قطور شهری در بخش قطور شهرستان خوی در استان آذربایجان غربی ایران است. شهر قطور مرکز بخش قطور یکی از بخشهای کردنشین شهرستان خوی است. قطور مرکز اسکان ایل شکاک است. زبان غالب مردم این منطقه کردی کرمانجی میباشد. این شهر در فاصله ۷۰ کیلومتری غرب شهرستان خوی قرار داشته و در مسیر خوی به قطور باید از کوهستان های پر پیچ و خم که دارای مناظر طبیعی بکری هستند، گذر کرد. این شهر در مرز ایران و ترکیه بوده و نزدیک ترین شهر به مرز رازی است. شهر قطور دارای چندین فقره چشمه آب معدنی گرم است. از شهر قطور به شهر وان ترکیه ارتباط راهی مستقیم وجود دارد. در مسیر جاده قطور علاوه بر دیدن رود پر آب قطور تماشای ريل راه آهن و تونلهای زیبای آن که مسیر خط آهن ایران به اروپا است، بسیار جذاب و دیدنی است. از شهر قطور تا وان ترکیه ۸۸ کیلومتر فاصله است.
فرهنگ و زبان:
مردم شهر قطور به زبان کردی تکلم میکنند. مسلمان و سنی مذهب هستند. آداب و رسوم آنان تلفیقی از آیینهای پیش از اسلام و اسلامی است.
آیینها:
عید نوروز (به کردی: نه و روز)، چهارشنبه سوری، شب چله از آئين هاي مرسوم در اين شهر مي باشد. نماد فرهنگ اصیل منطقه، هنوز نیز در زندگی مردم حضوری چشمگیر دارند و هر چند که بسیاری آداب و رسوم ملی در اثر زندگی نوین شده امروزی به ورطه فراموشی سپرده شدهاند ولی باز گاه گاهی در گوشه و کنار خصوصا در روستاها دیده میشوند. کوسا، عروسی های پر دبدبه و مفصل، نامگذاری فرزندان، ختنه پسران (سنت)، طلب باران و … نمونههایی از این آیینهای در حال فراموشی هستند.
وجه تسمیه:
نام قطور در گویش محلی ساکنان این منطقه «کوتول» نیز خوانده میشود. وجه تسمیه این شهر به روایتی به دوران تسلط امپراتوری عثمانی بر این منطقه بر می گردد که در آن زمان حاکم این منطقه سرداری به نام «قطور» بودهاست.
قطور در پهنه تاریخ:
مهمترین مسئله در مورد تاریخ شهر قطور این است که حتی تا سالها پس از پایان جنگ میان حکومت صفوی و امپراتوری عثمانی، این شهر در تملک حکومت عثمانی باقی مانده و جزء خاک کشور کنونی ترکیه محسوب شده است. الحاق مجدد این شهر به کشور ایران به دوران رضاخان بر می گردد که طی توافقی با آتاترک، در ازای چشم پوشی ایران از اراضی استراتژیک کوه آرارات، این منطقه مجدداً جز خاک ایران به حساب آمده است. از نشانههای جالب در این مورد نام «پل هوایی قطور» میباشد که هنوز در بین اهالی محلی به نام «پل سنور» خوانده میشود که در زبان کردی به معنی «مرز» میباشد و به این مسئله اشاره دارد که زمانی مرز ایران و ترکیه در این مکان بودهاست.
جمعیت:
بنابر سرشماری مرکز آمار ایران، جمعیت شهر قطور شهرستان خوی در سال ۱۳9۵ برابر با 5147 نفر و 1193 خانوار بوده است.
راه ترانزیت:
شهر قطور به دلیل قرار گرفتن در مسیر جاده ابریشم تنها راه مرزی نزدیک به کشور ترکیه است. قطور تنها شهریست که مسافت آن با شهر وان در کشور ترکیه از طریق بازارچه رازی حدود یک ساعت است. در سال ۲۰۰۶ هیئتی از طرف کشور ترکیه برای بررسی وضعیت بین راهی دو کشور جلسهای با حضور معاون وزیر و سایر افراد متولی صادرات و واردات استان آذربایجان غربی و افراد منتخب از این شهرستان برگزار نمودند. به علت اینکه فاصله سایر بازارچهها با وان زیاد است بنابراین کشور ترکیه اعتراض کتبی خود را راجع به این مسئله به مقامات ایران اعلام کرد که چرا رانندگان ما با وجود راه نزدیک مسافتی در حدود ۴:۳۰ ساعت را برای رسیدن به جاده ترانزیتی بینالمللی طی کرده و ضررهای زیادی را متحمل شوند. در تاریخ ۲۶/۰۱/۱۳۹۰ مرز رازی با حضور وزرای خارجی ایران و ترکیه و مقامات محلی بطور رسمی گشایش یافت
جاذبه های قطور
پل هوائی قطور
این پل که بر روی درهای وسیع و با تکنولوژی جدید جهت عبور راه آهن و قطار احداث شدهاست، یکی از پلهای مهم و شناخته شده خاورمیانه محسوب میشود. طول آن ۴۴۸ متر، ارتفاع آن ۱۲۸ متر و قطر دهانه آن ۲۳۲ متر است.
ساخت این پل در سال ۱۳۴۹ (۱۹۷۰ میلادی) به پایان رسید. این پل از نوع زیر قوسی است و تا مدتها بزرگترین دهانه قوسی را در بین پلهای ایران داشت این پل در سال ۱۳۴۷ توسط دو شرکت ایرانی (رانکین) و شرکت اتریشی (پور) پی ریزی و پایههای بتونی آن اجرا و اسکلت فلزی و شاسی آن توسط آمریکائیها انجام گرفت.
اين پل دارای ۱۰ عدد پایه بتونی مسلح بوده که ۶ عدد از این پایهها به طرف خوی و ۴ عدد از پایههای بتونی به سمت رازی میباشد و در مجموع دارای ۸ دهنه که به صورت اکس به اکس در امتداد هم گسترش یافتهاند. این پل بر روی دره ای وسیع و با تکنولوژی جدید جهت عبور راه آهن و قطار احداث شده است، یکی از پل های مهم و شناخته شده خاورمیانه محسوب می شود
قلعه تاریخی کوراوغلی و كاروانسرای شاه عباسی
در حدود 35 کیلومتری این جاده راهبردی، قلعه تاریخی کوراوغلی به عنوان نماد مبارزات ظلم ستیزی مردم ایران زمین با قامتی استوار از دور خود نمایی میکند و در مجاورت این قلعه، بنای تاریخی کاروانسرای شاه عباسی و مجتمع آب درمانی قطور(آبگرم معدنی دره خان) قرار دارد. این قلعه سنگی در بالای کوههای روستاي آلمالو بنا شده و همچون عقاب تیزبین تمامی منطقه و گذرگاهها و دره باصفای رودخانه قطور را مینگرد و در دامنهاش کاروانسرای خان بالا و در کوهپایهاش آبگرم معدنی را در بر دارد. این قلعه در واقع محل دیده بانی بوده که از طریق آن به علت مستقر بودن در بلندی کوه ها تمامی مسیرهای منطقه چه دره ها و گذرگاه ها را زیر نظر داشتند و شاید یکی از مناطق راهبردی آن زمان بوده است. این قلعه در زمان صفویه بنا شده است و کوراوغلی یک قهرمان حماسی در میان مردم آذربایجان بود که بر علیه ارباب قیام کرده و نامی ماندگار از خود در بسیاری از شهرها و کشورهای جهان به جا گذاشته است.
چشمه های آب گرم
از سایر زیباییهای این منطقه چشمه آب معدنی گرم ناحیه خان است که سبب شده همه روزه میزبان علاقهمندان و مسافران بسیاری باشد. در فاصله 33 کیلومتری این جاده در دامنه کوههای کفچرین آب معدنی گرمی با همین مشخصات و با همین دما، با حوضی بلوکی در عرض 5.1 و به طول 16 متر و به ارتفاع یک متر احداث شده که مورد استفاده عموم قرار میگیرد.
این دو چشمه در ردیف آبهای معدنی بیکربنات و گوگردی خیلی گرم هستند که خاصیتهای درمانی این چشمهها در درمان مفاصل روماتیسم و پوست عنوان شده و از لجن این چشمه ها نیز در درمان امراض پوستی استفاده میشود.