تاریخ: ۱۳۹۹/۱۱/۳۰
به یاد کاک جعفر و به احترام خانواده هنری ماملی
قسیم خضری
هی لایە لایه
ڕۆلەلای لایە..
- چنان قوی و تاثیر گذار است. روحیه والدین داغدار را تقویت می بخشد. همراه ماملی می توان به کوچه یار رفت واکسیر عشق یافت. تو گویی شاعر شهیر کرد ماموستا هیمن، در اثرصدای دلنشین ماملی هه واری خالی را خلق نمود؟ یا ماملی تحت تاثیر  ظرافت و توان هنری استاد قرار گرفته و چنین شیوا و رسا می خواند؟ با آهنگ کاروانه سفری شاد و توام با آرامش خواهی داشت. بهار در ترانه ماملی ها زیباترین جلوه ها را دارد و پاییز سراسر شور و نشاط است. قامت رعنا و زلف و رخ پری آسای یار در آهنگ ماملی ها تجسم می یابد. در هر آوازشان خاطره ای نهفته است و هر ترانه سودای خاصی بر دل می نهد. نلسون ماندلا در کتاب (راه دشوار آزادی) میگوید. موسیقی تمام دنیا را دوست دارم  اما به ترانه های قبیله ام تنبو عشق می ورزم.چون از نظر من دلنشین ترین آهنگ های دنیا می باشند. این احساس و دلبستگی می تواند مصداق هر قوم و ملتی باشد. موسیقی غذای روح آدمی است. طرز فکر است و نشان دهنده حالات روانی و اجتماعی یک ملت است. ماملی ها در ترویج و شکوفایی موسیقی کوردی نقش بزرگی ایفا نمودند. کمتر کسی است که به هنگام گوش سپردن به یکی از آهنگ هایشان به دنیای پر از رمز و راز درون خود نرود و خاطرات تلخ و شیرین را مرور نکند. هر آنچه ماملی ها می خوانند بر تاروپود جامعه عجین است و در کالبد فرهنگ غنی کردی جریان دارد.
تولستوی می گوید : اگر هنر و حقیقت نمی توانند باهم زندگی کنند بگذار هنر بمیرد. هنر ماملی ها عین حقیقت است. هر ریتم آن از درون جامعه نشات می گیرد و موزون و دلنشین دوباره پژواک می یابد. صدای ماملی ها منحصر به فرد و نوای موسیقی شان باب طبع همگان است. در مجالس نجیب و موقر، در بزم و شادی سر آمدند. در همایش و سیمینارها کم نمی آورند. درآن زمان که هنر در کوردستان همانند سایر بخش ها محروم و عقب نگه داشته شده بود. نه خانه هنری بود و امکانات و آلات موسیقی، و نه هنرمندان کورد از اتاق های سمعی بصری سالن نوا خوانی و اتاق پژواک صدا برخوردار بودند.
خواننده ها هر آنچه بهره هنری بود در مجالس و محافل سخاوتمندانه تقدیم می نمودند. اگر برای اجرای کنسرت بنان و دردشتی و گلپایگانی.... توسط روزنامه ها تبلیغ میشد. شرکت ها و نمایندگی ها چند روز قبل بلیط یک کنسرت را گاها با دوبرابر قیمت پیش فروش می نمودند. ماملی و حسن زیرک و سید اصغر و... با اراده و پشتکار راه شهرها و روستاها را می پیمودند. و با دعوت در مراسمات و با هزینه کم قناعت پیشه کرده نواختند و خواندند و در راه اعتلای فرهنگ اصیل کوردی از هیچ تلاش و جدیتی دریغ نورزیدند. آنچه برای ماملی ها مایه مباهات است. ارزش و ماندگاری هنرشان را چند برابر کرد. نامشان را در تاریخ یک ملت جاودانه ساخت. عزت نفس و طبع بلندشان است. رسالتی که بر مبنای نیاز نباشد توفیق بیشتری خواهد داشت. آنان هنر خود را درخدمت تعریف تمجید اشخاص حقیقی و حقوقی بکار نگرفتند. با آنکه از این طریق امرار معاش کردند اما وقار و متانت هنری خود را پاس داشتند و کسی را ستایش ننمودند.
موسیقی بعد از زبان مهمترین پایه فرهنگی یک قوم و ملت است پویایی جامعه و موسیقی متقابل ودر هم تنیده است. در شرایط بحرانی و وضعیت دستخوش تحول و تطور جامعه کردی، هنرمندان و خوانندگان ببشترین نقش را در نگهداری این فرهنگ کهن ایفا نمودند. در عصر حاضر نقش ماملی برجسته و نمایان است.
ژانر ها و آهنگ ها را از شادی و غم و موفقیت و گرفتاریهای اجتماع انتخاب نمودند و با خلاقیت و صدای شیوا و رسا، مردم را در کنار هم متحد نمودند. امید است که پس از فوت نسل قدیم این خانواده ارزشمند، تبار جدیدشان نیز در پیگیری این مسیر بیشتر تلاش و همت نمایند. بر یکاک ما نیز الزامی است به شیوه های گوناگون در پاسداشت و حفط این میراث گرانبها کوشش کنیم. دانشجویان رشته هنر فرصت و زمینه کاری مناسبی به جهت تحقیق و پژوهش میدانی به منظور شناسایی و معرفی موسیقی اصیل کردی دارند. غنا و اصالت هنر ماملی ارزش آن را دارد که در هریک از شهرها میدان یا خیابانی به نامشان، نامگذاری شود.
خانه موسیقی  و دانشگاه هنر یکی از نیاز های اساسی مناطق کردنشین است. می شود در آن ماملی و زیرک ها را پرورش داد. در اماکن عمومی و پارکها هفته ای حد اقل  یکی از آهنگهای ماملی و... نواخته شود. به موازات پیشرفت علم و تکنولوژی و پیچیدگی زندگی اجتماعی، به منظور مصون ماندن از بیماری نیاز بشریت به موسیقی شگفت انگیز و سحر آمیز است. همچنانکه تکنولوژی نیاز مشترک جوامع بشری است. موسیقی نیز زبان مستقل اما مشترک اقوام و ملتهاست. و باید آن را پاس داریم...