روز گذشته به مناسبت روز جهانی معلولین، نمایشگاه آثار معلولین هنرمند 3 مرکز نگهداری که‌وین، کیمیا و هایکا در تالار وحدت شهرداری مهاباد برگزار شد.

برگزاری این نمایشگاه در چند سال گشته بصورت پیاپی و حضور نگارنده برای پوشش خبری و مقایسه‌ کیفیت آثار خلق شده در چند سال گذشته و مشکلات معلولین هنرمند، تحلیل و بررسی آثار و مشکلات خلق کننده آثار را به امری اجتناب ناپذیر تبدیل کرد.

آنچه بررسی این نمایشگاه را از سایر نمایشگاه‌های دیگر متمایز می‌کند، برقرار ارتباط روحی قوی و ایجاد روح جستجو گری و اشتیاق در بیننده برای روبرو شدن با خالق اثر است، به نحوی که همزمان با تحت تأثیر قرار دادن روح هنری هر انسان، قوه فکر و منطق آن را با پرسش‌های متعددی روبرو می‌کند که تنها در صورت ملاقات با خالق اثر و برقراری ارتباط قوی روحی و حسی و هم صحبت شدن با وی می‌توان پاسخ داد.

بیش از 3 سال است که چند مربی هنر در این شهرستان با عزمی راسخ و هدفی والا آموزش هنر به معلولین کم توان ذهنی را در این مراکز شروع کرده‌اند و هر سال با برگزاری نمایشگاهی از آثار توانمندی آنها، میزان پیشرفت آن‌ها را به نمایش گذاشته‌اند که نظیر آن را در جوامع بسیار پیشرفته می‌توان دید.

هنر درمانی به منظور کشف استعداد و توانمندی‌های معلولان ذهنی چند سالی است که در برنامه‌های حمایتی بسیاری از کشورها قرار گرفته و همزمان با آن کم نیستند هنرمندان بزرگی در عرصه جهانی که مشتاق الهام گرفتن از آثار منحصر به‌فرد ذهنی این هنرمندان می‌باشند.

برگزاری نمایشگاه توانمندی معلولین کم توان ذهنی در مهاباد در چند سال گذشته بصورت پیاپی و حضور برای پوشش خبری آن فرصتی را دست داد تا رشد و تکامل آثار را از نزدیک مشاهده کرد. آثار اولیه در سال‌های گذشته بیشتر به منظور افزایش اعتماد به نفس و ایجاد تمرکز و فعال کردن قوه تخیل آنها تولید شده بود و این امر در آثار به نمایش گذاشته نیز نمایان بود، به نحوی که سوژه‌های دم دستی و الگوهای نقاشی و طراحی در آن قابل تشخیص بود اما در میان آنها چند اثر کمی هنری‌تر جلوه می‌کرد و دلیل آن نیز تأثیر زیاد قوه تخیل و آشفتگی ذهنی وی بود که در نگاه اول بیننده را یاد خلق رمان خشم و هیاهو می‌انداخت.

در آن سال بیشتر افراد بیننده این جمله را تکرار می‌کردند « چقدر خوب است که همزمان با نگهداری و مواظبت، آن‌ها را سرگرم و حتی آموزش می‌دهند»، به هر تقدیر کسی جز مربی آنها نمی‌توانست به ارزیابی توانایی آنها بپردازد و این اظهار نظر مربی آنها که باور داشت این افراد توانایی خلق آثار منحصربه‌فرد را دارند در نمایشگاه بعدی آن‌ها خود را نشان داد.

نمایشگاه دوم توانمندی‌های معلولین کم توان ذهنی سال 97 با استقبال بسیار گرم شهروندان، مسوولان و هنرمندان روبرو شد.

در آثار نمایشگاه دوم نشانی از خط ‌های بی هدف و پخش رنگ بر بوم وجود نداشت و خالقان با افزایش اعتماد به‌نفس، تعادل و تمرکز بیشتر همراه با چاشنی آموزش دست به خلق آثاری زده بودند که بینندگان را تحت تأثیر قرار می‌داد به نحوی که برخی از هنرجویان توانسته بودند در قالب سبکی هنری همچون اکسپرسیونیست، رئالیسم، امپرسیونیست و... آثار را تولید نمایند.

نمایشگاهی که آثار آن متشکل از آثار هنری مبتدی و حرفه‎ای در سبک‎های مختلف سیاه قلم، نقاشی بر روی بوم و... بود توانست این امر را ثابت کند که هنر عرصه بی پایان عدالت است، جایی که در آن خبری از موفقیت و پیشرفت بدون محتوا نیست و بار دیگر این گفته را بیشتر ثابت کرد که معلولین کم توان ذهنی برخلاف باور غلط برخی شهروندان توانایی خلق آثاری بسیار منحصر به فرد و با محتوای هنری، اجتماعی و ماورایی را دارند.

سومین نمایشگاه معلولین هنرمند مهاباد متفاوت‌تر از گذشته نشانه‌هایی از پیشرفت عجیب اما قابل پیش بینی را در آن می‌توانست دید. نمایشگاه سوم این افراد درحالی افتتاح شد که خالقان اثر به هنرمندانی صاحب سبک و توانمندی تبدیل شده بودند و در این مدت کوتاه با خلق آثاری بسیار متفاوت‌تر تمامی بینندگان حتی مسوولان حوزه هنر و سیاست را هم تحت تأثیر خود قرار دادند.

آثار این نمایشگاه مطابق با در بورس قرار گرفتن آثار رزین در سطح جهانی و رعایت استانداردهای هنری شرایطی را پیش آورد که برخی حضار علاقمند به یادگیری و آموزش آن از سوی افرادی بودند که سال‌های قبل بسیاری از شهروندان ناآگاه در کوچه و خیابان با ترحمی مضک، شکر گفتن تلخ و یا تمسخر و وحشت از کنار آنها رد می‌شدند.

گویا 3 اثر فاخر از این هنرمندان به نمایشگاهی در تهران که برای اولین بار است در کشور برگزار می‌شود راه یافته‌ و پذیرش شده‌اند که این امر امید آن را می‌دهد که مربیان تلاش‌گر و هنر این افراد صدها گام جلوتر از سایر شهرها و حتی کشور توانسته‌اند در مسیر پیشرفت حرکت نمایند.

معلولین کم توان ذهنی که چند سال پیش تنها به منظور افزایش تعادل و آرامش فکری و روحی طی کردن دوره هنر درمانی برای آن‌ها تجویز شده بود اکنون در قامت هنرمندانی حرفه‌ای صاحب سبک آثار خود را به نمایش گذاشته‌اند و حال بسیار متفاوت تر از گذشته چشم انتظار فروش آثار منحصربه‌فرد خود در نمایشگاه‌ها و حمایت شهروندان و مسوولان برای پیشرفت در عرصه هنری هستند.

به جرأت می‌توان گفت هر یک از آثار هنری خلق شده کوهی از رنج، هنر، آموزش و خاص بودن را به عنوان محتوا و جوهر پشتوانه دارند و مشکل اصلی آن‌ها قرارگیری در خاورمیانه‌ای است که در آن تنها به نفت بها داده می‌شود و شاید اگر مرکز تولید آن‌ها پاریس، فرانکفورت، لندن و... بود با خرید هر اثر  از سوی سلبریتی‌ها بودجه تأسیس یک مرکز و شاید چندین مرکز توانمندسازی معلولین تأمین اعتبار می‌شد و خالقان اثر نیز به شهرتی جهانی دست می‌یافتند.

آنچه در این نمایشگاه احساس شد خلاء حمایتی از سوی شهروندان، مسوولان و برخی سرمایه داران و ثروتمندان این شهر بود، مسوولان و افراد توانمند که اگر در ادارات، دستگاه‌ها و کارخانجات خود اعتباری برای خریداری یک اثر هنری تخصیص نداده باشند قطعا تابلو فرش‌های ماشینی فاقد ارزش خاص اما چند میلیونی را به یکی از دکوراسیون اصلی اتاق پذیرایی و راهرو منزل خود تبدیل کرده‌اند.

شوربختانه اگر جامعه جهانی در قبال جوامعی که آن‌ها را جهان سوم نام نهاده‌اند، دیدگاهی استعمارگونه و تبعیض و ... داشته افراد این جوامع نیز حاضر نیستند از هنرمندان، هویت، هنر و فرهنگ خود حمایت کنند به نحوی که برای سوغات از کشور ترکیه، دبی و عراق و... چند میلیون تومان می‌پردازند اما حمایت از آثار هنری بسیار ارزشمند معلولین شهرستان در ذهن آنها جایگاهی ندارد.

کم نیستند اداراتی که برای حمایت از ارگان و سازمانی دیگر برخی آثار آن‌ها را با بودجه‌ای بسیار کلان را تخصیص داده‌اند و حال می‌توانند با تخصیص اعتباری بسیار ناچیز هر سال یکی از آثار معلولین هنرمند را خریداری نمایند تا هم ضمن حمایت از هنر معلولان زمینه را برای ارتقای سطح فرهنگی در جامعه و ادارات فراهم نمایند.

بانک‎های شهرستان نیز همواره خود را به عنوان حامی ورزش، هنر و فرهنگ می‌دانند اگر توان تأمین اعتبار وام‌های کلان حمایتی را برای معلولان ندارند، می‌توانند با تخصیص  اعتبار کمتر از 5 میلیون در هر سال سرآغاز تحول و انقلابی در زمینه حمایت از معلولان باشند.

سرمایه داران و کارآفرینان شهرستان نیز قطعا توانایی خرید تنها 1 اثر در سال را خواهند داشت تا ضمن رزومه‌ای ارزشمند برای خود و صنایع و کارخانجات فعال سهمی در تأمین مخارج و معیشت این افراد داشته باشند، مضافا شهروندان عادی نیز با توجه به پایین بودن قیمت آثار هنری و تزئینی معلولین هنرمند شهرستان می‎توانند با خرید یک اثر هنری ضمن آراسته کردن فضا و دکوراسیون منزل به اثری هنری سهمی بسیار بزرگی را در حمایت از معلولین هنرمند ایفا نمایند.

در پایان لازم به یادآوریست که اداره بهزیستی و در رأس آن فرمانداری شهرستان می‌تواند در جلسات شورای اداری خود حمایت از معلولین هنرمند را با یک مصوبه حمایتی مبنی بر خردیداری 1 اثر هنری توسط ادارات در سال به شکلی لازم الاجرا تبدیل نماید تا بجای اقدامات خسته کننده و بدون نتیجه رویکردی حرفه‌ای و منطقی با نتیجه مشخص را اتخاذ نمایند، در کنار آن نیز جامعه معلولین شهرستان بدنبال راه‌هایی برای ایجاد ارتباط و جلب حمایت افراد با توانایی مالی و فراهم کردن حضور آثار این هنرمندان در بازارهای فروش و نمایشگاه‌ها هنر آنها را به شکلی تجاری ارائه دهند.