دست نزن! سروصدا نکن! زیاد حرف نزن! اینجوری غذا نخور! این طوری نقاشی نکش! درست راە برو! درست بنشین! این لباس را بپوش! در طول روز چندبار این عبارت‌ها را با کودک خود تکرار می‌کنید؟
تاحالا دقت کردەاید کە با بیان هر جملە از عبارت‌های بالا و امر و نهی‌های مستمر چە بلایی سر روح و روان کودک خود می‌آورید.
این عبارات هر روز زخمی بر روح و روان کودک بە جا می‌گذارد کە رفتە رفتە با بالاتر رفتن سن فرد دهن باز می‌کند و آثار مخرب آن خود را نمایان و در قالب فردی فاقد اعتماد بە نفس و عزت نفس کە هیچ باوری بە خود و توانایی‌های خود ندارد، بروز می‌کند؛ می‌دانید چرا؟ چون در کودکی هر روز در گوشش نجوا شدە است کە نمی‌تواند، قادر نیست، بلد نیست!
والدین گاهی ناخواستە با حرکات و دلسوزی‌ها و مواظبت‌های بیش از حد خود سبب سرکوب کودک و نابودی اعتماد به نفس در کودک خود می‌شوند.
نقش مادر در افزایش اعتماد به نفس کودک
یک مشاورە روانشناختی در سنندج گفت: زنان جدا از مسئولیت‌های فردی، عهدە‌دار تربیت نسل‌های بعدی هستند و قطعا مادری کە از اعتماد بە نفس پایینی برخوردار است، نمی‌تواند فرزندانی قوی و با اعتماد به نفس تربیت کند؛ زیرا سلامت فکری و جسمی زن نقش زیربنایی را در شکل‌گیری یک جامعە رو بە رشد دارد و لازم است کە زمینەای برای ارتقاء سلامت روان و تقویت عزت نفس خانم‌ها در جامعە فراهم شود و این وظیفە جامعە آموزشی است کە این زمینە را فراهم کند.
شیوا ابراهیمی در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: افرادی کە از عزت نفس و اعتماد به نفس پایینی برخوردارند، معمولا خود را شایستە دریافت اتفاقات مثبت و لایق عشق و محبت نمی‌دانند و ممکن است در پی دریافت و بە دست آوردن عشق دیگران، هرگونە رفتار آزاردهندەای را تحمل کنند و این حس گاهی اوقات منجر می‌شود کە بە راحتی مورد تمسخر و نقد دیگران قرار گیرند کە دربرگیرندە حسی منفی است و بە هیچ وجە حس خوشایندی نیست، لذا این افراد بە مرور بە سمت حس طرد شدن و انزوای اجتماعی کشیدە می‌شوند.
دخترها بی اعتماد بنفس‌تر از پسرها
وی با اشارە بە اینکە دخترها نسبت بە پسرها اعتماد بنفس پایین‌تری دارند، عنوان کرد: یکی از دلایل اعتماد به نفس پایین دخترها جدا از ویژگی‌های فردی دلایل اجتماعی و فرهنگی است کە این موضوع به پیشینە تاریخی و فرهنگی جامعە بازمی‌گردد.
ابراهیمی بیان کرد: تبعیض‌های جنسیتی کە سال‌های سال بر فضای جامعە حاکم است و فضایی مرد سالارانە را در جامعە تشکیل دادە و بسیاری از استعداد و توانایی‌های زنانە در این جامعە مردسالار نادیدە گرفتە شد کە خوشبختانە امروزە این وضعیت در جامعە رو بە بهبود است.
وی افزود: زن، مادر و یا دختر در اصل ریشە یک جامعە هستند، ریشە کە سالم باشد شاخ و برگ‌های آن نیز سالم خواهد بود، لذا یک زن بە عنوان مادر باید جدای از کارهای منزل و خانەداری باید آنقدر برای خود وقت بگذارد کە بتواند سلامت روان خود را ارتقا دهد، با فرزندان خود وقت بگذراند، آن‌ها را همراهی کند و احساس ارزش و ارزشمندی را بە فرزند خود منتقل کند.
بە گفتە و تاکید این مشاور روانشناختی، مادری کە در فضای خانە از حال روحی خوبی برخوردار نیست، قطعا فرزندانش هم حال سالمی نخواهند داشت.
شیوا ابراهیمی در ادامە سخنان خود تصریح کرد: گرچە گفتە می‌شود زن نصف جامعە است اما باید توجە کرد کە نصف دیگر جامعە دست‌پرودە همین زنان هستند و اگر سلامت روان آنان تامین باشد می‌توانند پسران و دختران موفق‌تر با روح و روان سالم‌تری تربیت و تحویل جامعە دهند.
ابراهیمی خاطرنشان کرد: اولین اقدام مادر برای افزایش اعتماد بە نفس فرزند خود خارج کردن حس تبعیض جنسیتی درون خانە و انتقال حس ارزشمندی بە دختر باشد، زیرا دخترها زمانی موفق خواهند شد و بە مادری توانمند در آیندە تبدیل خواهند شد کە در خانە پدری احساس ارزشمندی داشتە باشند.
وی یکی از راەهای افزایش حس اعتماد به نفس در فرزندان را واسپاری مسئولیت بە آنان دانست و گفت: وظایف خاص متناسب سن بە فرزندان می‌تواند باعث ایجاد حس ارزشمندی و افزایش اعتماد به نفس در آنان شود.
کودکانی سرخوردە؛ بزرگسالانی فاقد اعتماد بنفس!
ابراهیمی در ادامە تاکید کرد: باید توجە داشت کە هر فردی در درون خود حس خود منتقدی دارد، لذا افکار منفی کە بە کودکان بە ویژە دختران منتقل می‌شود، سبب می‌شود بە کودکانی سرخوردە تبدیل شوند و کودک سرخوردە فاقد عزت نفس و اعتماد به نفس است.
وی یادآور شد: والدین بە مادران باید این را بدانند کە دختر و پسر با هم برابر هستند و باید در تقسیم وظایف با زبان برابری آن‌ها را قانع کرد کە هرکدام برای کدام وظایف مناسب‌تر است.
این مشاور روانشناختی بیان کرد: اینکە والدین با یک رفتار اشتباە کودک کل شخصیت کودک را نابود می‌کنند، موجب نابودی اعتماد به نفس در کودک می‌شود.
شیوا ابراهیمی اعتماد بە نفس را احساس توانمندی، باور بە توانمندی‌های خود در انجام یکسری کارها عنوان کرد و افزود: اعتماد به نفس یکی از شاخص‌های مهم در رشد انسانی و مهمترین دورە شکل‌گیری اعتماد بنفس دوران کودکی است.
وی تصریح کرد: داشتن اعتماد به نفس نقش کلیدی در سلامت اجتماعی، روانی، رفتاری و هیجانی دارد و وجود آن لازمە زندگی اجتماعی انسان است، معمولا مهمترین نقش شکل‌دهی اعتماد به نفس در کودک خود والدین است، و اطرافیان با بازخوردهایی مثبت و منفی کە بە کودک منتقل می‌کنند، نقش مهمی در افزایش و یا کاهش اعتماد به نفس در کودک دارد.
ابراهیمی اضافە کرد: والدینی کە مقتدر هستند اما در اوج اقتدار رابطەای رفاقتی با فرزند خود دارند، سبب تربیت و پرورش کودکانی با اعتماد به نفس خواهند شد.
وی ادامە داد: معمولا کمبود اعتماد بنفس کودک ناشی از عوامل مختلفی از جملە سبک فرزندپروری والدین، رشد کودک در محیط غیر قابل حمایت‌گر است، بە این معنی کە اگر والدینی انتقادی اما حمایت گر نباشند و سخت‌گیر و مضطرب باشند، شکل دهی اعتماد بنفس در کودکان بە خوبی پیش نخواهد رفت.
نبود اعتماد به نفس؛ ترومای کودکی در بزرگسالی
وی اظهار کرد: یکی از دلایل نبود اعتماد به نفس در بزرگسالی، تروما یا روان زخم آسیب دوران کودکی است؛ والدینی کە آنگونە کە شاید و باید از سلامت روحی کودک مراقبت نمی‌کنند و باعث آسیب فیزیکی عاطفی و روحی در کودک می‌شود و این حس منفی دوران کودکی در بزرگسالی سبب می‌شود نتواند انگونە کە شاید و باید در جامعە ابراز وجود کند و متاسفانە باورمندی بە وجود خویش را از دست می‌دهد.
ابراهیمی عنوان کرد: تایید کودک از جانب والدین ضامن بقای کودک است؛ لذا والدینی کە بە صورت ناخواستە محافظت بیش از حدی نسبت بە کودک دارند و یا بە جای کودک کارها و وظایف او را انجام می‌دهند در واقع حس استقلال کودک را منحرف و این والدین باعث می‌شوند کە اعتماد بنفس کودک بە درستی شکل نگیرد.
وی انتقاد مداوم از کودک را رفتاری اشتباە از سوی والدین دانست و گفت: انتقاد مستمر از کودک با خودپندارە کودک بە صورت مستقیم نقش دارد و ایرادگیری و امر و نهی کردن والدین باعث کاهش اعتماد به نفس در کودک می‌شود.
این مشاور روانشناختی اعتماد به نفس را بە دو نوع واقعی و کاذب تقسیم کرد و افزود: اعتماد بە نفس کاذب وانمود کردن بە اینکە من اعتماد به نفس دارم و معمولا این فردها مدام از دیگران انتقاد و حس برتری بر دیگران دارند؛ اما کسی کە اعتماد به نفس واقعی برخوردار است حس بهتری بە اطرافیان منتقل می‌کند و درصدد کمک و حمایت از دیگران است.
شیوا ابراهیمی تصریح کرد: یکی از نکاتی کە می‌تواند نقش موثری در رشد اعتماد بنفس فرزند داشتە باشد این است کە والدین ما صرفا بە نتیجە توجە نکنند، لذا بر فرایند تلاش کردن فرزند در انجام کاری توجە و این را بە کودک منتقل کنند کە تلاشش برای رسیدن بە نتیجە ارزشمند بودە است.
وی در ادامە بر حفظ استقلال هویتی و شخصیتی کودک تاکید و از والدین درخواست کرد، بە جای کودک تصمیم نگیرید، حرف نزنید، زیرا خانوادەهایی کە حامی هستند، فرزندان بهتری را در جامعە تربیت می‌کنند.
ابراهیمی در پایان یادآور شد: والدین انتظاراتی فراتر از گنجایش فرزندان و ظرفیت آنان نباید داشتە باشند و با قیاس‌های نابەجا از اعتماد بە نفس کودک خود نکاهند و بیشتر بر نقاط مثبت کودک تاکید و فوکوس کنند.