به گزارش پایگاه خبری – تحلیلی هاژه، با شنیدن اسم تاناکورا، شهر مهاباد و سریال سال‌های دور از خانه در ذهن تداعی می‌شود، سرگذشت پوشاک تاناکورا یا همان لباس‌ها دست دوم با کارآفرینی شخصیت اوشین در سریال سال‌های دور از خانه و توسعه شهر مهاباد گره خورده است، به نحوی که بخشی عمده از مراکز تجاری و اقتصاد شهر مهاباد به این بازار وابسته است.
شهرستان مهاباد از گذشته‌های دور دارای جایگاه ویژه‌ای از نظر سیاسی، فرهنگی و تجاری بوده و اشتراکات نژادی، فرهنگی و زبانی در غرب ایران با کشورهای عراق و ترکیه از گذشته‌های دور زمینه مراودات اقتصادی و تجاری را در دو سوی مرزها فراهم کرده و واردات کالا و اجناس کشورهای خارجی توسط برخی افراد در اواخر دهه 50 شمسی و اوایل دهه 60، ضمن آشنایی بازرگانان و تجار مهابادی با تنوع اجناس در آنسوی مرز به برخی ابتکارات و ایجاد تنوع در واردات منجر شده است.
یکی از این آشنایی‌ها که زمینه ایجاد تنوع در اجناس و کالا را به‌وجود آورد، آشنایی بازرگانان و تجار مهابادی با لباس‌های خارجی و کهنه بود که از کشورهای اروپا به کشورهای خاورمیانه از جمله پاکستان و عراق ارسال می‌شد.
علی راست یکی از شهروندان مهابادی که در اواسط دهه 60 شمسی با لباس‌های دست دوم آشنا شده در توضیح آشنایی خود با این تجارت می‌گوید: در نوجوانی مدتی به حرفه واردات کالا و اجناس از عراق مشغول بکار بودم و بعدها با مخالفت خانواده به کشاورزی روی آوردم.
وی افزود: بعد برداشت محصول در میدان ملاجامی با یکی از دوستان بسیار صمیمی که از تجار قدیمی مهاباد بود روبرو شدم و وی به من پیشنهاد داد تا ابتکار عمل به خرج دهم و برای خرید لباس‌های دست دوم که بیشتر کاپشن و لباس زمستانی بود به بازار سید اسماعیل تهران بروم و دوباره به تجارت پرسود واردات وارد شوم.
راست تصریح کرد: علاقمندی به تجارت و پیشنهاد جالب مام ایوب موجب شد تا از خوشحالی تا فردای روز بعد بدون هیچ استراحتی تنها به آن فکر کنم، سریال اوشین که در آنروزها بسیار پرطرفدار بود بسیار متأثر و علاقمندم کرد، در نهایت تصمیم گرفتم با راهنمایی مام ایوب و آشنایی با یکی از واسطه‌ها برای اولین بار به تهران بروم.
سریال روزهای دور از خانه یکی از سریال‌های پرطرفدار دهه 60 شمسی بود که در آن شخصیت اول داستان به نام اوشین فردی خلاق و کارآفرین بود که در نهایت توانست با راه‌اندازی تجارت اجناس دست دوم مردم به کمک شخصیت دوم داستان " آقای تاناکورا" تجارت پرسود لباس‌های دست دوم را ابداع کند.
همزمانی پخش این سریال، تبلیغ، هیاهو و بازار گرمی دستفروشان این اجناس مبنی بر رسیدن پوشاک تاناکورای فیلم اوشین به مهاباد باعث شد تا شهروندان مهابادی از آن استقبال کنند و این اجناس با نام تاناکورا شناخته شود.
وی با بیان اینکه با کمک راننده اتوبوس و یکی از تاکسی‌هایی که هماهنگ شده بود توانست به بازار سیداسماعیل تهران برود اضافه کرد: در اولین سفر به تهران 2 گونی بزرگ را با قیمتی بسیار کم خریداری کردم و در بازگشت به مهاباد بدون فوت وقت و استراحت بار رسیده را باز و تفکیک کردم و در نهایت صبح زود برای اولین بار بساط اجناس تاناکورا را در محدوده میدان ساعت مهاباد روی یکی از بلوارها پهن کردم که با استقبال مردم تنها در چند ساعت تمامی اجناس را بفروش رساندم.
علی راست در ادامه با اشاره به پرسود بودن این تجارت برای وی اظهار کرد: به طور معمول هر 2 روز یکبار یا هر 3 روز یکبار به تهران می‌رفتم و اجناس جدیدی می‌آوردم که همزمانی آن با پخش سریال سال‌های دور از خانه یا اوشین موجب شد تا هر روز به تعداد مشتریانم اضافه شود.
وی افزود: بعد از مدتی تغییر مکان دادم و با 11 نفر دیگر که با این تجارت آشنا شده بودند در محدوده فضای سبز میدان منگوران مشغول به فعالیت شدیم و بساط لباس تاناکورا را پهن می‌کردیم، هرزگاهی واحد سد معبر شهرداری مانع می‌شد و به ناچار به محل مخابرات بعثت می‌رفتیم.
راست در ادامه با اشاره به اینکه در ابتدا فروش اجناس تنها بصورت خرده بود تصریح کرد: بعد از 1 سال و نیم حضور در محدوده میدان آهنگران و میدان منگوران و افزایش تعداد فروشندگان اجناس تاناکورا به 11 نفر، کم کم بازاریان بیشتری به این تجارت روی آوردند تا اینکه برخی در این محل ماندگار شدند و برخی دیگر نیز به محدوده شرکت نفت سابق در خیابان نقل مکان کردند و تقریبا 100 مغازه جدید احداث گردید.
وی اضافه کرد: همزمان با این نقل مکان تاناکورای عمده شکل گرفت و برخی افراد با کامیون از شهرهای خاش، کرمان و زاهدان بصورت عمده اجناس تاناکورا را وارد شهرستان می‌کردند و بازار خرده‌ای نیز در حد فاصل بهداشت شافعی تا فلکه کتاب شکل گرفته بود که بعدها با آتش سوزی گسترده از بین رفت.
علی راست در پایان با اشاره به سفر خود به پاکستان و آشنا شدن با فردی بنام حبیب اظهار کرد: برای توسعه تجارت پرسودم راهی پاکستان شدم و پیشنهادات خوبی برای واردات مستقیم تاناکورا به مهاباد دریافت کردم اما بدلیل مخالفت خانواده از آن دست کشیدم.
عمر حاجی عبدالله عضو شورای تاناکورای عمده در مهاباد نیز در تشریح مراحل توسعه بازار تاناکورا در مهاباد اظهار کرد: نقطه شروع واردات تاناکورا به شهر مهاباد به سال 1368 در میدان منگوران برمی‌گردد و در آن تعدادی از تجار بصورت گروهی و کم جمعیت از شهرهای زاهدان و ایرانشهر اجناس را وارد می‌کردند و بعدها به جنب مسجد حاجی صالح شاطری و پل یرغو نقل مکان کردند.
وی افزود: بعد از آتش سوزی گسترده تاناکورای عمده نیز به محل فعلی بازارچه نور نقل مکان کرد.
به گزارش هاژه، بدنبال آتش سوزی گسترده اوایل دهه هفتاد شمسی مجموعه بازار خرده و عمده تاناکورا در محدوده پل یرغو تا حدفاصل فلکه کتاب و سیل رودخانه یرغو بخش بزگی از این بازار صدمه دید، بدین ترتیب تاناکورای عمده به محل فعلی بازارچه نور و تاناکورای خرده به محل فعلی پایانه مرکزی مسافربری مهاباد نقل مکان کرد.
عمرحاجی عبدالله در ادامه اظهار کرد: تا سال 1380 تاناکورای عمده در محدوده بازارچه نور و تالار باغی گولان مستقر بود و بعد از تصمیم شهرداری و شورای دوره اول شهر مهاباد برای ساماندهی تاناکورا در این شهر و عقد تفاهم با شهرداری مهاباد ، تاناکورای عمده به ورودی شهرک صنفی کاوه منتقل گردید که این نقل مکان به علت مشکلات عدیده زیرساختی بسیار مورد انتقاد بازاریان قرار گرفته است.
هیوا کریمی عضو شورا و هیات امنای تاناکورای خرده نیز با بیان مراحل شکل‌گیری، توسعه و رواج تجارت تاناکورا در مهاباد در چند دهه گذشته اظهار کرد: تاناکورا ابتدا بصورت فله‌ای و غیر تخصصی وارد می‌شد و بعدها این تجارت بصورت تخصصی و گسترده ادامه یافته است.
وی افزود: بدنبال آتش سوزی گسترده در اوایل دهه 70 وقفه‌ای در واردات تاناکورا به مهاباد بدلیل ضرر شدید بازاریان در این حادثه ایجاد شد و بعد از آن در محل ترمینال مرکزی شهر مهاباد حدود 80 مغازه خرده فروشی احداث گردید و این نقل مکان موجب گسترده شدن این تجارت در مهاباد شد به نحوی که تعداد مغازه‌های عمده فروشی و خرده فروشی افزایش چشمگیری پیدا کرد.
کریمی تصریح کرد: در سال 85 بنا به تصمیم شهرداری مهاباد برای ساماندهی تاناکورا، از بازاریان مبالغی به عنوان پیش پرداخت برای ایجاد مجتمع تجاری ساحل و ساماندهی مشاغل دریافت شد و در سال 1390 این مجتمع که قرار بود نزدیک به 200 مغازه باشد یکباره به 1 هزار مغازه افزایش یافت و مجتمع فعلی بصورت ناقص به بازاریان تحویل داده شد.
به گزارش هاژه، در جریان پژوهش‌های صورت گرفته در خصوص پیشینه تاناکورا در مهاباد، می‌توان گفت سرگذشت این تجارت که به یکی از نمادها و جاذبه شهر مهاباد تبدیل شده، با روابط و مراودات مختلف مردمان غرب کشور با کشورهای همسایه، حسن نیت در قبال یکدیگر، سریال سال‌های دور از خانه، آتش سوزی و سیل پیوند خورده است.
تاناکورای شهر مهاباد از اواسط دهه 60 شمسی بصورت رسمی وارد مهاباد شد و بعد از 3 بار نقل مکان به نظر می‌رسد به تکامل رسیده و چه بسا به اشباع نیز رسیده باشد.