هزاران سرباز کشته شده‌اند، میلیاردها دلار سخت افزار نظامی هدر رفته، اکثر شهرها در معرض بمباران بی‌امان قرار گرفته‌اند و با گذشت بیش از چهار ماه، کارزار نظامی روسیه در اوکراین بی وقفه ادامه دارد.
به گزارش هاژه، پیش بینی‌ها در مورد زمان پایان جنگ بسیار متفاوت است. ینس استولتنبرگ، دبیرکل ناتو هشدار داده که ممکن است این جنگ سال‌ها ادامه یابد، در حالی که آژانس‌های اطلاعاتی غربی گفته‌اند که توانایی‌های رزمی روسیه در ماه‌های آینده ممکن است کاهش یابد.
روسیه پس از تغییر تمرکز خود به شرق اوکراین، تقریباً تمام استان لوهانسک را به تصرف خود درآورده است و احتمالاً به تلاش‌های خود تا زمانی که بقیه استان دونتسک را تصرف کند ادامه خواهد داد. لوهانسک و دونتسک با هم منطقه دونباس را تشکیل می دهند. روز چهارشنبه هفته گذشته، ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه گفت: «تعیین تاریخ خاتمه» آنچه روسیه «عملیات نظامی ویژه در اوکراین» می‌نامد فایده‌ای ندارد و افزود که هدف‌اش برای «آزادسازی» دونباس تغییر نکرده است.
کنستانتینوس لوکوپولوس، سپهبد سابق یونان و ناتو، به الجزیره می‌گوید: «ژنرال‌های روس پس از شکست در ورود به کی‌یف و استقرار مجدد استراتژیک نیروهای روسی و قرار دادن مرکز ثقل به شرق اوکراین، تصمیم گرفتند به آرامی اما محکم پیش بروند».
هفته گذشته، اوکراین به نیروهای خود دستور داد که از شهر کلیدی سورودونتسک که هفته‌ها هدف مورد حمله شدید روسیه بود، عقب نشینی کنند. در حالی که نیروهای این کشور در حال تلاش برای تصرف شهر مجاور یعنی لیسیچانسک هستند، روسیه پنجشنبه هفته گذشته، خروج نیروهای خود را از جزیره مهم استراتژیک «مار» اعلام کرد. مسکو آن را «نیت خیرخواهانه» با هدف نشان دادن حمایت از اقدامات ازسرگیری صادرات مواد غذایی از بنادر اوکراین خواند، اما کی‌یف آن را به عنوان یک پیروزی ستایش کرد و گفت که روس‌ها را مجبور به عقب‌نشینی کرده است.
از این رو با این روند، محتمل ترین سناریو در مورد اینکه جنگ چقدر به درازا می‌انجامد، چیست؟
«جنگ زمانی به پایان می رسد که یا یک طرف بتواند اراده خود را ابتدا در میدان و سپس در میز مذاکره بر طرف دیگر تحمیل کند، یا زمانی که هر دو طرف به جای جنگ، خواستار سازش باشند.»
لوکوپولوس می‌گوید: «[شاید] گزینه دومی بعید به نظر نرسد، با این وجود، پایان فوری جنگ غیرقابل تصور به نظر می رسد».
او افزود: «کاملاً متقاعد شده‌ام که پایان جنگ قریب‌الوقوع نیست» و با اشاره به «یک عامل حیاتی» گفت: روسیه «ابتکار سیاسی-استراتژیک و عملیاتی-تاکتیکی جنگ» را در اختیار دارد، این در حالیست که اوکراین و ائتلاف غربی به این موضوع واکنش نشان می‌دهند».
با توجه به اینکه اوکراین مناطق قابل توجهی را در هفته های اخیر در شرق از دست داده است، - نیمی از منطقه دونتسک و تقریباً تمام منطقه لوهانسک – به علاوۀ دستاوردهای اولیه روسیه در جنوب، وضعیت فعلی حاکی از یک جنگ طولانی است. برخی تحلیلگران می گویند که اگر کی‌یف اکنون وارد مذاکرات صلح شود، اهرم فشاری نخواهد داشت و نتیجه آن احتمالاً «صلحی» باشد که منحصراً توسط مسکو دیکته شده است.
جیمی شی، استاد استراتژی و امنیت در دانشگاه اکستر، به الجزیره گفت: « احتمالاً روسیه بر این باور است که فعلاً از این مزیت برخوردار می‌باشد و در حال پیشروی در دونباس، ولو آهسته است».
«علاوه بر این، چنین سناریویی از نظر سیاسی برای ولودیمیر زلنسکی، رهبر اوکراین نیز قابل توجیه نخواهد بود. این وضعیت او را به رئیس‌جمهوری تبدیل می‌کند که نه تنها جنگ را باخته بلکه بخش‌های بزرگی از کشورش را نیز از دست داده است».
«اوکراین نمی تواند اکنون جنگ را خاتمه دهد زیرا اینگونه یک پنجم خاک خود را از جمله بنادر تجاری حیاتی دریای سیاه، منطقه صنعتی و معدنی دونباس و بخش های مهمی از زمین های کشاورزی را باید به روسیه تقدیم کند». شی، که معاون سابق دستیار دبیرکل ناتو برای چالش‌های امنیتی نوظهور نیز هست، می‌گوید: «این امر باعث می‌شود دولت آینده اوکراین کارآمدتر و مرفه نباشد. علاوه بر این، پیش‌بینی دولت اوکراین این است که دریافت حمایت نظامی از غرب ادامه خواهد داشت».
شی می‌گوید: اوکراینی‌ها امیدوارند که تسلیحات جدید و سنگین آمریکا و غرب، به‌ویژه توپخانه دوربرد، به آنها کمک کند تا جریان جنگ را به نفع خود بازگردانند و برخی از مناطق را از روس‌ها بازپس بگیرند. «در حال حاضر، حمایت سیاسی از اوکراین در ایالات متحده و اروپا همچنان برقرار است و اتحادیه اروپا به سختی می‌تواند کشوری را که به تازگی عنوان نامزد اتحادیه اروپا را به او اعطا کرده است، رها کند.»
با این حال، فشار مداوم برای ارسال تسلیحات بیشتر به اوکراین با نگرانی برخی از محافل غربی در مورد کشیده شدن این جنگ به کشورهایشان روبه‌رو شده است. آنگونه که برخی از کارشناسان می گویند، پوتین دست بالا را در تشدید و وخیم کردن جنگ دارد. به گفته لوکوپولوس، در واقع هر چه این جنگ بیشتر طول بکشد، احتمال کاهش حمایت غرب بیشتر است.
لوکوپولوس می‌گوید: «ائتلاف غربی که از اوکراین در این جنگ حمایت می کند، مدام اتحاد و انسجام‌شان کمرنگ‌تر می‌شود، روایت‌شان از وضعیت را تغییر داده‌اند و بحث‌ها در مورد لزوم آتش بس و مذاکره شروع شده است.»
شی معتقد است که دو سناریو محتمل در آینده برای جنگ اوکراین و روسیه وجود دارد.
او با اشاره به شبه جزیره کریمه که در سال 2014 توسط روسیه ضمیمه شد، می‌گوید: «یا اوکراین با حمایت مستمر غرب به جنگ ادامه می دهد و در نهایت روسیه را مجبور می کند تا نیروهای خود را به طور کامل به استثنای کریمه از اوکراین خارج کند.» البته این احتمال با این پیش‌فرض محتمل است که روسیه دچار فروپاشی نظامی شود و یا اینکه تغییری در رهبری این کشور به وجود بیاید؛ امری که ممکن است زمان زیادی را بطلبد و مستلزم پیشرفت نظامی بسیار بیشتر اوکراین نسبت به زمان حال است.
و یا اینکه هر دو طرف به بن‌بست می‌رسند «وضعیتی که دو طرف در پشت خطوط سخت سنگر می‌گیرند و برای سال‌ها درگیری‌های کم‌شدتی روی می‌دهد».
وی ادامه می‌دهد: «روسیه به «روسیه‌سازی» سرزمین‌های تحت اشغال خود ادامه می‌دهد و ممکن است سعی کند برخی از آنها را به روسیه الحاق کند. مذاکرات طولانی و بی‌ثمر بین کی‌یف و مسکو و میانجی‌های بین‌المللی که در گذشته شاهد آن بودیم، بر سر مواردی مانند آتش‌بس، خروج نیروها و تسلیحات و تعیین وضعیت جدید برای سرزمین‌های اشغالی، از سر گرفته می‌شد».
«این اولین بار نیست که روسیه از چنین استراتژیِ فرسایشی‌ای استفاده می‌کند و یک درگیری فعال را به دلیل نبود راه‌حل بهتر به یک درگیری منجمد تبدیل می‌کند. در سوریه، جایی که از بشار اسد، رئیس‌جمهور این کشور حمایت می‌کرد، روسیه از یک چرخه تهاجمی و به دنبال آن آتش‌بس استفاده کرد تا به آرامی شکاف‌ها و مخالفان را از بین ببرد».
به گفته شیا از این رو، سناریوی دوم محتمل تر است.
«اوکراین برای بازپس گیری سرزمین های اشغالی به افزایش نیروهای خود نیاز دارد. روسیه می‌داند که نمی‌تواند تمام اوکراین را فتح کند، بنابراین احتمالاً بر حفظ کنترل دونباس و تبدیل جنگ اوکراین به یک درگیری منجمد تمرکز خواهد کرد».
لوکوپولوس معتقد است جنگ ممکن است کمتر از یک سال طول بکشد. او می‌گوید «نه اوکراین و غرب و نه مسکو نمی‌توانندبیش‌تر از این زمان را تحمل کنند».
با وجود اینکه پایان جنگ هنوز مشخص نیست، لوکوپولوس می‌گوید که می‌تواند سناریویی را تصور کند که پیشتر رخ داده است. «آتش بسی مانند کره در سال 1953 با یک خط و منطقه غیرنظامی، وضعیتی که برخی از کشورها به عنوان یک حالت پایان موقت پذیرفته‌اند».
ترجمه/سرویس بین‌الملل هاژه