نیاز والدین امروزی به داشتن راهنمایی عملی برای تربیت کودکان و نوجوانان بسیار ضروری است ما شاهد ناامید بسیاری از خانواده‌ها هستیم که در مقابل رفتارهای نامطلوب فرزندشان به زانو درآمده‌اند و به جایی نرسیده‌اند و در مقابل آن برخی والدین در تلاشند برای تربیت فرزند شاد و سالم از فنون و مهارت‌ها برای تربیت استفاده کنند. نوعی از تربیت‌ها می‌توانند ضربات سنگینی به کودک وارد کنند لذا والدین باید در انتخاب و آزمایش هر مهارتی احتیاط کنند.
آموزش و تربیت کودکان و نوجوانان از خانه شروع می شود، وقتی پدر و مادر بر نوع رفتار و عملکردشآن آگاه باشند، کودک و یا نوجوان نیز راه‌های اصلاح رفتار و افزایش اعتماد و حس مسوولیت را می‌آموزند.
* بعضی از مهارت‌هایی که باید والدین در امر تربیت کودکان و نوجوانان بدان توجه کنند:
فرزندتان را درک کنید.
دلگرمی دادن به فرزندتان
از سرزنش و انتقاد کردن از فرزندتان خودداری کنید.
از توجه و حمایت بیش حد از به کودک و نوجوان امتناع کنید.
جرأت نه گفتن و نه شنیدن را داشته باشید.
از دلسوزی بیش از حد خودداری کنید.
به جای گرفتن استقلال از کودک و نوجوان سعی کنید راه را برای استقلال او هموار کنید.
به بهترین شکل به حرف‌های فرزندتان گوش دهید.
سعی کنید برای فرزندتان وقت اختصاص دهید.
از حساسیت بیش از حد نسبت به رفتارهای بد او بکاهید.
با فرزندتان تعامل مثبت برقرار کنید.
چند مهارت که والدین باید در امر تربیت بدان توجه داشته باشند:
1. فرزندتان را درک کنید:
رفتارهای انسان هدفمند هستند، در پس هر هدفی انگیزه‌ای وجود دارد، گاهی هدف از اعمال را می‌دانیم و گاه نسبت به آن آگاه نیستیم. همه ما این تجربه را داشته‌ایم که به خود بگوییم چه چیزی باعث شد فلان کار را انجام دهم، سردرگمی ما موجه است، دلیل بعضی از رفتارها از آگاهی هشیار ما سرچشمه می‌گیرد، همین مساله در کودکان نیز صادق است. اگر می‌خواهید به فرزندتان کمک کنید تا رفتار یا مسیرش را تغییر دهد وقتی پرخاشگری می‌کند به جای سرزنش و جنگ با او سعی کنید درک کنید که چه چیزی باعث پرخاشگری او شده و چه انگیزه‌ای پشت رفتار او است.
2. به فرزندتان دلگرمی دهید:
در امر تربیت فرزند دلگرمی دادن بسیار مهم است. دلگرمی دادن تا آنجا اهمیت دارد که فقدان آن اصل بد رفتاری در نظر گرفته می‌شود. کودک بد رفتار کودک دلسرد است، نوجوانان بد رفتار نوجوان دلسرد است. همان طور که گیاه به آب نیاز دارد کودک نیز به دلگرمی دایمی نیازمند است. او نمی‌تواند بدون دلگرمی رشد و احساس تعلق کند. مثلا یکی از راه‌های دلگرمی دادن به کودک "تحسین" است.
3. از توجه دایم و حمایت بیش از حد به کودک و نوجوان امتناع کنید:
به جای حمایت بیش از حد از کودک و نوجوان، سعی کنید در مواجه با مشکلات زندگی به او جرأت ببخشید.
4. جرآت نه گفتن و نه شنیدن را داشته باشید:
بسیاری از والدین به دلیل باورهای نادرستی که در مورد تربیت فرزند و تجربه‌ی دوران کودکی با والدینشان دارند ممکن است از نه گفتن استفاده نکنند و حتی تحمل شنیدن نه گفتن بچه‌ها را نداشته باشند، این در حالی که والدین می‌تواند نه بگویند، نه بشنوند و در این فرایند نه گفتن و نه شنیدن، کودک است که آمادگی لازم را برای متمایز کردن مرزها ایجاد می‌کند. احساس وظیفه برای راضی کردن هر چه بیشتر کودک اشتباه است.
5. با فرزندتان تعامل مثبت برقرار کنید:
تعامل مثبت غذای روان کودک و منبع تغییر رفتار کودک است اگر با فرزندتان تعامل مثبت برقرار نکنید قادر نخواهید بود ارتباط درست و در جهت تغییر و راهنمایی او داشته باشید.
سه معیار تعامل مثبت که والدین باید بدان توجه کنند:
* زمان با کیفیت: از والدین انتظار می‌رود که زمان شادی را با کودک بگذرانند (زمان با کیفیت)
* ارتباط کلامی: ارتباط کلامی باید در سطح هوشی، شناختی، سن عقلی کودک و نوجوان باشد و در ارتباط کلامی والدین باید حتی به لحن و تن صدا توجه کنند.
* محبت فیزیکی: تماس فیزیکی برای برقرار کردن با کودک مثل بغل کردن می‌باشد. محبت فیزیکی در ایجاد تعامل مثبت بسیار مهم است و باید در حد تعادل باشد نه آنقدر کم باشد که کودک از لحاظ روانی دچار کمبود گردد و نه آن قدر زیاد باشد که قدرت والدین پایین آورده و کودک لوس شود.
6. از سرزنش و انتقاد فرزندانتان خودداری کنید:
وقتی ما دائما به اشتباه‌های فرزندمان توجه کنیم قطعا فرزند خود را دلسرد خواهیم کرد. کودکان و نوجوانان به طور طبیعی مرتکب اشتباه‌های بسیاری می‌شوند. اگر والدین نوعی نگرش عیب جویانه و انتقادگرایانه نسبت به رفتار اشتباه فرزند داشته باشند، قطعا رفتار مطلوب او را به رفتاری اشتباه و غلط سوق خواهد داد. با هرگونه رفتار اشتباه کودک که از آن انتقاد می‌کنید نتیجه عکس خواهی دید. چرا که با انتقاد چیزی به کودک آموزش نمی‌دهید بلکه او را بیش تحریک خواهید کرد.
7. با چالش‌های تلویزیون مقابله کنید:
امروزه شاهد هستیم تلویزیون چه آسیب‌ها و مشکلاتی در خانه‌ها به وجود آورده است که نمونه آن جر و بحث و دعواها بر سر اینکه چه برنامه‌ای تماشا کنند. یکی از نگرانی والدین هم از تاثیرات مخرب برنامه‌ها بر فرزندانشان است و حتی بعضی والدین اقرار می‌کنند که نمی‌توانند فرزندمان را کنترل کنیم، به شیوه‌ای مجذوب این برنامه‌ها شده که از تکالیف درس غافل مانده و به وقت خواب توجهی ندارد و... وقتی والدین اصرار می‌کنند که فرزندم نباید برنامه خاصی ببیند قطعا به استقبال نبرد قدرت می‌رود و کودک و نوجوان برنده می‌شود. هر چه شما بیشتر اصرار کنید، اصلا تلویزیون جمع کنید بیش تر او را تحریم می‌کنید. امروزه نمی‌توانید نه در مقابل تلویزیون و نه در مقابل هر چیز دیگری از فرزندتان محافظت کنید، اما می‌توانید به فرزندتان کمک کنید که در برابر تمایلات بد و قضاوت ضعیف مقاومت نشان دهد.