رمان ملی: دریاچه ارومیه، به عنوان یکی از ذخایر آبی و زیستگاه ارزشمند پرندگان و جانوران کشور با صرف هزاران میلیون تومان وضعیت خوبی ندارد و پس از 6 سال که از آغاز ساخت تونل انتقال آب می‌گذرد، هر روز خشک‌تر می‌شود. آخرین تصاویر ماهواره‌ای از این دریاچه نشان از وضعیت وخیم آن دارد، به نحوی که با خشکسالی کامل و تبدیل شدن به یک شوره‌زار یا محل منشاء بروز ریزگرد تنها یک قدم فاصله دارد. در ابتدای دولت حسن روحانی و با ضمانت اجرایی سازمان حفاظت محیط زیست، ستاد احیای دریاچه ارومیه تشکیل شد. در پی آن تشکیل ستاد احیای دریاچه ارومیه در اولین جلسه هیات دولت در سال 1392 مطرح و دریاچه ارومیه در قالب طرح‌های ستاد احیا قرار گرفت و مقرر شد ظرف مدت 10 سال (از 1394) دریاچه به تراز اکولوژیک خود برسد.
بخش جنوبی در آستانه خشکی کامل
تاکنون 15 هزار میلیارد تومان برای احیای این دریاچه هزینه شده است، اما برای پی بردن به آخرین وضعیت این دریاچه یا بازخورد پولی که هزینه شده، باید صحبت‌های ناامید کننده معاون فنی حفاظت محیط زیست آذربایجان غربی را بخوانیم تا پی ببریم که وضعیت این دریاچه مانند عکس‌های ماهواره‌ای آن چقدر اسفبار است. حجت جباری با بحرانی خواندن وضعیت فعلی دریاچه ارومیه گفته است: «با ادامه روند فعلی امسال بخش جنوبی دریاچه ارومیه را از دست می‌دهیم.» وی با بیان اینکه در سال‌های اخیر وضعیت دریاچه ارومیه بهبود نسبی داشت، افزود: «متأسفانه به دلیل کاهش بارش‌ها و نیز عدم تأمین حقابه مورد نیاز به همراه عدم اتمام برخی طرح‌های احیای وضعیت دریاچه ارومیه مجدداً به وضعیت بحرانی‌تر تبدیل شده است. اگر روند کاهش آب ورودی به دریاچه ارومیه ادامه یابد امسال بخش بیشتر دریاچه ارومیه به خصوص بخش جنوبی را از دست می‌دهیم، در حال حاضر سطح دریاچه ارومیه 1270. 77 متر است که در مقایسه با سال گذشته 66 سانتی‌متر کاهش سطح تراز داشته است.» معاون اداره کل حفاظت محیط زیست آذربایجان غربی با بیان اینکه در سال آبی جاری از 3. 4 میلیارد مترمکعب حقابه دریاچه ارومیه، 700 میلیون مترمکعب به سوی دریاچه رهاسازی شده‌است، ادامه داد: «تا یک‌ماه در صورت ذوب شدن برف‌ها و رهاسازی منابع آبی ذخیره شده فرصت برای آبگیری دریاچه وجود دارد که بررسی نشان می‌دهد میزان آبگیری و وضعیت دریاچه نسبت به سال قبل وضعیت خوبی نخواهد بود.»
چشم به آسمان برای احیا؟
این گفته‌ها در شرایطی مطرح می‌شود که در سال 99 بیش از یک میلیارد و 425 میلیون مترمکعب آب به‌عنوان حقابه به دریاچه سرازیر شد و پارسال به‌غیر از چندین نوبت رهاسازی از سدهای استان که در فصل بهار انجام گرفت، به دلیل خشکسالی و کاهش ذخایر آب و برف، رهاسازی آب سدها با هدف تامین آب شرب و کشاورزی در تابستان متوقف شد و این موضوع سبب کاهش چشمگیر حجم و وسعت دریاچه ارومیه گردید و این ادعا را که دریاچه تنها با نزولات جوی و آب‌های رهاسازی شده، جانی گرفته است، تقویت کرد. در همه این سال‌ها که ستاد احیای دریاچه ارومیه شکل گرفت، به‌رغم میلیاردها تومان بودجه مصوب، کمک‌های میلیون دلاری ژاپن هم‌از راه رسید. اما کارشناسان معتقدند؛ با نگاهی به وبسایت طرح می‌توان دریافت که حاصل این تلاش بین‌المللی برای دریاچه ارومیه چندین مورد گزارش درباره پایش و بررسی اثربخشی تکنیک‌های به‌زراعی و به‌نژادی برای کاهش برداشت آب با مشارکت جوامع محلی است و مشخص نیست این طرح بین‌المللی چه میزان در بهبود تالاب‌ها و از جمله دریاچه ارومیه موثر بوده است.