به گزارش پایگاه خبری - تحلیلی هاژه به نقل از ایرنا مهاباد،"کژال بوکانی" نخستین بانوی زعفران‌کار مهابادی است که از سال گذشته کاشت طلای سرخ را در بخشی از مزرعه برادرش آغاز کرده و امسال موفق به برداشت محصول از آن شده است.
این بانو با اراده که نخستین بانوی زعفران‌کار مهابادی به شمار می‌آید، از روی علاقه‌ای که با کاشت زعفران دارد از سال گذشته با همکاری جهاد کشاورزی مهاباد در مرحله نخست در هزار متر مربع و در مرحله دوم در یک هکتار، اقدام به کاشت زعفران کرده و در نخستین برداشت از مزرعه خود توانسته بیش از ۵۰۰ گرم محصول تولید کند.
این بانوی مهابادی که دانش‌آموخته رشته تربیت بدنی و مربی ورزشی نیز است از روی عشق و علاقه خود به کشت زعفران روی آورده و درصدد است با خرید ادوات کشاورزی و دستگاه‌های مخصوص فرآوری زغفران این صنعت را در مهاباد رونق دهد که در این راه نیازمند حمایت مسوولان شهرستانی و استانی است.
خبرگزاری ایرنا دفتر مهاباد در گفت و گویی اختصاصی با این بانوی موفق و کارآفرین جزییات بیشتری از زندگی و کار وی در زمینه کشت زعفران و فعالیت‌های ورزشی وی انجام داده است.
خودتان را کمی بیشتر به مخاطبان معرفی کنید
متولد سال ۱۳۶۶ در مهاباد و چهارمین فرزند خانواده هستم، مدرک تحصیلی کاردانی رشته حسابداری و کارشناسی پیوسته رشته تربیت بدنی دارم و فعالیت ورزشی را با رشته تنیس‌روی میز شروع کردم و سپس به رشته ووشو و جیت‌کاندو روی آوردم و چندین مرحله در مسابقات شهرستانی، استانی و کشوری مقام کسب کردم.
علاوه بر چند مقام قهرمانی شهرستانی و استانی در سال ۱۳۹۷ در مسابقات گراپینگ بانوان کشور که به میزبانی تهران برگزار شد نایب قهرمان شدم و به اردوی انتخابی تیم ملی بانوان راه پیدا کردم اما به دلیل مشکلات مالی تیم به خارج از کشور اعزام نشد.
در کنار فعالیت ورزشی و آموزش هنرجویان، ایده جدیدی به نام کشت زعفران به ذهنم رسید و برای نخستین بار این ایده را با برادر بزرگم "سیامند" مطرح کردم و پس از کسب اطلاعات و پرس‌وجو در این زمینه در بخشی از مزرعه کشت این محصول را که نیاز آبی کمی دارد آغاز کردم.
برای کسب نخستین تجربه کشت زعفران از کجا شروع کردید؟
ابتدا اطلاعات کلی در مورد زعفران را در فضای مجازی و اینترنت جستجو کردم و سپس با همکاری کارشناسان جهاد کشاورزی و مرکز ترویج "آختاچی‌غربی" خرید بذر لازم را انجام دادم و در بخشی از مزرعه برادرم در روستای "برهان" در مسیر جاده مهاباد - بوکان کارم را آغاز کردم.
در ادامه برای اطلاعات بیشتر در این زمینه با یکی از زعفران‌کاران میاندوآبی که چند سال تجربه کشت این محصول را داشت، آشنا شدم و در زمینه آماده‌سازی زمین، آبیاری ، کوددهی و مبارزه با علف‌های هرز از وی راهنمایی گرفتم.
نخستین تجربه با کشت در بخشی از زمین و در مساحت هزار متر مربع شروع کردم و در سال دوم کشت را توسعه دادم و برای یک هکتار پیاز مخصوص را از مشهد خریداری کردم و مزرعه را توسعه دادم.
در زمینه تامین پیاز زعفران نیز به خاطر شیوع ویروس کرونا نتوانستم به صورت حضوری مراجعه کنم و برای این منظور با یکی از شرکت‌های فعال قرارداد بستم اما در حالی که درخواست من، خرید پیاز درجه یک بود، پیاز درجه سه را با هزینه پیاز درجه یک به من تحویل دادند.
روش آبیاری را به صورت قطره‌ای با استفاده از نوار تیپ که از روش‌های نوین آبیاری است شروع کردم و به دلیل بارش خوب بهاره در این منطقه و با توجه به اینکه زعفران در فصل بهار نیاز به آبیاری نداشته و گیاه به خواب می‌رود، نخستین آبیاری را در اوایل مهر انجام دادم.
در فصل تابستان مبارزه با علف هرز باید صورت گیرد و در صورت رشد دوباره علف‌های هرز، مبارزه برای بار دوم و سوم نیز تکرار می‌شود که به علت نبود دستگاه و ادوات مورد نیاز، این کار به صورت دستی و توسط کارگر انجام می‌شود.
فصل برداشت را چگونه شروع کردید؟
برداشت زعفران از اواخر مهر و پس از آبیاری با رویش نخستین بوته‌های گل آغاز می‌شود و هر روز صبح قبل از طلوع خورشید برداشت باید صورت گیرد و سپس گل‌های چیده شده را در همان محل و یا در مکان دیگری جداسازی کرد.
در این بخش نیز به دلیل نبود دستگاه مخصوص برداشت، کار به صورت دستی و توسط کارگران انجام می‌شود که همین امر نیز باعث افزایش هزینه‌های تمام شده کشاورز می‌شود که البته همگامی برداشت زعفران با چیدن سیب از باغات نیز تاحدودی مشکل کمبود کارگر را ایجاد می‌کند.
در زمینه استفاده از کود نیز با توجه به آزمایش خاک مزرعه، باید برای تغذیه بهتر کود شیمیایی و حیوانی به مزرعه داده شود که من علاوه بر چند مرحله کوددهی از حدود ۳۵ تُن کود حیوانی نیز برای غنی‌سازی خاک استفاده کردم.
امسال چون برداشت ما محدود بود این کار را با همکاری خانواده‌ام انجام دادم و اما از سال آینده با توجه به گل‌دهی بهتر مزرعه باید برای آن کارگر بگیرم و یا دستگاه و ادوات مخصوص این کار را خریداری کنم.
امسال با توجه به اینکه نخستین برداشت محصول زعفران من بود تنها توانستم ۵۰۰ گرم برداشت کنم و با توجه به قیمت تعیین شده آن که ۲۰۰ میلیون ریال برای هر کیلوگرم است، درآمد نخستین سال مزرعه من حدود ۱۰۰ میلیون ریال بود.
برای کشت زعفران تسهیلات بانکی دریافت کردید؟
بانک‌ها برای هر هکتار کشت زعفران ۵۰۰ میلیون ریال تسهیلات بانکی پرداخت می‌کند اما این مبلغ تنها بخشی از هزینه را جبران می‌کند و کشاورز باید علاوه بر آن از جیب خود هم خرج کند که من تاکنون بیشتر از این مبلغ را هزینه کردم.
البته هزینه‌های مزرعه در همین جا به پایان نمی‌رسد و باید سال آینده نیز روی مزرعه کار کرد و علاوه بر آبیاری و کوددهی مناسب، کار مبارزه با علف‌های هرز را نیز انجام داد که این امر نیز نیازمند هزینه بیشتری است.
اگر بخواهیم کار را به صورت اصولی و با استفاده از دستگاه انجام دهیم هزینه خرید دستگاه برداشت گل و دستگاه خشک‌کنی هم اضافه می‌شود اما تاکنون برنامه‌ای برای خرید آنها ندارم و این کار را به صورت سنتی انجام می‌دهم.
جهاد کشاورزی مهاباد نیز چند حلقه نوار تیب را به صورت رایگان در اختیارم قرار داد و مابقی را با هزینه خودم خریداری کردم که می‌تواند برای چند سالی جوابگوی آبیاری مزرعه‌ام باشد.
در کنار کاشت زعفران به فعالیت ورزشی هم ادامه می‌دهید؟
البته با شیوع ویروس کرونا فعالیت ورزشی بسیار محدودتر شده و در این میان مربیان باشگاه‌های ورزشی نیز خسارت زیادی دیدند و ورزشکارانی که چندین سال آنان را آموزش می‌دادند و روی آنها سرمایه‌گذاری کرده بودند فعالیت‌های ورزشی را ترک کرده و خانه‌نشین شده‌اند.
قرار بود تسهیلات بانکی به مریبان داده شود که مبلغ آن ۶۰ میلیون ریال با کارمزد ۱۲ درصد بود که علاوه بر بروکراسی اداری و مشکل پیدا کردن ضامن، مبلغ کم آن مشکل مربیان را حل نکرده و تنها آنها را مقروض‌تر می‌کند.
چه توصیه‌ای به کسانی که می‌خواهند زعفران کشت کنند، دارید؟
برداشتن قدم نخست در هر کاری شاید سخت باشد اما اگر انسان با علم و آگاهی در هر زمینه‌ای وارد عمل شود، قدم‌های بعدی شاید آسانتر باشد، به همین خاطر توصیه می‌کنم که کار کشت زعفران را بدون تحقیق و انجام آزمایش خاک شروع نکنند.
در این راه هم از کسانی که تجربه کافی دارند بهره بگیرند تا متضرر نشوند و زحمت و تلاش آنان بی‌نتیجه نماند.
خوش‌ترین خاطره‌ای که در کشت زعفران دارید؟
زیباترین‌خاطره‌ام یک روز صبح زود اتفاق افتاد، زمانی که به مزرعه رفتم و برای نخستین بار شکوفه‌های زعفران را دیدم که باز شده بودند و برای من که حاصل نخستین تجربه‌ام بود تماشای این شکوفه‌ها برایم به یادماندنی‌ترین و خوش‌ترین خاطره بود.
البته رفتن به مزرعه در روزهای پاییز و خوردن چای دبش زغالی پس از چند ساعت کار در مزرعه و خستگی هم بسیار شیرین است که با کاشت زعفران در یکی ۲ سال اخیر برایم مهیا شده است.
در این مدت از راهنمایی‌های کارشناسان جهاد کشاورزی مهاباد بهره زیادی برای آشنایی با مراحل کاشت، داشت و برداشت زعفران گرفتم و به همین خاطر از تلاش‌های دلسوزانه آنان سپاسگزارم و همچنین از حمایت‌های خانواده‌ام که در این مدت همراه و پشتیبانم بودند، قدردانی می‌کنم.
۲.۵ هکتار در مهاباد زعفران کشت شده است
مسوول واحد باغبانی جهادکشاورزی مهاباد گفت: سال گذشته کشاورزان این شهرستان در روستاهای "یوسف‌کند"، "عیسی‌کند"، "برهان"، "خورخوره" و "تنگی‌بالکی" بخش مرکزی منطقه برای نخستین بار در ۲.۵ هکتار از مزارع خود، زعفران کشت کرده بودند.
سعید کریمی اظهار داشت: آبان، ماه گل‌دهی مزارع زعفران است و با توجه به بار نشستن این مزارع، کشاورزان پیشرو موفق به برداشت و فرآوری آن شدند اما با توجه به بازدهی کم مزارع زعفران در سال‌های نخست، میزان تولید چشمگیر نیست.
وی اضافه کرد: این کشاورزان با راهنمایی کارشناسان جهادکشاورزی، پیاز زعفران را از استان‌های شرقی کشور تهیه کرده و در زمین زراعی خود بر اساس اصول و رعایت استانداردهای لازم در این زمینه کشت کردند.
مسوول واحد باغبانی جهادکشاورزی مهاباد ابراز امیدواری کرد که با توجه نیاز آبی کم زعفران و مشکل آب در حوزه آبریز دریاچه ارومیه، کشاورزان برای کشت این محصول در این منطقه تمایل بیشتری پیدا کنند زیرا در صورتی که سطح مزارع زعفران در منطقه گسترش پیدا کرد، به دنبال آن صنایع پایین دستی آن نیز ایجاد خواهد شد.
وی اظهار داشت: نیاز آبی کم (حدود ۲ هزار و ۵۰۰ تا سه هزار متر مکعب در هکتار) و تامین نیاز آبی آن با نزولات جوی، تداخل نداشتن نیاز آبی با سایر محصولات کشاورزی مرسوم در منطقه، اشتغال‌زایی مستقیم و غیرمستقیم (در زمان برداشت) و اقتصادی بودن آن از جمله مواردی است که می‌توان این محصول را جایگزین دیگر محصول‌های کشاوری پرآب‌بر کرد.
طبق اعلام کارشناسان سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان‌غربی کشت زعفران طی سال‌های گذشته در ۴۸ هکتار از مزارع استان انجام شده و امسال نیز با اضافه شدن هشت هکتار دیگر در مجموع سطح زیر کشت زعفران به ۵۶ هکتار رسیده است.
کشاورزانی نظیر این بانوی زعفران‌کار مهابادی در کشور ما کم نیستند اما رسیدن به خودباوری و پشتکار آنان نیازمند حمایت و همراهی مسوولان است تا بتوانند ایده‌های خود را در میدان عمل پیاده کنند.
زعفران که از آن به عنوان طلای سرخ یاد می‌شود، علاوه بر سودآوری خوبی که برای کشاورزان دارد، می‌تواند پای دیگر صنایع تبدیلی و تکمیلی وابسته به خود را به آذربایجان‌غربی باز کند و از طرفی دیگر وابستگی کشاورزی استان را به منابع آبی کاهش دهد.
کشت زعفران به عنوان یک محصول جدید و ناآشنا برای کشاورزان آذربایجان‌غربی نیازمند حمایت‌ها و راهنمایی‌های کارشناسان این حوزه است و مسوولان باید ضمن شناسایی کشاورزان پیشرو زمینه را برای گسترش سطح زیرکشت زعفران افزایش دهند.