هرچند افزایش سالانه نرخ حمل ونقل عمومی به ویژه تاکسی پذیرفتنی است، اما این موضوع را باید مد نظر قرار داد که افزایش بی رویه و بدون حساب کتاب نرخ کرایه‌ی حمل و نقل عمومی میتواند نوعی هرج ومرج اقتصادی ایجاد کند.
حمل و نقل و جابجایی مسافر و کالا در جوامع پیشرفته امروزی از اهمیت زیادی برخوردار است. جابجایی آسان ، ایمن ،راحت و اقتصادی حرف اول را میزند.
تامین نیازهای اقتصادی و اجتماعی شهروندان، برطرف کردن مشکلات محیط زیست و به‌ویژه الودگی هوا، حل مشکل ترافیک و جابجایی و انتقال اسان و راحت مردم از جمله اهداف و خواسته‌های اصلی مسئولین و مردم است که با توسعه فضای ناوگان حمل و نقل عمومی امکانپذیر است.
کارشناسان اقتصادی معتقدند هر وسیله‌ی نقلیه‌ی شخصی نیازمند ۷ متر فضای خالی برای هر مسافر است اما اتوبوس تنها ۱/۲ متر مربع را به ازای هر مسافر اشغال میکند، به همین دلیل تجهیز یک شهر به سیستم حمل و نقل پرظرفیت ، ایمن ، راحت و کارا باعث متحد شدن اجزای یک جامعه برای حل مشکلات ترافیکی و محیط زیستی میشود.
استفاده از ناوگان حمل‌ونقل عمومی فواید متعددی برای شهر خواهد داشت. البته سیستم حمل‌ونقل عمومی توانایی جایگزینی صددرصد سفرهای شهری را ندارد، اما میتواند نقش موثری در حل مشکلات و چالش‌های سفرهای درون شهری ، ترافیک، الودگی هوا و افرایش بیماری‌های جسمی و روحی داشته باشد.
یکی از اساسی‌ترین راه‌ها برای تقویت حمل‌ونقل عمومی و استفاده از ان سیستم برای تردد و حابجایی در سطح شهر‌ها، فرهنگ‌سازی و تشویق مردم به استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی است. مردم باید از فواید حمل‌ونقل عمومی، حمایت از محیط زیست، ایمنی بهبود حرکت و رفع نیازهای اجتماعی و اقتصادی شهروندان اگاه شوند.
بر اساس نظرسنجی های انجام شده توسط کارشناسان ، عدم نظارت و کنترل مناسب، عدم توزیع مناسب خطوط، وجود فواصل زیاد بین منزل و ایستگاه، عدم تناسخ با فرهنگ و باورهای جامعه خصوصا در مورد بانوان (کمبود فضا در صندلی عقب پراید و نشستن سه نفر روی آن) ، از جمله عوامل عدم رغبت شهروندان به استفاده از ناوگان حمل‌ونقل و عمومی است.
مهاباد نیز در سیستم حمل‌ونقل عمومی خود از این مسئله رنج میبرد .در حالیکه سیستم حمل و نقل عمومی مهاباد فاقد اتوبوس و خطوط واحد اتوبوسرانی (بیشتر به علت باریک بودن معابر و ایجاد ترافیک سنگین )میباشد، تاکسی‌های گردشی و ون‌ها نقش موثری در جابجایی همشهریان ایفا میکنند. بر این مشکل باید یک نکته‌ی دیگر نیز افزود، مشکلی که ریشه در وضعیت معیشتی و اقتصادی عمومی جامعه دارد، آنهم شرایط نرخ کرایه تاکسی در این شرایط اقتصادی و کرونایی است. همه واقفیم که هزینه بالای نگهداری و تعمیر وسایل نقلیه بر دوش همه حتی رانندگان تاکسی سنگینی میکند. از طرف دیگر هزینه حمل‌ونقل داخل شهری برای همشهریان مهابادی نیز به یک چالش تبدیل شده است. از یک سو افزایش مجدد و اعلام نرخ مجدد کرایه تاکسی که خود با نرخ عجیبی که پرداخت آن بیشتر مشکل ساز است تا راهگشا، و از طرف دیگر شرایط ویژه‌ای که به دلیل بیماری بر جامعه حاکم است ، وضعیت را پیچیده‌تر کرده است.
عدم همسویی درآمد تاکسی‌داران با هزینه‌ها بیشتر به دلیل اشکال در سیستم حمل‌ونقل عمومی شهرستان است. ترافیک سنگین در اوج ساعات ، هزینه‌های سرسام آور نگهداری و تعمیر، بیمه و خدمات و عدم تخصیص لاین مناسب برای وسایل عمومی و یا تخصیص غیر کارشناسانه‌ی آن، عدم نظارت کافی و دقیق و مواردی از این قبیل باعث کاهش درآمد تاکسی داران شده است.همچنین دستور به عدم استفاده از ظرفیت کامل برای رعایت فاصله‌گذاری اجتماعی برای جلوگیری از شیوع کرونا بر این مشکلات افزوده است.
در این شرایط تاکسیرانی مهاباد با افزایش مجدد نرخ تاکسی برای دومین بار در چند ماه گذشته سعی در جبران مشکلات این قشر کرده است. راه حلی آسان و دم دست اما در عین حال غیر اصولی. راه حلی که قشر متوسط و رو پایین جامعه ، بیشترین استفاده کننده از وسایل حمل‌ونقل عمومی هستند را تحت فشار بیشتری قرار میدهد. تا جایی که کم‌وبیش صدای اعتراض به این امر در بین همشهریان و فضای مجازی به گوش میرسد زیرا اولا نرخ موجود با توجه به پول رایج در جامعه عمدتا غیر قابل استفاده است ، مشکلی که راه حل آن در استفاده از کارت تاکسی جستجو شد که آنهم به دلایلی که ذکر آن در این بحث نمیگنجد چندان موفق نبود. از سوی دیگر افزایش این نرخ باعث افزایش هزینه‌ی حمل‌ونقل در سبد اقتصادی خانوار میشود، یعنی سیستمی که باید شرایط حمل و نقل آسان و ارزان مسافران را انجام دهد خود باعث ایجاد هزینه میشود. امری که تالکوت پارسونز جامعه شناس شهیر امریکایی در بحث کارکردگرایی اجتماعی به درستی به آن اشاره کرده و عدم کارایی یک سیستم را باعث اختلال در کل سیستم میداند. که انهم خود باعث دلسرد شدن و عدم استفاده شهروندان از وسایل حمل و نقل عمومی میشود. بر این موارد عدم دسترسی کافی و آسان عده‌ای از شهروندان در بعضی از مناطق حاشیه‌ی شهر به سیستم حمل‌ونقل عمومی را نیز باید افزود که میل به استفاده از وسایل نقلیه شخصی و در نتیجه آن ترافیک ، آلودگی صوتی و بصری و محیط زیستی را افزایش داده و قاعدتا ایحاد مشکل در سیستم خدمات رسانی عمومی را نیز به دنبال دارد.
در نتیجه باید یادآور شد که راه حل مشکل حمل‌ونقل عمومی در مهاباد نه در افزایش نرخ و ایجاد فشار مضاعف بر همشهریان، بلکه در ایجاد بستر مناسب برای جابجایی ، دسترسی آسانتر و ایمن‌تر ،نظارت کافی و سختگیرانه، تشویق و فرهنگ‌سازی در جامعه، حمایت یارانه‌ای و مستمر از دارندگان وسایل حمل‌ونقل عمومی و از همه مهمتر عدم افزایش چندین باره و درک پتانسیل اقتصادی جامعه، برای میل به استفاده بیشتر از این ناوگان میباشد.
یاداوری این نکته لازم است که اگر هدف از افزایش نرخ کرایه تاکسی، جبران خسارت ناشی از کروناست، چگونه است که در تاکسی های مهاباد هیچگونه الباقی پرداخت نمیشود (امری که باتوجه به نرخ مصوب هم برای راننده و هم برای مسافر فراهم کردن آن تقریبا بعید است) و هم تاکسی های با تمام ظرفیت در حال مسافرکشی هستند و عملا فاصله‌گذاری اجتماعی ای در کار نیست و تاخیر در حرکت تا پرشدن کامل ظرفیت تاکسی و ون‌ها کاملا مشهود است. امری که نشان از عدم نظارت کافی عمدا یا سهوا از سوی مسئولین مربوطه است.
به امید روزی که مسئولین این صنف به جای اسانترین راه‌حل به دنبال کارشناسانه‌ترین امر برای حل مشکلات حمل‌ونقل عمومی در مهاباد باشند.