طبق یک مطالعه که اخیراً در مجله نیچر منتشر شده است، پرندگانی که در معرض نور مصنوعی در شب قرار میگیرند، نزدیک به یک ماه زودتر نسبت به پرندگانی که دور از نورهای انسانی ساکن هستند به لانه سازی مشغول می شوند. اما در واقع شاید این اختلال به سود بعضی از پرندگان باشد تا بهتر با مسئله گرمایش جهانی که روند طبیعی پدیدههای جهانی را تحت تأثیر قرار میدهد، سازگار شوند.
این تحقیق جدید نگاهی درون قارهای به بسیاری از گونههای پرندگان انداخته و تأثیر آلودگی نوری و آلودگی صوتی بر زادآوری آنها را بررسی کرده تا بتواند اطلاعات دقیقتری به کارشناسان حفاظت ارائه دهد.
نویسندگان این مقاله با استفاده از دادههایی که توسط شهروند-دانشمندان از طریق برنامه nest watch آزمایشگاه پرندهشناسی دانشگاه کرنل جمعآوری شده، بیش از 58 هزار آشیانه متعلق به 142 گونه پرنده را در آمریکا بین سالهای 2000 تا 2014 بررسی و تحلیل کردند.
برای پرندگانی که در آب و هوای معتدل زندگی میکنند، طولانی شدن روزها نشانه اصلی آغاز فصل لانهسازی است. در نتیجه چراغهای خیابانها و سایر نورهای مصنوعی ممکن است باعث فریب مغز پرندگان شود تا آنها فکر کنند روزها طولانیتر شدهاند. در نتیجه مشاهده لانهسازی پرندگان زودتر از موعد در مناطق با آلودگی نوری زیاد باعث شگفتی محققان نمی شود.
از آنجایی که فصل لانهسازی با اوج دسترسی به مواد غذایی در فصل بهار همزمان است، دانشمندان چنین پیشبینی کرده بودند که لانهسازی زودهنگام متاثر از نور مصنوعی باعث اختلال در این هماهنگی و آسیب به این پرندگان شود. کلینتون فرانسیس بوم شناس دانشگاه ایالتی پلیتکنیک کالیفرنیا و یکی از نویسندگان این مقاله میگوید: "علیرغم این پیشبینی ما به نتیجهای متفاوت دست یافتیم و اتفاقا پرندگان در لانههایی که در معرض نور قرار داشتند زادآوری بهتر و موفقتری داشتند."
پاسخ این معما ممکن است با اختلال دیگری که باز هم انسان مسبب آن است یعنی تغییرات اقلیمی مربوط باشد. در جهانی که افزایش روز افزون دما باعث وقوع بهارهای زودرس میشود، پرندگان می بایست خود را با تغییرات مرتبط به دستیابی به مواد غذایی وفق دهند. فرانسیس میگوید: "ممکن است نشانههای نور مصنوعی باعث شده باشد که پرندگان بتوانند با تأثیرات گرمایش جهانی که موجب زودتر پدیدار شدن منابع غذایی در بهار میشود سازگار گردند."
جیکوب سوکولار، محقق فوق دکترای دانشگاه علوم زیستی نروژ که بر روی پرندگان و تغییرات اقلیمی مطالعه کرده است اما در تحقیقات جدید دخالتی نداشته میگوید: "ممکن است توضیح دیگری نیز برای این پدیده وجود داشته باشد. چیزی که بیش از همه برای من واضح هست این است که میدانیم برخی از گونهها میتوانند در شب و در نور مصنوعی به جستجوی غذا بپردازند و در واقع به صورت 24 ساعته به منابع غذایی دسترسی داشته باشند و در نتیجه عملکرد بهتری در تغذیه خود و جوجه های خود داشته باشند.
هیچکدام از این فرضیه ها بیان نمیکنند که آلودگی نوری در کل چیز خوبی است. فرانسیس میگوید: "نور گرچه ممکن است در این یک جنبه به پرندگان کمک کند اما ما باید دید وسیعتری به زندگی این جانوران و اکوسیستمی که در آن زندگی میکنند داشته باشیم. به عنوان مثال ثابت شده است که آلودگی نوری باعث اختلال هورمونی و اختلال خواب در پرندگان و دیگر گونههای حیات وحش میشود. همچنین باعث تغییر مسیر مهاجرت پرندگان و موجب کاهش جمعیت حشراتی که پرندگان از آنها تغذیه میکنند میگردد." سوکولار میگوید: "آلودگی نوری و آلودگی صوتی جنبههایی فراگیر از تغییرات جهانی هستند که پیشتر از این نادیده گرفته شدهاند. تغییراتی که اکنون به طور فزایندهای آموختهایم که اثرات بزرگی دارد."
انتشار نور جهانی با نرخ تقریباً دو درصد در سال در حال افزایش است. حتی در پارکهای ملی درخشش نورهای مصنوعی از منابعی با فاصله 200 مایلی تشخیص داده شدهاند. همچنین مقاله ای که در سال 2017 در مجله ساینس منتشر شد نشان داد که 63 درصد از پارکهای ملی در معرض سروصدای قابل توجهی با عوامل انسانی هستند.
در تحقیق جدید سروصدا تأثیر منفی آشکاری بر پرندگان بخصوص آنها که در جنگل زندگی میکنند دارند. هنگامی که پرندگان در معرض صدای هواپیماها و ماشینها قرار میگیرند آشیانهسازی را به تاخیر میاندازند و همچنین تعداد تخمهایی که میگذارند تا 12 درصد کاهش پیدا میکند. یک توضیح برای این مسئله آن است که آلودگی صوتی و صدا و آواز پرندگان هردو از فرکانس پایینی برخوردار هستند و این تداخل باعث اختلال در برقراری ارتباط که لازمه جفت یابی است میشود. با توجه به کاهش 29 درصدی جمعیت پرندگان در آمریکای شمالی از 1970 به بعد، طبق مطالعهای که سال گذشته در مجله نیچر منتشر شد، آگاهی از تأثیراتی که انسان بر زادآوری پرندگان دارد برای حفاظت بسیار حیاتی است. یافتههای اکثر مطالعات در خصوص تأثیرات آلودگیهای نوری و صوتی بر پرندگان، تغییرات رفتاری نظیر تغییر آواز آنها در پاسخ به سر و صدای محیط را نشان میدهند.
تصمیمگیری طبق این نتایج می تواند بسیار دشوار باشد زیرا همیشه کاملا آشکار نیست که یک تغییر رفتار چگونه بر چشمانداز بقای یک گونه ممکن است تأثیر بگذارد. یکی از اهداف بزرگ ترین تحقیق جدید که تامین مالی قسمتی از آن توسط ناسا انجام شده و به سرویس پارکهای ملی وابسته است، ایجاد یک شاخص حساسیت میباشد. این شاخص میتواند به مدیران پارکها کمک کند تا متوجه شوند چگونه یک نویز جدید یا اختلال نوری بر زادآوری گونههای پرندگان مورد مطالعه اثر میگذارند.
فرانسیس معتقد است در مقایسه با تغییرات اقلیمی مقابله با آلودگیهای نوری و صوتی سادهتر میباشد. فناوریهایی مانند استفاده از چراغهایی که در صورت عدم استفاده خاموش میشوند و لاستیکهای کمآج و بیصدا ابزارهایی هستند که دولتها و مردم میتوانند برای کم کردن نور و صدای محیط آنها را به کار گیرند. بیشک فکر کردن افراد به اینکه چگونه این تغییرات کوچک اثرات بزرگی دارند بسیار ارزشمند است. اینکه بدانند با تغییر رفتار چقدر میتوانند به حیات وحش کمک کنند.
ترجمه: پریسا شوکتی
منبع: www.scientificamerican.com