وزیر بهداشت انگلستان، مت هنکاک دوشنبه گذشته به مجلس این کشور گفته که نوع جدیدی از ویروس کرونا در این کشور شناسایی شده است.
او گفته که در هفته‌ی گذشته در بعضی از مناطق انگلستان، موارد ابتلا به کرونا افزایش سریع و تصاعدی داشته است.
هنوز ابعاد دقیق این مسئله مشخص نشده و لندن این موضوع را با سازمان بهداشت جهانی در میان گذاشته است.
پیش‌تر دانمارک نیز گفته بود که پنج‌گونه‌ی جهش یافته کرونا را شناسایی کرده که منشا آنها نوعی راسو بوده است. نگرانی‌های زیادی در این رابطه وجود دارد. هرچند مشخص نیست ولی گفته می‌شود این نوع کرونای جهش یافته توانایی بدن را برای ساختن پادتن کم می‌کنند و ممکن است واکسن‌های کرونا را بی‌تاثیر کنند.
ویروس کرونا چگونه می‌تواند جهش پیدا کند و تا چه اندازه این موضوع می‌تواند نگران کننده باشد؟
برای بررسی ابعاد این موضوع با دکتر صلاح الدین محمودی آذر، فوق تخصص بیماری‌های مراقبت‌های ویژه و دکتری ایمنی شناسی بالینی گفتگویی داشته‌ایم که در ادامه از نظر مخاطبین گرامی می‌گذرد.
آقای دکتر اساسا ویروس چگونه جهش پیدا می‌کند و جهش پیدا کردن به چه معناست؟
سال به سال کرونا انواع مختلفی خواهد داشت و جهش پیدا خواهند کرد. مثلا چگونه برای آنفولانزا هر سال واکسن جدیدی ساخته می‌شود، کرونا را نیز در سال‌های آینده به انواع مختلف خواهیم دید. جهش‌ها زمانی به وجود می آیند که ویروس در داخل سلول شروع به تکثیر خودش می‌کند و اشتباهاتی در کپی کردن کد ژنتیکی آن انجام می شود. بر خلاف انسان‌ها که ژنهای آنها در DNA دو رشته‌ای نوشته شده است ژنهای ویروس کرونا بر روی RNA تک رشته‌ای انجام می‌شوند. وقتی ترکیب این ویروس دچار تغییراتی شد اگر چه از یک خانواده است منتها تفاوت‌هایی خواهد داست. به عبارت ساده‌تر خانواده‌ای را در نظر بگیرید که تعداد فرزندانشان بیشتر می‌شود، همه‌ی فرزندان از یک پدر و مادر متولد شده‌اند ولی رفتار فرزندان خویِ تازه‌ای به خود گرفته است.
آقای دکتر این مسئله تا چه اندازه می‌تواند خطرناک باشد و آیا کسانی که به کرونا مبتلا شده‌اند امکان دارد دوباره درگیر شوند؟
به نظر من تا سال آینده، 3 و یا 4 نوع کرونا خواهیم داشت. زمانی که شنیدم فردی کرونا گرفته ولی مجددا به این بیماری مبتلا شده، من به این پدیده مشکوک شدم. این پدیده از نظر علمی درست نیست چون زمانی که فرد دچار عفونت می‌شود بدن او حداقل یک سال آنتی‌بادی را نگه خواهد داشت. در واقع زمانی که فردی مجددا به کرونا مبتلا می‌شود به گونه‌ی جهش یافته‌ی کرونا مبتلا می‌شود.
حداقل دو الی 3 سال برای شناخت کامل و طرز تفکر کرونا وقت لازم است. باید از بیولوژی کرونا و راه‌های مقابله با آن اگاهی کامل کسب شود. به هر حال ویروس کرونا همانند آنفولانزا به جزیی از جامعه‌ی بشری تبدیل شد. این ویروس در سال‌های آینده جهش پیدا خواهد کرد و انواع مختلفی خواهد شد و سال به سال اطلاعات در مورد این ویروس بیشتر خواهد شد و ما راحت‌تر با آن مقابله خواهیم کرد. واکسن‌های ساخته شده توسط شرکت‌های داروسازی فایزر و بایو‌ان‌تک قدم بسیار موثری در این راه است.
مدتی است که خبر ساخت واکسن کرونا از سوی شرکت‌های متفاوت خارجی و داخلی منتشر شده است. تا چه اندازه این واکسن‌ها موثر خواهند بود و تفاوت واکسن‌ها در چیست؟
واکسن‌ها از به شیوه‌های مختلف ساخته می‌شوند. در حال حاضر نسل جدید از واکسن‌ها به نام mRNA وجود دارد. ویروس مجموعه‌ای است از RNA و پروتئین. قبل از این ویروس را ضعیف می‌کردیم و وارد بدن حیوانی می‌کردیم حیوان آنتی‌بادی تولید می‌کرد آنتی بادی را جدا می‌کردیم و از روی آن واکسن را درست می‌کردیم اما در این روش به جای اینکه ژن سلول بدن دستکاری شود، آر.ان.ای به عنوان پیام‌رسان در ریبوزوم سلول موجب تولید آنتی‌بادی ضد ویروس با عوارض کمتر و سرعت بالاتر می‌شود.
به عبارتی دیگر همه موجودات زنده از باکتری‌ها تا تکامل‌یافته‌ترین موجودات، ماده ژنتیکی به نام دی ان ای در بدن خود دارند که از اجدادشان به ارث برده‌اند و کُدکننده خصوصیات ژنتیکی آنها است. بخش‌های مختلف از این کد ژنتیکی به پروتئین‌های متفاوتی ترجمه می‌شوند که در نهایت کلیه خصوصیات ما از رنگ مو و چشم، تا نحوه عملکرد و شکل اندام‌ها را شکل می‌دهند. ام آر ان ای در واقع مرتبط‌کننده و حد واسط این دی ان ای و پروتئین است.
30 سال بر روی این واکسن کار شده است و یک قدم جهانی در زمینه‌ی واکسن به‌شمار می‌رود. به هر حال هر شرکت داروسازی، به شیوه‌ای ویروس را ضعیف می‌کند و ممکن است برای ضعیف کردن ویروس از حیوان متفاوتی استفاده کند. زمانی که این واکسن وارد جامعه شد و مصرف شد، احتمال اینکه فرد کرونا را شدید بگیرد و موجب مرگ او شود تا حد بسیار زیادی کاهش خواهد داد و این مهم است. با کشف واکسن آنفولانزا مرگ و میر ناشی از آن تا 70 درصد کاهش یافت. اگر کار مشابهی در زمینه‌ی کرونا انجام شود قدم بسیار بزرگی است.