تاریخ: ۱۴۰۰/۸/۲۶
آسیب‌شناسی سیل مهاباد/ جبران خسارات در دستور کار دولت
گزارش: صلاح عزیزیان

 به گزارش هاژه، پس وقوع سیل ١٢ آبانماه در شهرستان مهاباد، سومین جلسه ستاد پیشگیری، هماهنگی و فرماندهی عملیات پاسخ به بحران این شهرستان با محوریت برآورد خسارات و تعیین راهکار برای کنترل سیل‌های آتی برگزار شد که مسوولان استانی و شهرستانی حاضر در این جلسه، به آسیب‌شناسی، ارائه گزارش و تبادل نظر در این خصوص پرداختند.

حذف قنات‌ها و مسیل‌های موکریان، یکی از عوامل بروز سیل

عزیزنژاد، سرپرست شهرداری مهاباد: سیل از بالادست غرب منطقه موکریان و در سه نقطه این منطقه، جاری شدە بود. سه منطقه موکریان، فرهنگیان و مسیر منتهی به پل حکمت شاهد آبگرفتگی بودند که برابر برنامه‌های ستاد بحران شهرستان در کمتر از ٢٤ ساعت این مسیرها با جوی‌ها و کانال‌های سرپوشیده پاکسازی شد. پاکسازی تمامی منطقه نزدیک به پنج روز طول کشید. پس از آن، پاکسازی و لایروبی مناطق سەگانه حادثەخیز مهاباد از جمله مسیر اوزون‌دره، مسیر پیربله و همچنین جادەهای منتهی به موکریان مهاباد در دستور کار قرار گرفت و به انجام رسید. پس از برآورد خسارات مشخص شد که شهرداری مهاباد متقبل خسارت ١٢ میلیاردی شدە که این خسارت مربوط به تخریب آسفالت، تخریب جوی‌ها و کانال‌ها، تخریب فضای سبز و همچنین استهلاک ماشین‌آلات این سازمان است. تامین اعتبار جهت تجهیز ماشین‌آلات شهرداری از ضرورت بالایی برخوردار است که حتما باید به آن توجه شود. علاوه بر بارش ٢٧ میلیمتری باران در مدت زمان ٢٠ دقیقه به عنوان یک عامل اقلیمی، ساخت و سازهای غیراصولی که بر روی قنات‌ها و مسیل‌های آب این منطقه انجام شده از عوامل انسانی بروز این سیل بودە است. در این منطقه نیاز به احداث کانال‌هایی جهت هدایت آب‌های جاری از بالادست منطقه موکریان به رودخانه مهاباد است و کانال موجود هم نیاز به تعریض و تعمیق دارد.

 
 

مسیر پیربله به شدت سیل‌خیز است

جهین، مدیر امور آب شهرستان مهاباد: نزدیک به ٩٠ درصد مسیل منطقه موکریان که در نقشه هوایی سال ١٣٤٢ مهاباد موجود است به معابر و فضای سبز تبدیل شدە است. سیل مهاباد، نە تنها در حوزه شهری بلکه به برخی تاسیسات امور آب در مسیر جاده پسوه، گوک‌تپه،دریاس و اوسوکند نیز آسیب زدە است. آنچه اکنون حائز اهمیت است شناسایی و مطالعه بر روی نقاط حادثه‌خیز و اقدام عملی برای کنترل آن است. برای نمونه مسیر روستای پیربله بە سمت پل یرغو با دوره بازگشت ٥٠ ساله مستعد سیل است. نزدیک به ٤٧ سال پیش این مسیر شاهد سیل فاجعه‌انگیزی بودە است. با توجه به سست‌بودن ساختمان‌های مسکونی، اگر این اتفاق دوباره تکرار شود ویرانی‌های عظیمی را برجای خواهد گذاشت که ما نسبت به این وقوع این فاجعه که تبعات انسانی هم به دنبال خواهد داشت، هشدار می‌دهیم. علاوه بر مسیر پیربله، مسیر اوزن‌دره نیز نیاز به لایروبی و تعریض دارد که باید در دستور کار قرار گیرد.
 
 

طرح‌های تفصیلی‌ مصوب در سال‌های گذشته، نیاز به بازنگری اساسی دارند

دکتر قاسمی، مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان آذربایجان غربی: موضوعی که در حال حاضر ایران و خاورمیانه را تهدید می‌کند، تغییرات اقلیمی‌ است که شهرستان مهاباد نیز از این قاعده مستثنی نیست. تغیرات اقلیمی ثمره دخالت‌های بی‌رویه انسان در طبیعت است که در قالب اشکال مختلفی همچون سیلاب خود را بروز می‌دهد. تغییر کاربری‌های غیراصولی در بالادست و پایین‌دست و همچنین کم‌شدن پوشش گیاهی باعث کاهش نفوذپذیری خاک شدەاند. برای مدیریت و کنترل سیلاب، طرح‌های تفصیلی‌ مصوب در سال‌های گذشته، نیاز به بازنگری اساسی دارند و مسیل‌های قدیمی آزادسازی شوند. علاوە بر این، اجرای عملیات آبخیزداری بیولوژیکی و مکانیکی در مهاباد ضرورت دارد که ما حاضریم در صورت همکاری شهرداری مهاباد به صورت مشارکتی این عملیات که هم هزینە کم و هم بازدهی کوتاه‌مدتی دارد را اجرایی کنیم.

 
 

خسارات وارده به جادە‌های شهرستان 8/5 میلیارد برآورد شد

خادمی، رییس اداره راهداری و حمل و نقل جادەای شهرستان مهاباد: از ساعات اولیه وقوع سیل، تعداد ٢٤ دستگاه خودرو و ٢٥ نفر نیروی راهداری در جهت انجام وظایف محوله به محل‌های حادثه‌دیده اعزام شدند. محورها مهاباد به سردشت، پسوه، آلبلاغ، بایین‌دره، خاتون‌باغ، بوزه، سنجاق، آزاد، قلقله و تنگ‌بالکه از سوی راهداران شهرستان مهاباد بازگشایی شدند. پس از بازدید از حوزه‌های استحفاظی، میزان خسارات وارده به جادە‌های شهرستان 8/5 میلیارد برآورد شد. اکنون نیز ترمیم جاده‌های آسیب‌دیده و بازسازی دهانه پل‌ها در حال اجراست.

 
 

موضوع ترک فعل مدیران با جدیت پیگیری می‌شود

پوراکبر، دادستان شهرستان مهاباد: در برخی حوزه‌ها شاهد تصمیم‌گیری‌هایی هستیم که ممکن است در آینده به بحران و فاجعه انسانی تبدیل شوند. به همین جهت، مسوولان و مدیران باید با دقت نظر به انجام وظایف خود اهتمام داشته باشند. موضوع ترک فعل مدیران با جدیت پیگیری می‌شود و در خصوص سیل مهاباد نیز با تشکیل پروندەای جهات مختلف این بحران را بررسی خواهیم کرد.

 
 

رودخانەها، بسترهای خود را پس خواهند گرفت

دکتر عابدی، مدیرکل امور شهری استان آذربایجان غربی: در شهر مهاباد با اجرای عملیات ابخیزداری و ایجاد حوضچه‌های راسب در مسیر سیلاب‌ها  می‌توان از شدت و حدت سیل‌ها کاست. وضعیت توپوگرافی خاص شهر مهاباد باعث شدە کە در بارندگی‌های ناچیز هم تحت تاثیر آب‌های جاری قرار بگیرد. در برخی نقشه‌ها می‌توان دید که عرض برخی رودخانه‌ها نزدیک به ٥٠٠ متر بودەاند که اکنون تنها ١٠ متر از آن باقی مانده است. مسلم است در چنین مواقعی رودخانه بستر خود را از ما پس خواهد گرفت.  پیشنهاد ما این است که پس از مطالعه دقیق، مسیل‌هایی که ساخت و ساز بر روی آن‌ها انجام شده در قسمت‌های امن‌تری دوباره احداث شوند تا هدایت آب‌های سطحی به صورت صحیح انجام شود.

 
 

اعلام میزان خسارات سیل مهاباد به وزیر کشور

دکتر جعفری، مدیرکل ستاد بحران استان آذربایجان غربی: پس از بررسی‌های انجام‌شده و برآورد خسارات مشخص شد که سیلاب مهاباد بیش از ١١ میلیارد تومان در بخش شهری و ابنیه شهری، ٤ میلیارد تومان به خودروها، نزدیک به ١٥ میلیارد تومان به بخش کشاورزی، بیش از 8/5 میلیارد به حوزه راهداری خسارت وارد کرده که بلافاصله و پس از ٢٤ ساعت به وزارت کشور اعلام شد تا در صورت بررسی در هیئت وزیران، اعتباراتی برای این شهرستان تخصیص داده شود.

 
 

جبران خسارات با کمک‌های بلاعوض یا پرداخت تسهیلات

خدرلو، معاون استاندار و فرماندار ویژه شهرستان مهاباد: یکی از اماکنی بیشترین خسارت را متحمل شد، پارکینگی بود که بیش از 11 خودرو در میان گل و لای محبوس شده بودند. برای تخلیه این پارکینگ با چندین کف‌کش و لجن‌کش به صورت شبانەروزی کار شد تا با کمترین میزان خسارت این مسئله حل شود. در این سیل از تمامی ظرفیت‌های موجود از جمله ماشین‌آلات پتروشیمی و ارتش نیز استفاده کردیم. خساراتی که برآورد شده نزدیک به ٥٣ میلیارد تومان است که در تلاشیم با همکاری سایر مسوولان شهرستانی و استانی در قالب کمک‌های بلاعوض یا پرداخت تسهیلات، خسارات وارده را جبران کنیم.