اضطراب امتحان نوعی خود مشغولی ذهنی است که با تردید فرد درباره توانایی‌های خود مشخص می‌شود و با شناخت منفی، عدم تمرکز حواس، واکنش‌های جسمانی نامطلوب و افت تحصیلی همراه است.
دلایل کلی اضطراب در زمان امتحان
۱. سخت گیری‌های بیش از حد والدین: برای کسب نمره عالی و هشدار بیش از حد درباره امتحان.
۲. ترس و تهدید: هنگامی که والدین شرایط سختی را در ایام امتحانات برقرار می‌کنند و فرزند خود را از گرفتن نمره کم و یا عدم قبول شدن ترسانده و تهدید می‌کنند.
۳. والدین مضطرب: وجود اضطراب در والدین باعث انتقال آن به فرزند و تشدید اضطراب او در ایام امتحانات می‌شود.
۴. مقایسه کردن: هرگاه والدین یا معلمان دائما توانایی‌های فرد را با توانایی‌های فرد دیگر سنجیده و این امر با سرزنش همراه باشد، اعتماد به نفس فرد کم شده و بر اضطراب او افزوده می‌شود.
۵. پاداش نامناسب: زمانی که اطرافیان برای قبول شدن و یا گرفتن نمره عالی، پاداش بیش از حد در نظر می‌گیرند.
۶. انتظارات بیش از حد: گاهی اضطراب امتحان به این دلیل است که انتظارات والدین از فرزندان یا فرد از خود بیش از توانایی‌های اوست.
راهکار‌هایی برای کاهش اضطراب امتحان
۱. بر توانایی‌های فرزندمان تاکید کرده تا اعتماد به نفس او تقویت شود.
۲. انتظارات خود را با توانایی‌های فرزندمان هماهنگ کرده و از او توقع بیش از حد نداشته باشیم.
۳. تلاش فرزندمان را برای کسب موفقیت‌های هرچند کوچک را قدر دانسته و او را تشویق کنیم.
۴. عملکرد فرزندمان را با خودش مقایسه کنند، در صورت پیشرفت او را تشویق کنند و در غیر اینصورت در صدد علت و رفع آن باشیم.
۵. امتحان جزئی از فرآیند آموزش است. آن را عملکرد طبیعی و معمولی آموزش بدانیم و از حساسیت بی مورد نسبت به آن بپرهیزیم.
۶. به فرزندمان اطمینان خاطر بدهیم که در کنارش خواهیم بود و اگر مشکلی داشت او را یاری خواهیم کرد.
۷. به فرزندمان یادآور شویم که تمام تلاشش را صرف یادگیری درس‌ها کند نه کسب نمره.
۸. با فرزندمان به گونه‌ای رفتار نماییم که او بتواند عقاید و نگرانی‌های خود را درباره‌ی امتحان آشکارا بیان کند.
۹. آخرین وضعیت درسی فرزندمان را از معلمش جویا شویم تا بهتر بتوانیم به او کمک کنیم.
۱۰. ساعت خواب فرزندمان را طوری تنظیم نماییم که خواب مورد نیازش تنظیم شود. به عبارت دیگر شب‌ها زود بخوابد تا صبح‌ها زودتر بیدارشود.
۱۱. در ایام امتحانات فضای خانواده را شاد و از مشاجره و برخورد‌های لفظی پرهیز نماییم.
۱۲. تشویق، تحسین و تاکید روی نقاط قوت فرزندمان را فراموش نکنیم. زیرا این رفتار‌ها انگیزه آنان را برای پیشرفت تحصیلی بیشتر می‌کند.