چه گناهی کرده اند که بانک ها وام‌های درشت به ابر بدهکاران داده و امروز با مشکل درآمد و نقدینگی مواجه هستند و به مردم وام نمی‌دهند؟ لازم است مجلس به این موضوع ورود کند.
پس از اعتراض‌های مردم و به گفته بانک مرکزی، «پیگیری‌های مقامات کشوری» در نهایت بانک مرکزی با ابلاغ بخشنامەای با قید فوریت به شبکه بانکی بر اهمیت و اولویت وام ازدواج و ضرورت تعیین تکلیف متقاضیان در صف دریافت این تسهیلات در سال جاری تاکید کرد. بانک مرکزی در بخشنامه خود بر مواردی تاکید کردە که اهم آنها در ذیل آوردە شدە است:
۱- از تاریخ ابلاغ این نامه تا تاریخ ۲۰/۰۶/۱۴۰۲ بانک عامل می‌بایست نسبت به پرداخت تسهیلات ازدواج طبق سهمیه‌ای ابلاغی بانک مرکزی اقدام نماید. عملکرد مذکور در هر ۱۴ روز مورد رصد و بررسی مجدد قرار خواهد گرفت. در صورت انحراف از پرداخت، ضمن لحاظ انحراف در شاخص ارزیابی آن بانک، موضوع میزان انحراف به سایر مراجع ذیصلاح اعلام خواهد شد.
۲- حداکثر ۱۵ روز پس از ثبت نام متقاضیان تعیین شعبه ایشان از سوی بانک انجام پذیرد.
۳- پس از تعیین شعبه و تکمیل مدارک حداکثر ظرف مدت ۱۰ روز مبلغ تسهیلات به حساب متقاضیان واریز شود.
۴- جهت مدیریت ثبت نام متقاضیان و تسهیل در ثبت نام، روزانه بیش از ۷ بانک در هر استان از سوی بانک مرکزی در سامانه تسهیلات قرض الحسنه ازدواج بدون در نظر گرفتن سهمیه ماهانه فعال خواهد بود.
۵- با عنایت به تضامین مورد تاکید در بند (ب) تبصره (۱۶) قانون بودجه سال جاری، بانک عامل می باید نسبت به دریافت تضامین مذکور به صورت دقیق نظارت نموده و مراتب تسهیل آنرا با توجه به تأکیدات این بانک فراهم نماید.
٦- بانک عامل می باید تا پایان هفته جاری نسبت به تدوین دستور العمل مشخص در خصوص نحوه ضمانت تسهیلات قرض‌الحسنه ازدواج درچارچوب مفاد بند قانونی مربوطه به شرح موارد ذیل اقدام نموده و ضمن انتشار عمومی آن در تارنمای خود، مراتب را نیز به این مدیریت اعلام نماید.
و در مهمترین آن که بانک‌ها علی‌الخصوص بانک‌های مهاباد در مورد آن سلیقەای عمل می‌کنند:
٧- بانک عامل به هیچ وجه اجازه دریافت بیش از یک ضامن بابت پرداخت تسهیلات قرض الحسنه ازدواج را ندارد.
٨- بانک عامل می باید نسبت به فعال نمودن شیوه‌ای جهت دریافت شکایات مردمی برای ثبت شکایات تسهیلات قرض‌الحسنه ازدواج و سایر تسهیلات خرد ظرف حداکثر یک هفته کاری اقدام نماید.
به گزارش هاژه، دستورات بانک مرکزی بە بانک‌های عامل درخصوص وام ازدواج تازگی ندارد. سال گذشته نیز بانک مرکزی دستور داد تنها ١٠ روز پس از تعیین شعبه، بانک‌ها نسبت به پرداخت وام اقدام کنند که پس از مدتی مشکلات بە حالت سابق بازگشت. باید دید که گوش بانک‌ها تا چە حد به بانک مرکزی بدهکار است؟ آیا رویه سابق تکرار خواهد شد یا کمی از مشکلات جوانان این مملکت با پرداخت بە موقع وام‌های ازدواج، فرزندآوری و ودیعه کاسته خواهد شد؟