سکته مغزی (ایسکمی مغزی) چیست؟

سکته مغزی هنگامی اتفاق می‌افتد که جریان خون قسمتی از مغز کاهش یافته یا قطع شود. این امر باعث می‌شود که رسیدن اکسیژن و مواد غذایی به مغز مختل شود. در این حالت، سلول‌های مغزی در عرض چند دقیقه از بین می‌روند.

سکته مغزی یک اورژانس پزشکی است و درمان آن باید بلافاصله انجام شود، اقدامات سریع می‌تواند میزان تخریب مغزی را کاهش داده و از عوارض بعدی جلوگیری کند.

اقدامات اورژانسی هنگام سکته مغزی

متخصص مغز و اعصاب دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با بیان اینکه هنگام سکته مغزی بسیاری از سلول‌های مغز بدون داشتن شانس بازسازی، می‌میرند، گفت: بعد از دیدن علائم سکته مغزی، فرد را باید هر چه سریعتر به مراکز درمانی برسانید تا آسیب‌های مغزی به حداقل برسد.

 دکتر آناهیتا ذوقی با اشاره به این که سکته های مغزی سومین علت شایع مرگ و میر در جهان هستند، اظهار کرد: با پیشرفت تکنولوژی، دانش بشر، بهداشت و دسترسی آسان‌تر به امکانات طول عمر بشر افزایش یافته و شیوع سکته‌های مغزی در دنیا بیشتر گزارش شده است.

وی افزود: اولین و مهمترین عامل بروز سکته‌های مغزی سن است؛ یعنی هر چه سن بالاتر رود، شانس بروز سکته های مغزی هم به مراتب بیشتر می‌شود.

این عضو هیئت علمی دانشگاه، با اشاره به نقش جنسیت در بروز سکته‌های مغزی گفت: در مردان سکته مغزی بیش از زنان است و این در حالی است که نژاد نیز بر بروز انواع سکته‌ها بی‌تاثیر نیست.

وی با اشاره به این که سیاه‌پوستان بیشتر از سفید پوستان در معرض حمله سکته مغزی قرار دارند، ادامه داد: سبک زندگی اشتباه هم می‌تواند عامل خطر سکته مغزی باشد.

به گفته دکتر ذوقی، چنانچه در خانواده یا بستگان نزدیک سابقه سکته مغزی وجود داشته باشد، این افراد نیز در دسته گروه‌های پرریسک ابتلا به سکته هستند.

 فشار خون بالاتر، شانس سکته مغزی بیشتر

این متخصص مغز و اعصاب دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی با بیان این که با مداخلاتی می توان از بروز سکته‌های مغزی پیشگیری کرد، ادامه داد: برای مثال ابتلا به فشار خون ارتباط مستقیم با بروز سکته مغزی دارد، هر چه فشار خون بالاتر باشد شانس سکته نیز بیشتر است.

دیابت قندی یکی دیگر از دلایل بروز سکته‌های مغزی است که این عضو هیئت علمی دانشگاه به آن اشاره کرد و افزود: اگر فردی همزمان فشار خون و دیابت داشته باشد، شانس بروز سکته مغزی در او دو برابر سایرین  است.

وی با بیان این که چربی خون بالا و سطح کلسترول خون نیز در بروز سکته‌های مغزی اثرگذارند، افزود: به هر میزان که سطح کلسترول خون بالاتر باشد، شانس سکته‌های مغزی بیشتر است.

ذوقی با بیان این که مصرف سیگار نیز می‌تواند منجر به سکته مغزی شود، ادامه داد: میزان مصرف سیگار با سکته‌های مغزی، ارتباط دارد به هر میزان که بیشتر از سیگار مصرف شود به همان اندازه احتمال سکته بالاتر می‌رود.

عضو هیئت علمی دانشگاه تاکید کرد: البته اگر پنج سال از ترک سیگار گذشته باشد و فردی دچار حمله سکته شود، علت بروز سکته نمی‌تواند ارتباطی به مصرف سیگار داشته باشد.

وی افزود: مصرف الکل هم می تواند باعث بروز انواع سکته‌های مغزی اعم از خونریزی دهنده تا سایر موارد باشد.

این متخصص مغز و اعصاب دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی خاطرنشان کرد: بیماری‌های قلبی و تنگی عروق گردنی نیز می توانند از ریسک فاکتورهای بروز سکته های مغری باشند؛ بنابراین مبتلایان به بیماری‌های ژنتیکی که شانس لخته شدن در آن ها بیشتر است برای پیشگیری از بروز سکته باید تحت نظر پزشک متخصص باشند.

وی پیشگیری ثانویه را در افرادی که دچار سکته مغزی شده‌اند، امری حیاتی دانست و عنوان کرد: در این روش می توان با مداخلاتی احتمال بروز سکته مجدد را کم کرد.

ذوقی با تاکید بر این که برای پیشگیری از بروز سکته بررسی عوامل خطر ضرورت دارد، هشدار داد: مبتلایان به بیماری‌های ژنتیکی، فشار خون، قند و چربی باید ضمن درمان زیر نظر پزشک متخصص، اصول صحیح سبک زندگی را مورد توجه قرار دهند.

استفاده از چربی‌های غیر جامد و گیاهی مثل روغن زیتون، گنجاندن سبزیجات سبز برگ در رژیم غذایی، استفاده از حبوبات، ترک سیگار و الکل و انجام ورزش‌های هوازی از دیگر مواردی بود که این عضو هیئت علمی دانشگاه ضرورت انجام آن را با هدف کنترل و پیشگیری از سکته‌های مغزی ضروری دانست.

فشار خون فردی که سکته کرده را پایین نیاورید

وی به نشانه‌های ظاهری فرد دچار سکته مغزی اشاره کرد و گفت: هوشیار باشید و به محض این که مشاهده کردید نیمی از صورت یا بدن فرد فلج یا اصطلاحا کج شده است، در صحبت کردن دچار مشکل و یا دچار کاهش سطح هوشیاری شده باشد، به احتمال بروز سکته مغزی شک کنید.

ذوقی هشدار داد: در مواقعی که فرد دچار حمله سکته شده و یا با دیدن هر نشانه ای احتمال می‌دهید این فرد سکته کرده، فورا با اورژانس تماس بگیرید، بیمار را تکان ندهید و از خوراندن هر ماده آشامیدنی یا غذایی پرهیز کنید. در این مواقع هرگز برای پایین آوردن فشار خون قرص زیرزبانی به صورت خودسرانه به بیمار ندهید.

وقت برای بیمار دچار سکته مغزی، طلاست

بنابر اعلام روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، وی با تاکید بر این که در افرادی که دچار حمله سکته مغزی شده، زمان اهمیت بسیار زیادی دارد، گفت: باید هر چه سریع‌تر بیمار تحت نظر درمان های تخصصی قرار گیرد، زمانی که سکته مغزی رخ می دهد بسیاری از سلول ها می میرند و شانس بازسازی خود را هم  ندارند؛ بنابراین زمان را از دست ندهید و فرد را به مراکز درمانی برسانید با این کار شانس آسیب‌های مغزی به حداقل خواهد رسید.

این متخصص مغز و اعصاب دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی ادامه داد: در مواقعی که فرد دچار حمله سکته مغزی شده، اگر بیمار کاهش هوشیاری دارد او را  به پهلو بخوابانید تا محتویات دهان او وارد ریه نشده تا از عفونت ریوی پیشگیری شود.