چندی پیش بود کە دیوارنویسی بر روی پیکره آثار تاریخی مهاباد بە بحث داغ رسانەهای مهاباد بدل شد. یادداشتهای گوناگونی تحریر و منتشر شد و هر کدام از نگاهی بە تحلیل موضوع و عوامل ایجاد این پدیده برآمدند. اداره میراث فرهنگی، کوهنوردان و دوستداران محیط زیست اقدام بە پاکسازی برخی از این دیوارنویسیها از روی دیوارهای مسجد سوور و فەقرەقا نمودند. چند شب گذشته مجددا دیوارهای مسجد تاریخی سوور مهاباد مورد حملە کوتەفکران قرار گرفت و علائمی کە پاکسازی شدە بود، دوباره ترسیم شدند.
اینبار پایگاه خبری هاژه با رییس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی شهرستان مهاباد گفتگویی را ترتیب داد تا بە تعریفی جامع از جایگاه و نقش این اداره در حفاظت و صیانت از این آثار دست یابد. گفتگو با آقای عبید سرخابی، رییس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی شهرستان مهاباد را میخوانید:
1- حفاظت از آثار تاریخی و میراث فرهنگی بە چە دلیل ارزشمند است و بە نظر شما چه عواملی باعث خواهند شد کە فرد یا افرادی بر روی آثار تاریخی، نوشتە و یادگاری بنویسند؟
مواریث فرهنگی یادگارهایی از روند تکامل تمدن و شیوه های معیشت و افتخار و شکوه گذشته یک ملت و تجارب زیسته گذشتگان ما هستند. این آثار شناسنامه و پیوند دهنده روابط میان ملتها بوده و چراغ راه آینده فرهنگی کشورها هستند. متاسفانه بعضی افراد یا از روی عمد و یا بدلیل ناآگاهی از جایگاه فرهنگی والای این آثار و به دلایلی عاطفی یا روانشناسانه اقدام به نوشتن بر روی این آثار نموده و دید بصری و سیمای ظاهری آن را تخریب میکنند فارغ از این که بلایی که آنها در عرض کمتر از یک دقیقه بر سر این آثار میآورند توهین به تاریخ و فرهنگ یک ملت بوده و باعث آسیب هویتی به این آثار گردیده و روحیه و احساسات فرهنگی یک ملت را جریحه دار میکند.
2- تا چە میزان جهت حفظ این آثار فرهنگسازی انجام گرفتە است؟
اولین اقدام در راستای حفاظت این آثار و توجیه جایگاه والای آنها در نزد مردم فرهنگسازی از طریق آموزش در مدارس و دانشگاهها، آگاهی بخشی در رسانه ها مخصوصا صداوسیما، برگزاری جلسات توجیهی با شوراها و دهیاران و تذکرات دینی ائمه جمعه و امامان جماعت است.
3- حفاظت و صیانت از آثار تاریخی بر عهده کدام ارگانها و نهادهاست؟
پاسداشت مواریث فرهنگی یک وظیفه عمومی و همگانی است و همت جمعی را میطلبد چرا که این میراث متعلق به یک ملت بوده و تمام مردم نسبت به حفظ هویت و فرهنگ تاریخی خود مسوول هستند. هرچند که طبق ماده ۹۸ قانون برنامه ششم توسعه، حفاظت و صیانت از یک اثر تاریخی برعهده مالک آن اثر و با نظارت اداره میراث فرهنگی میباشد. و هر گونه بودجه حفاظتی و مرمتی بایستی توسط دستگاه مالک اثر تامین شده و زیر نظر اداره میراث فرهنگی و گردشگری برای آن اثر هزینه گردد.
4- عملکرد اداره تحت امر شما جهت حفاظت از این آثار چە بودە است؟
اداره میراث فرهنگی و گردشگری شهرستان مهاباد ضمن سرکشی مداوم و روزانه به آثار فرهنگی شهرستان، در تعامل نزدیک با شوراهای اسلامی و دهیاران محترم در راستای فرهنگسازی و آگاهی بخشی عمومی به روستاییان عزیز نشستهای تخصصی خود را بصورت یک روند بدون توقف انجام داده و در سال جاری نیز با همکاری دادگستری و نیروی انتظامی محترم چند مورد کشف و ضبط فلزیاب و دستگیری حفاران غیرمجاز را انجام داده است.
5- با توجه بە حساسیت موضوع، برنامه شما برای کوتاهمدت و میانمدت چە خواهد بود؟
این اداره در نظر دارد ضمن پایش کلی شهرستان با همکاری بخشداران محترم و دهیاران معزز، نقشه باستانشناسی شهرستان را تهیه کرده و در تعامل نزدیک با فرماندهی محترم نیروی انتظامی شهرستان میزان سرکشی به محوطه های باستانی را افزایش دهد. یقینا این اقدام در کنار آگاهی بخشی مثمر رسانه ها و تقویت حس مسولیت پذیری آحاد مردم در قبال میراث فرهنگی خود میتواند به میزان قابل توجهی تجاوز به آثار تاریخی را کاهش دهد.
6- تعداد آثار تاریخی ثبت شدە و ثبت نشدەی مهاباد چە مقدار است؟
تا کنون در شهرستان مهاباد ۸۷ اثر فرهنگی-تاریخی به ثبت ملی رسیده و بیش از ۱۰۰ اثر دیگر با همکاری مردم و دهیاران عزیز شناسایی شده است. در حال حاضر پرونده ۵ اثر در حال آمادهسازی برای ثبت می باشد.