هاژه، سالیانه ده‌ها فیلم ارزشمند در جهان تولید می‌شوند و علاقمندان بر اساس سلیقه‌‌هایشان به تماشای آن می‌نشینند، بدون اینکه بدانند انتخاب آنها بر اساس یکی از معیارهای سینمایی تحت عنوان ژانر صورت گرفته است.
موضوعی که این روزها از آن به عنوان ژانر یاد می‌شود، یک نوع دسته بندی بر اساس موضوع است.
گاهی وقت‌ها فیلمبازان نیز به سراغ فیلمی می‌روند که کمی حال روحی آنها را تغییر دهد، در این وضعیت بهتر است که با ژانرهای سینمایی نیز آشنایی پیدا کنید تا در انتخاب فیلمی که به تماشای آن می‌نشینید مطمئن‌تر شوید.
روزهای نخستین سینما، ژانرها همانند ادبیات و سایر هنرها بسیار یک‌دست تعریف شده بودند، اما امروزه ژانرها با یکدیگر ترکیب شده و ژانرهای جدیدی پدید آورده‌اند.
معمولا فیلم‌های داستانی بر اساس موقعیت، موضوع، حالت و قالبشان دسته‌بندی می‌شوند و روش دیگر دسته‌بندی ژانرهای فیلم بر اساس هدف حضار است.
تقسیم‌بندی فیلم به ژانر تقریباً ناموفق بوده‌است. بر همین اساس میتوان گفت که ژانربندی فیلم برای اماکن فروش فیلم، نقد فیلم و بازار مصرف مناسب هستند، در این بین سلیقه افراد نیز در انتخاب فیلمی با ژانری معین تعیین کننده است.
اگر علاقمند به فیلم و سینما هستید می توانید با مطالعه تاریخچه ژانرهای سینمایی، متناسب با سلیقه، فیلم مورد علاقه خود از بین آنها انتخاب کنید.
در حالت کلی سینما دارای چند ژانر اصلی و معروف است که هر یک از آنها به بخش‌های جزئی‌تری تقسیم می‌شوند.
تعدادی ازانرهای اصلی سینما عبارتند از:اکشن (Action)، کمدی (Comedy)، درام (Dram)، فانتزی (Fantasy)، وحشت (Horror)، راز آلود (Mystery)، رومانتیک یا رومنس (Romance)، وسترن (Western)، دلهره‌آور یا تریلر (Thriller)، علمی تخیلی، تاریخی، گنگستری، موزیکال و ...
ژانر اکشن(Action)
اگر ژانری وجود داشته باشد که به قدمت خود بشر باشد آن ژانر اکشن است. این ژانر ارتباط نزدیکی با داستانهای اسطوره‌ای دارد و یکی از محبوب‌ترین ژانرها به حساب می‌آید. در ژانر اکشن ما شاهد تکامل قهرمان داستان و همچنین مقابله او با شخصیت منفی داستان هستیم.
ژانر کمدی(Comedy)
وقتی به سینمای کلاسیک فکر می‌کنیم ناخودآگاه نام‌ها و فیلم‌های بزرگی مانند همشهری کین اورسون ولز، روانی آلفرد هیچکاک و همفری بوگارت و اینگریت برگمن در کازابلانکا به ذهنمان خطور می‌‌کند، با این حساب پیشگامان واقعی و مبتکرترین جریان سینما کارگردانان کمدی هستند.
نام‌های بزرگی همچون باستر کیتون، چارلی چاپلین و همچنین برخی کارهای برادران لومیر ثابت کرده‌‌اند کمدی چیزی بیشتر از یک شوخی نیست. ژانر کمدی ژانری غنی و متنوع است که همیشه محبوب و از پایه‌‌های اصلی سینما به شمار می‌رود.
ژانر درام(Dram)
فیلم های درام فیلم هایی معمولا جدی هستند که شخصیت‌ها، فضاها، شرایط و داستانهای حقیقی درباره شخصیت‌ها و ارتباطات‌شان را نشان می دهد. معمولا در این فیلم‌ها بر روی جلوه‌های ویژه، کمدی یا اکشن تمرکز نشده و با داشتن داستانهای فرعی بسیاری یکی از بلندترین ژانرهای فیلم محسوب می‌شوند و فیلم‌های زندگی نامه ای درام یکی از ژانرهای فرعی فیلم‌های درام هستند که بزرگسالانه محسوب می شوند. گاهی اوقات ژانر درام و رمانتیک با هم یکی در نظر گرفته می‌شوند که در واقع اینطور نیست و ژانر درام لزوما پر از داستانهای عاشقانه نیست.
ژانر فانتزی(Fantasy)
فانتزی یا داستانهای خیال‌پردازانه هم از نظر وسعت دامنه تعریف ژانر با علمی تخیلی وضعیت مشابهی دارد فقط تفاوت کلی در این است که عنصر خیالی در جهان قصه معمولا نیازی به توجیه علمی ندارد و بر پیش‌فرض‌هایی ناشناخته مانند جادو استوار می‌شود. در جهانی که به واسطه خیال‌پردازی مختصات آن تغییر کرده، داستان گویی هم شکل متفاوتی دارد.
ژانر فانتزی به دلیل ریشه و سابقه طولانی در ادبیات، شامل زیرمجموعه‌های متفاوتی است که بررسی هرکدام از آنها بحث مفصلی را می‌طلبد. «ارباب حلقه‌ها»، «هری پاتر» و انیمه «شهر اشباح» جزو معروفترین نمونه‌های فانتزی در هزاره جدید هستند و «شکل آب» ساخته گی‌یرمو دل‌تورو و برنده جایزه اسکار ۲۰۱۷ هم نمونه‌ای متاخر و غیرمعمول از این ژانر است.
ژانر وحشت یا ترسناک(Horror)
ژانر وحشت شاید یکی از جدید‌ترین ژانرها تلقی شود اما عناصر ترسناک مدت‌ها بستری برای سینمای کلاسیک بودند و قدمت آن به اولین روزهای فیلمسازی برمی‌گردد، مانند فیلم کوتاه Bake Jizo محصول سال 1898 .
برای سیراب کردن مخاطب تشنه این ژانر، تا دهه‌ها از شخصیت‌‌های معروف ترسناک ادبیات کلاسیک مانند فرانکشتاین و دراکولا استفاده می‌‌شد. ژانر وحشت اما به شکل مشخص از دهه 1970جای خود را در سینما پیدا کرد.
ژانر معمایی یا راز آلود(Mystery)
عنوان ژانر سینمایی معمایی الزاما به حل یک معما در طول داستان اشاره ندارد و خیلی وقت‌ها در ترجمه باید آن را معادل مرموز و رازآمیز در نظر بگیریم. بنا به هر تعریف، ژانر معمایی شخصیت اصلی و مخاطب را به دنیایی می‌برد که در آن عناصری ناشناخته وجود دارد و تلاش برای یافتن پاسخ ناشناخته‌ها تبدیل می‌شود به خط اصلی قصه. از این نظر عموم فیلم‌ها و قصه‌های کارآگاهی مانند سریال «شرلوک» هم در این ژانر گنجانده می‌شوند.
ژانر وسترن(Western)
ژانر وسترن را میتوان از نظر فنی زیر ژانر اکشن دانست که به دلیل محبوبیت بالایی که به دست آورد خود به یکی از ژانرهای اصلی فیلم‌های کلاسیک بدل شد. سبک وسترن در واقع روایت کلاسیک هالیوود است که باچکمه‌‌های گاوچرانی جلب توجه کرد.
شهر کالیفرنیا که اخیراً آباد شده بود به همین واسطه یکی از پیشگامان صنعت فیلمسازی مدرن نام گرفت. باید خاطر نشان کرد ژانر وسترن از روزهای ابتدایی تا اواخر دهه 60 و 70 میلادی در گیشه موفق عمل کرد.
ژانر رومانتیک(Romance)
ژانر رومانتیک نیز مانند سبکهای اکشن و کمدی تقریباً در تمام فیلم‌ها وجود دارد و سال‌های اولیه سینما پر بود از داستانهای عاشقانه. ژانر رومانتیک همچنان از محبوب‌ترین ژانرها برای فیلمسازان و مشتاقان سینما به حساب می‌آید.
این سبک نیز مانند دیگر سبکها در طول این سال‌ها پیچیده‌تر شد اما هنوز بر اساس اصول اساسی خود یعنی برخوردهای تصادفی، اشتیاق قلبی و مثلث عشقی استوار است.
ژانر هیجان انگیز (Thriller)
ژانر هیجان انگیز یکی از پرطرفدارترین و محبوب‌ترین سبکهای سینمایی به حساب می آیند، این ژانر گاهی به عنوانی یک سبک مستقل و گاهی به عنوان یک زیر ژانر برای گونه‌های ترسناک و جنایی نیز تعریف می‌گردد.
فارغ از اینکه این گونه یک ژانر اصلی است یا زیر ژانر در این سبک تعریف می‌شود، این ژانر المانهای تمام سبکهای دیگر را نیز پیدا کرد که این خود باعث استقبال مخاطبان شد.
ژانر علمی تخیلی
ژانر علمی تخیلی یکی از قابل تامل‌ترین سبکها به شمار می‌آید و قدمت آن به فیلم‌های صامت برمی‌گردد. اولین فیلم‌های این ژانر درباره موضوع شیفتگی انسان در فضا و ناشناخته‌های علمی مانند فیلم سفر به ماه به کارگردانی ژرژ ملیس محصول سال 1902 بود. ژانر علمی تخیلی در طول پیدایش خود در سینما جزو ژانرهای قوی به حساب می‌آید زیرا فیلم یکی از محبوب‌ترین رسانه‌ها برای نمایش پیشرفت بشر و همچنین ابزاری برای نشان دادن و تقابل با مفاهیم چون جایگاه انسان در جهان، هوش مصنوعی و اشکال زندگی بیگانه است.
ژانر ماجراجویی
فیلم های ماجراجویی داستان های مهیجی هستند که تجربه های جدید یا مکان های عجیب و غریب، همانند داستان های اکشن، را در اختیارتان قرار می دهند. از جمله فیلم های سنتی شمشیربازی یا دزدان دریایی، فیلم های سریالی و تاریخی (همانند فیلم های ژانر حماسی)، جستجو و سفر برای قاره های گمشده، حماسه های صحرایی یا جنگلی، یافتن گنج، فیلم های واقعه ای یا جستجو برای چیزهای گمشده.
ژانر جنایی و گانگستری
فیلم های جنایی و گانگستری براساس اعمال جنایتکاران، خلافکاران، سارقان، خلافکاران زیرزمینی، اوباش خلافکار و قاتلین، ساخته شده است. در این فیلم های جنایی و گانگستری یک کاراگاه نقش اصلی را برعهده داشته و داستان را به جلو می برد. فیلم های کارآگاهی در سال های ۴۰ و ۵۰ (فیلم های کلاسیک نوآر) در اوج بودند. بنابراین، فیلم های جنایی و گانگستری اغلب به عنوان فیلم نوآر یا کارآگاهی شناخته شده و گاهی اوقات تریلر جنایی نامیده می شود. زیرا این فیلم ها باهم شباهت هایی هم دارند. فیلم های “قاتل های سریالی” نیز در این طبقه بندی قرار می گیرند.
ژانر جنگی و ضد جنگ
فیلم های جنگی (و ضد جنگی) ترس و وحشت جنگ را نشان داده، نبرد نیروها (علیه کشورها یا اشخاص) بر روی خشکی، دریا یا هوا را به تصویر می کشد تا داستان اصلی یا درون مایه فضای اکشن فیلم را نشان دهند. فیلم‌های جنگی اغلب با ژانرهای دیگر نظیر اکشن، ماجراجویی، درام، عاشقانه، کمدی (سیاه)، روایتی و حتی حماسه های تاریخی و وسترن ترکیب شده و در تلاش اند تا جنگ را محکوم کنند. داستان های اسارت، عملیات نظامی و آموزشی نیز در این فیلم ها نشان داده می شود.
ژانر حماسی و تاریخی
فیلم های حماسی عبارتند از درام های تاریخی، جنگی، قرون وسطایی یا دوره ای، که یک دوره مشخص از تاریخ را انتخاب می کنند. فیلم های حماسی بخش هایی از فیلم های ماجراجویانه را نیز شامل می شود و داستان های تاریخی، تخیلی، اسطوره ای، افسانه ای یا قهرمانی را به نمایش می گذارد. همچنین یک دوره یا فضای خارجی، طراحی لباس به همراه شکوه و عظمت سینمایی، گسترده درام، مراحل تولید و موسیقی متن، نیز به آن می افزاید. فیلم های حماسی معمولا شکل وسیع تر فیلم های زندگی نامه ای محسوب می شوند.
ژانر موزیکال
ریشه‌های این ژانر برمی‌گردد به تئاترهای موزیکال در آمریکای سال‌های ابتدایی قرن بیستم. این نمایش‌ها نمونه‌های عامیانه‌تری از اپرا بودند و به دلیل محبوبیت پس از ناطق و رنگی شدن سینما، به عالم فیلمسازی هم راه پیدا کردند. عصر طلایی این ژانر در سال‌های دهه چهل تا شصت است و می‌شود به نمونه فوق‌العاده مشهوری چون «داستان وست‌ساید» اشاره کرد.
تعریف این ژانر ساده است: فیلمی که روایت داستان در آن به موسیقی و آواز گره خورده باشد. با این که موزیکال ژانر پویایی نیست و تعداد موزیکال‌ها در سال به انگشتان یک دست هم نمی‌رسد، همیشه محافل سینمایی و آکادمی نسبت به این گونه نگاهی از سر شیفتگی و احترام داشته‌اند. «سوئینی تاد»، «بینوایان» و «لالالند» از جمله نمونه‌های متاخر و موفق این ژانر هستند.