افشای بی‌سابقه اسناد مربوط به املاکی که محلی برای انباشت ثروت‌های پنهان رهبران و میلیاردرهای جهان است از فعالیت قدرتمندانه یک اقتصاد سایه به نفع ثروتمندان و با هزینه مردم عادی خبر می‌دهد. در این میان نام افرادی مانند پوتین، علی‌اف و شکیرا جلب توجه می‌کند.
به گزارش هاژه، بزرگترین افشاگری در اسرار فرامرزی مالی افراد ثروتمند و قدرتمند تحت عنوان اسناد پاندورا برای دومین بار جهان را شوکه کرد.
اسناد فاش شده اخیر حاوی جزئیات بیش از ۲۹هزار حساب بانکی است که بیش از دو برابر اسناد پاناما، منتشر شده در سال ۲۰۱۶، حجم دارد و در مجموع شامل ۲.۹۴ ترابایت اطلاعات می‌شود.
پنج سال پیش با انتشار تحقیقات مربوط به اسناد پاناما، برخی تصور کردند که اصلاحاتی در بانکداری فرامرزی ایجاد خواهد شد که پنهان کردن دارایی‌ها را دشوار می‌کند.
با این وجود اسناد پاندورا نشان داد که افراد ثروتمند به سادگی روش‌های جدیدی برای ذخیره ثروت خود و جلوگیری از بازرسی پیدا کرده‌اند. همچنین افراد شریک نیز از نشت اطلاعات محرمانه در مقیاس پاناما جلوگیری کردند.
در این افشاگری ۱۱.۹ میلیون فایل شامل سند معاملات فرامرزی و دارایی‌های بیش از ۱۰۰ میلیاردر، ۳۰ رهبر جهان و ۳۰۰ مقام دولتی ارائه شده است.
معاملات محرمانه و دارایی‌های پنهان برخی از ثروتمندترین و قدرتمندترین افراد جهان و ایجاد ساختارهای تجاری بین‌المللی به جهت ایجاد محلی امن برای فرارهای مالیاتی از جمله مواردی است که آشکار شده است.
بیشتر این ساختارها شامل شرکت‌هایی بین‌المللی در شهرهایی مانند پاناما، دبی، موناکو، سوئیس و جزایر کیمن می‌شوند تا دارایی‌ها را مخفی کرده و راه‌هایی برای عدم پرداخت مالیات ایجاد کنند.
متهمان این اسناد را روسای جمهور فعلی و سابق، نخست وزیران و سران کشورها در کنار افراد دیگری مانند وزرا، قضات، شهرداران و ژنرال‌های نظامی بیش از ۹۰ کشور جهان تشکیل می‌دهند.
در این اسناد از بیش از ۱۰۰ میلیاردر از جمله افراد مشهور، ستاره های موسیقی و ورزش و مدیران کارآفرین نیز نام برده شده است.
بسیاری از شرکت‌های ثبت شده پوسته‌ای برای نگهداری اقلام لوکسی مانند املاک و قایق و همچنین حساب‌های بانکی ناشناس هستند. در میان مایملک این افراد حتی آثار باستانی غارت شده کامبوج، نقاشی‌های پیکاسو و نقاشی‌های دیواری بنکسی نیز وجود دارد.
ایمیل ها، سوابق ادغام شرکتها، گواهی‌های سهام و ... ساختارهای هزارتوی این شرکتها را آشکار و اغلب باعث پنهان ماندن صاحبان واقعی شرکت‌های پوسته و مبهم می‌شوند.
اسناد پاندورا از کجا آمده است؟
پرونده های مربوط به داده‌های مالی که از سال ۲۰۱۳ آغاز شده در اختیار کنسرسیوم بین‌المللی روزنامه نگاران تحقیقی (ICIJ) در واشنگتن قرار گرفته و بیش از ۶۰۰ روزنامه نگار به عنوان بخشی از تحقیقات گسترده به بررسی این اطلاعات مشغولند.
ICIJ منبع اسناد فاش شده را مشخص نمی‌کند اما به منظور تسهیل تحقیقات بین‌المللی به خبرنگاران در ۱۱۷ کشور این امکان را داده تا از راه دور به اسناد ۱۴ سرویس مالی جهانی دسترسی داشته باشند.
ثروتمندان جهان با استفاده از شبکه‌ای از وکلا و موسسات مالی که وعده محرمانه بودن فعالیت‌های خود را می‌دهند، ثروت و دارایی خود را از مقامات دیگر، طلبکاران و مردم پنهان می‌کنند. بهشتهای مالیاتی یکی از مقاصد محبوب افراد ثروتمند، قدرتمند و گاهی اوقات جنایتکار هستند.
جالب اینجاست که راه اندازی یا بهره مندی از این پناهگاه‌های مالیاتی قانونی است اما می‌توانند برای مقاصد غیرقانونی (یا ناخوشایند) استفاده شوند؛ مکان‌هایی خارج از وطن فرد ثروتمند که می‌تواند بدون نیاز به رعایت قوانین محل زندگی خود، پول خود را حفظ کند.
در برخی موارد ممکن است افراد به دلایل موجهی مانند امنیت به این کار روی بیاورند اما این روش‌های پنهان کاری در مواردی برای فرار کنندگان از مالیات، کلاهبرداران و پولشویان نیز جذاب است که پاندورا برخی از این موارد را افشا می‌کند.
پای چه کسانی در میان است؟
شرکت‌های خدمات مالی در بلیز، جزایر ویرجین بریتانیا، سنگاپور، قبرس و همچنین داکوتای جنوبی و دلاور آمریکا فعال هستند و معمولا نیز قانونی را نقض نمی‌کنند اما برخی از چهره‌های مطرح در پاندورا با اتهامات فساد مالی، پولشویی و امتناع از پرداخت مالیات روبرو هستند آنهم در حالی که مردم کشورشان با بحران‌های گوناگونی دست به گریبان هستند.
به گزارش روزنامه واشنگتن پست، ملک عبدالله دوم، پادشاه اردن، در حالی که کشورش دچار آشفتگی‌های اقتصادی و مالی بود، بیش از ۱۰۰ میلیون دلار برای خرید املاکی مجلل در ایالات متحده و اروپا هزینه کرده است.
همچنین زنی که مظنون به رابطه طولانی مدت با ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه، است چند روز پس از به دنیا آمدن فرزندش صاحب یک آپارتمان گران قیمت در موناکو، گران‌ترین منطقه اروپا، شده.
نام لوئیس ابینادر، رئیس جمهوری دومینیکن؛ اوهورو کنیاتا، رئیس جمهور کنیا؛ آندره بابیش، نخست وزیر جمهوری چک و ولادیمیر زلنسکی، رئیس جمهور اوکراین نیز در این فهرست وجود دارد.
الهام علی اف، رئیس جمهور آذربایجان به همراه خانواده‌اش، متهم به غارت کشور خود شده‌اند؛ تحقیقات نشان داد او طی معامله‌ای بیش از ۵۵۰ میلیون دلار ملک در بریتانیا خریداری کرده است.
تونی بلر، نخست وزیر سابق بریتانیا و همسرش نیز هنگام خرید دفتری در لندن، از پرداخت بیش از ۴۲۰ هزار دلار مالیات فرار کرده است. این زوج همچنین یک شرکت دریایی خریداری کردند که متعلق به یک ساختمان بوده است!
در این میان اما نام‌های جالب توجه دیگری نیز در میان ستاره‌های مردمی وجود دارد؛ ساچین تندولکار فوق ستاره کریکت هند، شکیرا ستاره موسیقی پاپ، کلودیا شیفر سوپر مدل آلمانی و یک اوباش ایتالیایی معروف به "Lell the Fat One".
اما یکی از بزرگترین افشاگری‌ها این است که چگونه افراد برجسته و ثروتمند به طور قانونی شرکت‌هایی را در انگلستان و آمریکا به تاسیس می‌کنند. بیش از دو سوم این شرکتها در جزایر ویرجین بریتانیا تأسیس شده‌اند.
تحلیلگران این را نشان دهنده ناکامی دولت انگلیس در آشکار کردن فعالیت‌های پنهانی و پولشویی، با وجود وعده‌های مکرر، می‌دانند. رشد انفجاری بانک‌های فرامرزی در آمریکا، به طور مشخص در داکوتای جنوبی و نوادا نیز در ارتباط با قوانین محرمانگی مالی شرکت‌هایی است که با خارج از کشور رقابت می‌کنند.
با این حال، بسیاری از ثروتمندترین شهروندان آمریکا، مانند بنیانگذار آمازون جف بیزوس و ایلان ماسک بنیانگذار تسلا در اسناد پاندورا حضور ندارند! دلیل این اتفاق ممکن است فعالیت با شرکت‌هایی که هنوز افشا نشده‌اند و یا نرخ پایین مالیات آمریکا برای ثروت های هنگفت باشد.
بر اساس مطالعه سال ۲۰۲۰ سازمان همکاری و توسعه اقتصادی مستقر در پاریس، حداقل ۱۱.۳ تریلیون دلار ثروت در سیستم فرامرزی نگهداری می‌شود که به دلیل پیچیدگی و محرمانه بودن آن نمی‌توان مشخص کرد چقدر از این ثروت به فرار مالیاتی و سایر جنایات مربوط می‌شود.
منابع:همشهری آنلاین، گاردین، الجزیره، بی بی سی، بلومبرگ و سایت اصلی ICIJ