جەڵتەی خوێن بریتییە لە كڵۆبوونی خوێن بەهۆی مەینی بەشێكی و لە حاڵەتی شلییەوە دەچێتە حاڵەتی نیوچە هەلامی یان نیوچە رەق و مەیوو، جەڵتەی خوێنبەر و خوێنهێنەرەكان و دڵیش هەیە، بەڵام چۆن روودەدەن و چۆن خۆتی لێ دەپارێزیت؟
خوێن لە رێگەی خوێنبەر و خوێنهێنەرەكانەوە بە لەشدا هاتوچۆ دەكات، واتە لە جووڵەیەكی بەردەوامدایە، دڵ خوێن لە رێگەی خوێنهێنەرەكانەوە بەرەو ئەندامەكانی لەش پاڵ دەنێت، لەوێیشەوە لە رێگەی جووڵانەوەی لەش و خوێنهێنەرەكانەوە دەگەڕێتەوە بۆ دڵ، كاتێك ماسولكەكان ئەو خوێنە بە ئاراستەی دڵ پاڵ دەنێن، بۆیە بێ بوونی جووڵە ئەو خوێنە بەهۆی كێشكردنی زەوییەوە بەرەو سستی و نیشتن و مەیین دەچێت.
مەینی خوێن، واتە گۆڕینی خوێن بۆ حاڵەتێكی هەلامی یان نیوچە رەق، پرۆسەیەكی پێویست و بەسوودە لەكاتی خوێنبەربووندا، كە رێگەی لە لەدەستدانی بڕێكی زۆر خوێن دەگرێت، كاتێك خوێنبەربوونەكە دەوەستێنێت، بەڵام هەندێك جار ئەو خوێن مەیینە لەناو لوولەكانی خوێندا روودەدات و لەخۆیەوە ون نابێت و ناتوێتەوە، بۆیە رەنگە حاڵەتی مرۆڤ بەرەو مەترسیداری ببات و هەڕەشە لەسەر ژیانی بكات، جەڵتەی نەجووڵاوە ئازاری نییە، بەڵام ئەگەر هەیە دەست بە جووڵانەوە بكات و مەترسی دروست بكات، ئەوەیش كاتێك ئەو خوێنە مەیوە پارچە دەبێت و لە رێگەی خوێنەوە بگات بە دڵ و سییەكانەوە، ئەوكات هاتوچۆی خوێن دەوەستێنێ و رێگری لە گەیشتنی خوێن بۆ ئەو ناوچانە دەكات.
چوونە ناو تەمەن و زۆر دانیشتن و قەڵەوی و دووگیانی و جگەرەكێشان دەبنە هۆی زیاتر دەركەوتنی
سیستمی سووڕی خوێن جیا لە دڵ و خوێن، لە لووەكانی خوێن پێك دێت، لەوانەیش خوێنبەرەكان و خوێنهێنەرەكان، كە خوێن بۆ هەموو بەشێكی لەش دە بەن و دەیهێننەوە، بۆیە جەڵتە و مەیین لەناو ئەو لوولانەدا روو دەدات، لە جۆرەكانی جەڵتەی خوێن، جەڵتەی خوێنهێنەرەكان، لەناو خوێنهێنەرەكان روودەدات، رەنگە هێواشتر بەتێپەڕبوونی كات رووبدات، مەترسیدارترینی جەڵتەی خوێنهێنەرە قووڵەكانە، بەتایبەتی لە قاچەكان، ئەگەری هەیە لە باسك و حەوز و سییەكان و مێشكیش رووبدات. ئەوكات روودەدات كە كەسێك تووشی پەككەوتەیی دەبێت و ماسولكەكانی بۆ پاڵنانی خوێن بەرەو دڵ گرد ژنابن، بۆیە ئەو خوێنە دەست بە مەیین دەكات و كڵۆی بچووك لەسەر دیواری خوێنهێنەرەكان دروست دەكات، ئەگەری هەیە گەشە بكات و خوێنهێنەرەكە بە تەواوی یان ناتەواوی دابخات و رێگری لە گەڕانەوەی خوێن بۆ دڵ بكات.
هەرچی جەڵتەی خوێنبەرەكانە، لەناو خوێنهێنەرەكان روودەدات و پێویستە بەپەلە چارەسەر بكرێت، چونكە نیشانەكانی راستەوخۆ دەردەكەوێت، لە نیشانەكانی ئازارێكی زۆر و پەككەوتنی چەند بەشێكی لەشە و هەندێك جار نۆرەی دڵ یان سەكتەی مێشك دروست دەكات، هۆكاری جیاوازی هەیە، ئەوانەی نەخۆشی رەقبوونی خوێنبەریان هەیە، چینێكی نیشتوو بەدرێژایی ناوپۆشی خوێنبەرەكە دروست دەبێت و گەشە دەكات، بەوەیش تەسكی دەكاتەوە، لە نیشانەكانی نۆرەی دڵ و سەكتەی مێشكە، ئەوكاتەی ئەو نیشتووە جیا ببێتەوە خوێن مەین لەو شوێنە دروست دەكات و رێگری هاتوچۆی خوێن بە تەواوەتی یان ناتەواوەتی لەو بەشە دەكات.
نیشانەكانی جەڵتەی خوێن بەپێی شوێنەكەی دەردەكەوێت، بەشێك لەو جەڵتانە هیچ نیشانەیەكیان نابێت تا كاتی لە رێگەی خوێنەوە دەگەن بە شوێنی ترەوە، چەندان نیشانەی وریاكەرەوەیشیان هەیە، ئەگەر جەڵتە لە خوێنهێنەری قاچ یان باسك و قۆڵەوە رووبدات، ئاوسان و ئازار و سوورهەڵگەڕان و هەستكردن بە گەرمبوون لەو بەشە روودەدات، لە خوێنبەریش ئازار و تێربوونی رەنگە و مێروولەكردن و لەدەستدانی هەست و هەستكردنی بە ساردی روودەدات، نیشانەكەیش دەوەستێتە سەر قەبارەی مەیینەكە.
هەرچی جەڵتەی دڵە، كە نۆرەی دڵ دروست دەكات، دەكرێ ئازاری سنگ و هەستكردن بەگرانی لەش و سەرسووڕان و هەناسەتەنگی لەگەڵدا بێت، لە ناوچەی سك، ئازار و هێڵنج و ئاوسانی سك و پاشەڕۆی خوێناوی لەگەڵە، جەڵتەی مێشك، یان سەكتەی مێشك، سەرئێشەیەكی كتوپڕ و توند دروست دەكات، جیا لە زەحمەتی قسەكردن یان بینینی كتوپڕ و لاوازیی جووڵەی بەشێكی لەش، جەڵتەی سییەكان، لە نیشانەكانی هەناسەتەنگی لەناكاو و ئازاری سینگ و زیادبوونی لێدانی دڵ و ناڕێكی لێدانی و كێشە لە هەناسەدان و كۆكەی خوێناوی.
لە دیارترین هۆكارەكانی جەڵتەی خوێن، رەقبوونی خوێنبەرەكان و نەخۆشییەكانی دڵ، وەك ناڕێكی لێدان و لەرینەوەی گویچكۆڵەیی یان هێرشی سیستمی بەرگری لەش، هەندێك جۆر دەرمانی نەهێشتنی دووگیانی و چارەسەری هۆرمۆنی، جۆرێك بازدانی بۆماوەیی. هەندێك هۆكار دەبنە هۆی زیاتر دەركەوتنی، وەك چوونە ناو تەمەن و زۆر دانیشتن، زیاتر لە چوار سەعات بێ جووڵانەوە، قەڵەوی و دووگیانی و جگەرەكێشان و تۆماری خێزانی.
رەنگە گرنگترین شت بیزانی ئەوەیە چۆن خۆتی لێ دەپارێزیت؟، ئەگەر تۆ ئەگەری تووشبوونت بە جەڵتەی خوێن زیاترە، دەتوانی هەندێك شت بكەیت، لەوانە، چالاكیی بەردەوام و جووڵانەوە، خواردنەوەی ئاوێكی زۆر، سیستمێكی تەندروستی خۆراك و كەمكردنەوەی كێش، پۆشینی گۆرەوەی تایبەت بە گەشتی فڕۆكە بۆ چالاككردنی سووڕانی خوێن، زۆر دانەنیشتن و دووركەوتنەوە لە جگەرەكێشان.