ویروس کرونا که از کشور چین شیوع پیدا کرد تاکنون بیش از 150 کشور را درگیر بحران کرده است، آنچه این ویروس را بسیار متفاوت کرده ساختار ناشناخته و عجیب آن است که از سایر ویروس‌ها بسیار متفاوت تر است.
ویروس کرونا برخلاف تمامی ویروس‌ها، بصورت کاملا نامحسوس وارد بدن شده و مدت 3 الی 15 روز را صرف سازماندهی خود در بدن کرده و بعد از آن همانند یک ساعت زمانبندی شده در ساعات تعیین شده علایم خود را نشان می‌دهد، زمانیکه یکی از اعضای اصلی بدن را به تسخیر خود درآورده و تنها باید به توان بدن و البته توکل بر خدا و حفظ آرامش حساب کرد.
اگرچه تاکنون دانشمندان بر منشاء اصلی و علت شیوع آن در چین اتفاق نظر کامل ندارند اما همگی بر ساختار مشکوک و عجیب و البته جهش یافته آن به اتفاق نظر رسیده‌اند و همین امر موجب شده بسیاری ویروس کرونا را ساخته دست بشر بصورت عمد و یا غیر عمد بدانند.
ویروس کرونا با همه ویرانگری که بر اقتصاد، سلامت، امنیت و سیاست شهرها داشته چند درس بزرگ را به شهروندانی می‌دهد که در روزمرگی غرق شده‌اند.
اتحاد
صرف نظر از اینکه کشور آمریکا از شیوع کرونا بهترین نفع را برده و سهام شرکتی که مدعی ساخت واکسن است میلیاردها دلار سوده برده، همگان می‌دانند که درمان یا واکسنی کاربردی تاکنون برای این ویروس ساخته نشده و اخبار منتشر شده صرفا تحقیقات ابتدایی بوده که در مرحله آزمایش و خطا قرار دارد.
درحال حاضر تنها درمان موثر که برای قطع زنجیره این ویروس کاربرد داشته تعطیلی بازار و کلیه خدمات شهری بدون حضور افراد در فضای شهر است به نحوی تنها زمانی این نسخه را می‌توان موفق دانست که درصد افرادی که در شهر حضور می‌یابند کمتر از 5 درصد جمعیت شهری و فقط برای انجام امورات بسیار ضروری همچون پزشکی باشد.
چین بیش از هر کشوری این موضوع را درک کرد اما ایجاد اتحاد بین جمعیت میلیونی شهرها بسی دشوار بود، لذا با اجرای تدابیر شدید امنیتی توانست این نسخه را اجرایی نمایند و علی‌رغم جمعیت زیاد شهرها و روابط و مراودات اقتصادی بی‌شمار بر این امر فایق بیاید.
وضعیت در کشور ایران به گونه‌ای رقم خورد وضعیت کشور در برهه‌های حساس و انتخابات قرار داشت و از سویی دیگر مراودات گسترده تجاری با چین و همپیمانی با این کشور در موضوعات بین‌المللی مانع از قطع ارتباط شد و کار تنها به اینجا ختم نشد بلکه در داخل کشور نیز مشکلاتی عمده بر سر راه قرار داشت و همین امر موجب شد تا دولت نتواند نسخه چین را در کشور پیاده کند و حال توپ در زمین شهروندان شهرها قرا گرفته است.
صرف نظر از انتقادهای وارده به دولت و قرارگیری مجاهدان سلامت، درحال حاضر شهروندان شهرها هستند که نقش تعیین کننده برای مقابله با این ویروس دارند و تا زمانیکه این اتحاد و باور در بین تمامی شهروندان صورت نگیرد وضعیت تعطیلی شهر و قرنطینه خانگی همچنان ادامه خواهد داشت.
به سخن واضح رسیدن به باور و تصمیم جمعی شهروندان نقشی تعیین کننده در خلوت خیابان و بازار شهر و به تبع آن قطع زنجیره ویروس کرونا دارد و تا زمانیکه این اتحاد و باور جمعی صورت نگیرد موفقیتی حاصل نخواهد گردید.
در این عصری که همه سرد و بی روح و در روزمرگی قرار دارند اتحاد اولین درس و بازگشت به خویشتن در شهرها است که انسان مدرن را به مفاهیم انتزاعی و ارزشی سوق می‌دهد.
نظم
کلمه نظم در حافظه تاریخی بسیاری از شهروندان قرار و نیازی به تعریف مجدد نیست اما این بحران اهمیت هماهنگی و نظم داشتن در امورات را بار دیگر به رخ شهروندان کشید و نشان داد برنامه و پلان بدون داشتن نظم در شهر معنا پیدا نمی‌کند.
منطقه بندی و ضدعفونی مناطق شهری بدون رعایت نظم شهروندان یک ساعت نیز دوام نخواهد آورد به نحوی که اگر نظمی اجباری و اختیاری در شهر برقرارنشود موفقیت در مقابله با این ویروس روی نمی‌دهد.
تعطیلی همزمان کسبه و عدم حضور شهروندان در شهر اگرچه برخاسته از روح اتحاد است اما همچون یک سیستم در خدمت نتیجه اصلی و آن پیروزی بر ویروس ویرانگر کرونا کار می‌کند.
رعایت حقوق شهروندی
به تمامی افرادی که در یک شهر زندگی می‌کنند واژه شهرنشین را یدک می‌کشند اما لزوما تمام این افراد فرهنگ شهری بودن را ندارند و چه بسا خارج از قاعده رفتار می‌کنند به نحوی که تعریف شهرنشینی در تمام جهان واحد است اما شهرگرایی که مفهومی کیفی است از شهری به شهری دیگر متفاوت تر است.
شهرگرایی در واقع همان چیزی است که شهروندان خاورمیانه از آن به عنوان فرهنگ یاد می‌کنند و همیشه وجود آن در شهرهای توسعه یافته و نبود آن در شهر خویش را برای یکدیگر مثال می‌زنند.
تا قبل از ورود ویروس کرونا به شهر، مسائل مربوط به رعایت حقوق شهروندی پارک در مکان مناسب، حفظ آرامش روانی شهروندان، رعایت حق تقدم در امور مختلف، احترام به یکدیگر و... را مطرح می‌کرد اما تعریف جدیدی در رعایت حقوق شهروندی این روزها از سوی شهروندان مطرح می‌شود«با رفتن به بیرون از خانه حقوق من را که در خانه خود را قرنطینه کرده‌ام رعایت کنید».
این گفته را می توان از زبان بسیاری از شهروندان شنید که از افرادی قرنطینه را جدی نگرفته‌اند گلایه‌مند هستند. در واقع این افراد همان‌هایی هستند که تابع نظم در شهر نیستند و اخلاق شهرگرایانه ندارد و حال با شروع بحران کرونا در شهرها بیشتر به چشم می‌آیند و لزوم مطالعات در مناطق شهری که نظم در آن رعایت نمی‌شود بیش از پیش ضروری است.
اهمیت رعایت حقوق شهروندی را در این برهه می‌توان دید که افرادی که در گذشته پارک خودرو در مکان نادرست، رعایت حق تقدم و...جدی نمی‌گرفتند حال نیز به شکلی خطرناک با جان شهروندان بازی می‌کنند در واقع می‌توان گفت: در بحران باید از افرادی که حقوق شهروندی را باور ندارند ترسید.
فرهنگ سازی و امورات فرهنگی اگرچه در بسیاری از موارد فراموش می‌شود و همواره توسعه را بر آن مقدم تر می‌دانند اما در بحران‌ها اهمیت فرهنگ سازی و سرمایه گذاری برای شهروند قانونمدار نمایان می‌شود.
شهر یعنی ما
عملا تمام افرادی که در شهر زندگی می‌کنند را شهرنشین می‌توان خواند اما شهرگرایی که مفهوم آن رفتار و سبک زندگی است از شهری به شهر دیگر متفاوت است که در این بحران اهمیت شهرگرایی بر شهرنشینی را بر همگان مشخص می‌سازد.
برخلاف برخی تفسیرها که شهرها را اجتماع های فردگرا و یا دسته کم به سوی فردگرایی معرفی می‌کنند، کرونا آمد تا بار دیگر این نکته با ارزش را یاد آوری کند اگرچه فردگرایی را می‌توان یک شیوه زندگی افراد در شهر تعریف کرد اما نمی‌توان آن را اصل دانست، به نحوی که در بحران کرونا افراد نمی‌توانند خود را در نظر داشته باشند، بلکه باید همگام با سایر افراد و یا حداقل همسو با افراد جامعه در شهر زندگی کنند تا خود و سایر شهروندان و حتی حیات شهر را تهدید نکنند.
بحران کرونا پیام‌های زیاد دیگری برای شهروندان شهرها داشت ولی صرف نظر از بررسی نوع حاکمیت بر شهرها یک پیام عمده دارد و آن این است در شهرها نتیجه اجتماع و زندگی درهم تنیده شهروندان است، لذا برای خروج از بحران کرونا و هر بحران دیگری ظرفیت و پتانسیل و میزان شهرگرایی شهروندان از توان و ظرفیت دولت‌ها با اهمیت‌تر است.
شهرنشینی: منظور از آن جمعیتی است که در مکانی به نام شهر زندگی می‌کنند.
شهرگرایی: شالوده‌ای از روابط پیچیده اجتماعی و فرهنگی است که در قالب سبک های زندگی، ارزش‌ها و نقطه نظرات تفسیر می‌شود.
عملا تمام افرادی که در شهر زندگی می‌کنند را شهرنشین می‌توان خواند اما شهرگرایی که مفهوم آن رفتار و سبک زندگی است از شهری به شهر دیگر متفاوت است