به گزارش پایگاه خبری – تحلیلی هاژه، امسال مهاباد با تولید نزدیک به 150 هزار تن سیب رکوردی جدید برای تولید این محصول  ثبت کرد، اما نامساعد بودن شرایط آب و هوایی منجر به این شد که 30 درصد این محصول به سیب زیردرختی تبدیل شود.

افزایش سرسام آور هزینه‌های تولید، از افزایش لجام گسیخته کود، سموم، جعبه گرفته تا کمبود آب و نیروی کار، وضعیتی را پیش آورده که هر سال برداشت سیب برای باغداران به کابوس تبدیل شود.

سیب زیردرختی سال‌هاست به قصه پر غصه کشاورزان و باغداران مهابادی تبدیل شده و مسوولان هر سال از راهکار و وعده‌ای جدید برای جبران خسارت به باغداران رونمایی می‌کنند که در نهایت تمامی وعده‌هایشان در کنار جاده‌ها دپو می‌شود.

پیگیری‌های هاژه، نشان می‌دهد که تنها 12 درصد از سیب‌زیردرختی یا صنعتی شهرستان بصورت تضمینی و با قیمت مصوب خریداری شده که عملکرد قابل قبولی برای حمایت از باغداران محسوب نمی‌شود.

سیب ذخیره شده در سردخانه‌های شهر هم وضعیت چندان مطلوبی ندارد و عدم تسهیل‌گری در صادرات همچنان باغداران را در بلاتکلیفی قرار داده است.

نهایتا 2 الی 3 ماه فرصت برای صادرات این محصول باقی مانده ولی کشاورزان همچنان در بلاتکلیفی بسر می‌برند و عدم تسهیل‌گری و کندی صادرات احتمال تکرار بی‌مهری سال‌های گذشته را قوت بخشیده است.

روزانه تصاویری از سردخانه‌ها توسط باغداران برای رسانه‌ها ارسال می‌شود و در آن برخی باغداران بدلیل عدم تقاضا، محصولات ذخیره شده را بصورت فله‌ای در خودروهای باری تخلیه می‌کنند تا بدهی‌های ناشی از هزینه‌های تولید را بپردازند.

محصول سیب علاوه بر اینکه در این شرایط بد اقلیمی به آب زیادی نیاز دارد، مراقبت‌های بسیار زیادی در بخش نگهداری و آفت‌کش را می‌طلبد و اگر هزینه‌های تولید و ذخیره را هم به آن اضافه کرد، قیمت هر کیلو از آن از قیمت مصوب شده دولتی هم فراتر خواهد رفت.

از سویی دیگر رکورد زنی در تولید سیب در آذربایجان غربی و مهاباد، با چالش عدم کشش بازار و به عبارتی عدم تقاضای کافی در استان و منطقه روبرو می‌شود که راهکار قابل دسترس و بدون هزینه آن صادرات است.

خبرنگار هاژه ضمن تهیه گزارشی میدانی، برای بررسی بیشتر موضوع به سراغ مدیر جهاد کشاورزی شهرستان رفت تا آخرین وضعیت و اقدامات صورت گرفته برای حمایت از باغداران مهابادی را از وی جویا شود.

*سیب زیردرختی کابوس هرساله باغداران*

دپوی انبوه سیب زیر درختی در حاشیه باغات و جاده‌ها در مهاباد، از شروع فصل چیدن سیب در این شهرستان خبر می‌دهد که کابوسی برای هر باغدار محسوب می‌شود.

قیمت سیب زیر درختی امسال از 500 تومان شروع شد و با تعیین قیمت خرید تضمینی این نرخ تا 700 تومان افزایش یافت، هرچند که بخش عظیمی از باغداران سیب زیر درختی خود را با قیمتی کمتر از 700 تومان به دلالان فروختند.

قیمت مصوب شده هر کیلو سیب زیردرختی امسال با تأخیر، 1 هزار و 460 تومان تعیین شد که البته از قیمت تمام شده محصول سیب کمتر بود.

بنا به گفته جعفر ایمانیان، مدیر جهاد کشاورزی شهرستان مهاباد، امسال 145 هزار الی 150 هزار تن سیب در شهرستان مهاباد تولید شده که 30 درصد آن بدلیل شرایط بد اقلیمی، سرما، وزش باد و... به سیب صنعتی یا زیر درختی تبدیل شده است.

آنگونه که ایمانیان می‌گوید: با مصوب شدن نرخ خرید تضمینی و تعیین چند مرکز خرید در شهرستان مهاباد، کمتر از 5 هزار و 500 تن سیب صنعتی از باغداران خریداری شده و طلب بیش از 75 درصد باغداران شهرستان پرداخت شده، به عبارتی دیگر، کمتر از 25 درصد طلب باغداران مانده که قرار است در روزهای آینده پرداخت می‌شود.

به عبارتی دیگر از 43 هزار و 500 تن سیب صنعتی یا زیردرختی شهرستان مهاباد کمتر از 13 درصد یعنی، 5 هزار و 500 تن بصورت تضمینی با قیمت 1 هزار و 460 تومان خریداری شده است.

آمارهایی که هاژه به آن دست یافته حاکی از آن است از مجموع 150 هزار تن سیب تولید شده، کمتر از 5 درصد آن بصورت تضمینی از سوی دولت خریداری شده که آنهم مربوط به سیب صنعتی است.

*سیب سردخانه‌ای در انتظار حمایت مسوولان*

مهاباد قطب تولید سیب در استان و غرب کشور محسوب می‌شود و طبیعی است که بازار استانی و منطقه‌ای کشش مصرف آن را ندارد و در نبود صادرات آزاد، باغداران اقدام به ذخیره سیب می‌کنند به امید آنکه در طول نیمه دوم سال بتوانند آن را وارد بازار کنند و یا در صورت فراهم شدن شرایط، اقدام به صادرات کنند، هرچند که باغداران توان صادرات مستقیم را ندارد و در این بین هم دلالان برندگان اصلی صادرات خواهند بود.

سیب سردخانه‌ای را نمی‌توان مدت طولانی انبار کرد و نهایتا قبل از شروع فصل میوه‌های جنوب کشور و مناطق گرمسیر باید وارد بازار شوند تا توان رقابت و بازار تقاضا هم داشته باشند.

از سویی دیگر با قرار دادن محصولات در سردخانه بصورت طولانی مدت، ارزش غذایی محصول نیز کاهش می‌یابد و برای همین امر نمی‌توان سیب را بیش از چند ماه در سردخانه انبار کرد.

بدون احتساب سیب زیردرختی شهرستان، امسال حدود 107 هزار تن سیب تولید شده در شهرستان مهاباد به چرخه عرضه و ذخیره در سردخانه‌ها وارد شده است.

بر اساس آمار جعفر ایمانیان مدیر جهاد کشاورزی شهرستان مهاباد، در حال حاضر 80 هزار تن سیب در سردخانه‌های شهرستان ذخیره شده که نهایتا تا پایان عید نوروز باید وارد چرخه مصرف و یا صادر شود.

به عبارتی دیگر با پشت سر گذاشتن شب یلدا و پایان اولین ماه زمستان، 27 هزار تن از سیب تولید شده شهرستان مصرف شده و باغداران نهایتا 3 ماه دیگر( پایان فروردین) فرصت دارند تا محصول خود را در بازار داخلی به فروش برسانند و یا اقدام به صادرات محصول کنند.

به گفته مدیر جهاد کشاورزی شهرستان مهاباد، اگرچه صادرات سیب در جریان است اما سرعت مطلوب و قابل توجهی ندارد تا باغداران مهابادی در کنار سایر تولیدکنندگان سیب استان و کشور، محصولات خود را صادر کنند، لذا نیازمند تسهیل‌ بیشتر برای صادرات سیب هستیم تا باغداران متضرر نشوند.

وی افزود: در این بین باغداران نیز باید محصولات خود را بصورت مستمر وارد بازار کنند و تا عید نورزو و نهایتا فروردین ماه محصولات ذخیره شده در سردخانه را  بفروش برسانند تا متضرر نشوند.

*سرعت صادرات سیب بسیار کند است*

بر اساس اعلام چند وقت پیش جهاد کشاورزی استان آذربایجان غربی، از ٧٣٠ هزار تن سیب درختی ذخیره سازی شده در سردخانه های استان، ١٥٥ هزار تن از این محصول از طریق گمرکات استان به کشورهای خارجی از قبیل عراق، تاجیکستان، ازبکستان، هندوستان و ..  صادر شده که حاکی از کند بودن روند صادرات است.

با کند بودن صادرات فعالیت دلالان برای خرید سیب سردخانه‌ای افزایش می‌یابد و از سویی دیگر برخی اتباع کشورهای دیگر نیز سیب مهاباد و سایر شهرهای آذربایجان غربی را خریداری و با برند کشور خود به سایر کشورها صادر می‌کنند، در این بین تنها باغداران به عنوان تولید کننده اصلی از صادرات محصولاتشان محروم می‌مانند.

*هزینه‌های سرسام آور تولید و قیمت پایین سیب*

یکسال انتظار، هزینه نگهداری و نگهبانی از باغ، افزایش سرسام آور ماشین آلات کشاورزی، کود، سموم، نیروی کار، جعبه، سردخانه و... هزینه‌های تولید را بشدت افزایش داده و در کنار آن خسارت سالانه، عدم تقاضای کافی در بازار، محدودیت در صادرات و قیمت پایین آن، کام باغداران را تلخ کرده است.

مهمترین دلیل ذخیره سیب در سردخانه ذخیره محصول به امید بالارفتن قیمت و کسب سود است، اما تا زمانیکه قیمت سیب نتواند علاوه بر هزینه‌های تولید سودی به باغدار برساند این محصول به ناچار در سردخانه ذخیره می‌شود.

درحال حاضر بخش عمده سیب سردخانه‌ای مهاباد از 5 هزار تومان تا 8 هزار تومان بفروش می‌رسد و با عبور از تره‌بار و میوه فروشان با قیمت 9 الی 11 هزار تومان به دست شهروندان می‌رسد، در این بین مقدار کمی از آن با قیمت بیش از 8 هزار تومان بفروش می‌رسد که بسیار کم است.

باغداران انتظار دارند سیب را با قیمتی که رنج یکساله، هزینه‌های تولید و خسارات سیب زیردرختی آنها را جبران کند بفروش برسانند اما بازار داخلی کشش ندارد و صادرات هم به کندی صورت می‌گیرد، لذا ذخیره در سردخانه را انتخاب کرده و آنهم 2 ماه و نهایتا 3 ماه دیگر فرصت دارند و در صورت عدم فروش و صادرات، مابقی محصول ذخیره شده نیز باید بصورت زیر درختی با قیمتی کمتر از هزار تومان بفروش رسانند و متحمل ضرر سنگینی شوند که قابل جبران نیست.

کلام آخر

تا قبل از دپوی هزارها تن سیب در کنار جاده‌ها و شروع فصل چیدن سیب، کسی به فکر خرید تضمینی، فروش، صادرات و حمایت از باغدار نیست و دست آخر هم وعده‌های رنگارنگ مسوولان در کنار جاده‌ها دپو می‌شود.

بعد از آن بهشت دلالان برای خرید سیب زیردرختی و سیب سردخانه‌ای برپا می‌شود و این باغدار است که باید امنیت غذایی جامعه را با انبوهی از بی‌مهری تأمین کند.

در نهایت زخم کهنه دوباره سرباز می‌کند و کسی نیست باغداران را یاری دهد.