تانکرهای حامل مواد سوختی متردد در جاده‌های کوردستان همانند غول‌هایی سیاه به راه افتاده و با خلق حوادثی همچون واژگونی و تصادف، آب، هوا و خاک این استان را آلوده می‌کنند.
کمتر روزی است که خبری از تصادف یا واژگونی خودرو سبک و سنگین در جاده‌های کوردستان شنیده و منتشر نشود، این اتفاق به گونه‌ای عادی شده که برای رسانه‌ها و مخاطبان دیگر تصادف رانندگی و حتی کشته شدن سرنشینان در آن ارزش خبری چندانی ندارد چون در بیشتر ایام سال شاهد وقوع چنین حوادثی در استان هستیم.
در کنار این اتفاق ناگوار، موضوع مهم دیگری هم وجود دارد که بجای اینکه شاهد توجه ویژه به آن باشیم شنیده‌ها و شواهد حکایت از بی‌توجهی برخی سازمان‌های متولی به آن دارد، آن هم واژگونی تانکرهای حامل مواد سوختی، شیمیایی و خطرناک در جاده‌های کردستان است.
تردد تانکرهای حامل مواد سوختی در این استان خالق حادثه‌های مرگ بار زیادی بوده و جان‌های زیادی هم گرفته است و یادآوری هر یک از آنها غم و اندوه فراوانی در دل مردمان این دیار ایجاد می‌کند.
محدودیت زمانی ومکانی تردد تانکرهای سوخت در کوردستان رعایت نمی‌شود.
معاون نظارت و پایش اداره کل محیط زیست کوردستان آمار واژگونی تانکرهای حامل مواد سوختی طی ۶ ماهه ابتد ای امسال در کردستان را ۱۳ مورد اعلام کرد و گفت: دو مورد واژگونی تانکر نیز در مهر ماه داشتیم.
اقبال حمیدی با اشاره به اینکه تعداد تانکرهای مواد سوختی واژگون شده در جاده‌های استان در ۶ ماهه اول سال گذشته ۱۴ فقره بود، اضافه کرد: تانکر حامل مواد سوختی ۲۲ مهر امسال در محور دیواندره به سنندج واژگون شد در حالیکه این مسیر برای تردد تانکرهای حامل مواد شیمیایی و خطرناک ممنوع اعلام شده است.
وی یادآور شد: بارها با استانداری کوردستان در ارتباط با تردد این تانکرها در مسیرهای ممنوعه و ممانعت از این کار و خطرات ناشی از آلودگی منابع آبی و خاکی در استان مکاتبه کردیم.
معاون نظارت و پایش اداره کل محیط زیست کوردستان با بیان اینکه در محدودیت زمانی و مکانی در تردد تانکرهای حامل مواد سوختی در جاده‌های استان رعایت نمی‌شود، افزود: عبور شبانه این تانکرها براساس آیین‌نامه حمل و نقل مواد شیمیایی و خطرناک ممنوع است با این وجود بارها در جاده‌های استان بدون توجه به این آیین نامه شاهد تردد این ارابه های مرگ هستیم.
حمیدی با بیان اینکه لازم است دستور جدی داده شود که پلیس راه و سازمان حمل و نقل جاده‌ای نسبت به تردد تانکرهای سوخت سختگیرانه‌تر عمل کنند، گفت: اگر راننده این تانکرها عراقی هستند و از ضوابط اطلاعی ندارند باید به او آگاهی‌های لازم داده شود تا شبانه در جاده‌های استان تردد نکند.
نابودی ۴۴۸ هزار لیتر سوخت با واژگونی ۱۶ تانکر در جاده‌های کردستان
واژگونی هر تانکر سوخت یعنی هدر رفت و ریخته شدن ۲۷ تا ۲۸ هزار لیتر سوخت در جاده‌ها، اراضی و در نتیجه منابع آبی زیر زمینی و رودخانه های استان.
از ابتدای فروردین تا ۱۴ آبان امسال ۱۶ تانکر در جاده‌های کوردستان واژگون شد، در نتیجه ۴۴۸ هزار لیتر سوخت از بین رفت که قسمت اعظم آن هم به اراضی و منابع آبی موجود در اطراف محل های واژگونی سرازیر شده است.
سه مورد از واژگونی این تانکرها در مهر و آبان اتفاق افتاده که در این ماه‌ها به دلیل آغاز بارندگی پاییزه امکان ورود بیشتر محموله سوخت این خودروها به منابع خاکی و آبی بیشتر است و این منجر به افزایش نگرانی و دغدغه مردم می‌شود.
با واژگونی هر تانکر سوخت انتظار می‌رود دستگاه‌های مرتبط در راستای پاکسازی به سرعت وارد عمل شوند و اقدامات پیشگیرانه انجام دهند که جای بسی تاسف است هنوز برخی از این دستگاه‌ها نسبت به این تکلیف قانونی خود بی توجه هستند.
معاون نظارت و پایش اداره کل محیط زیست کوردستان با اشاره به واژگونی تانکر حامل مواد سوختی در ۲۲ مهر امسال در محور دیواندره به سنندج اعلام کرد: پاکسازی این محموله انجام نشد و با مدیریت بحران استان مکاتبه کردیم که شرایط بحرانی است.
حمیدی اضافه کرد: از طریق مراجع قضایی نسبت به شرکت حمل و نقل مربوطه شکایت کردیم تا جبران خسارت کند.
بیشتر تانکرهای سوختی که از عراق و از طریق مرزهای کوردستان وارد ایران می‌شوند محموله آنها مازوت (نفت کوره) است و تانکرهای هم که از ایران به سمت عراق می‌روند حامل بنزین و گازوئیل هستند.
تا زمان تنظیم این گزارش آخرین حادثه مربوط به تانکرهای سوخت در ۱۴ آبان در پنج کیلومتری روستای نگل واقع در جاده سنندج - مریوان روی داد که در نتیجه سقوط تانکر حامل بنزین به دره راننده جان خود را از دست داد و سوخت موجود در آن هم آتش گرفت این اتفاق اگر چه موجب آلودگی منابع آبی و خاکی نشد ولی آلودگی هوا ایجاد کرد.
تنها روش پاکسازی سوخت تانکرهای واژگون شده استفاده از پمپ کفکش و یا قاطی کردن این سوخت با خاک و سپس برداشت آن است که باید توسط شرکت‌های حمل و نقل مربوطه یا شرکت نفت انجام شود.
اکثر تانکرهای سوختی که امسال در جاده‌های کردستان واژگون شدند حامل سوخت مازوت و ترانزیتی بودند که متولی آنها سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای است.
راهداری متولی تردد تانکرهای سوخت ترانزیتی است.
معاون حمل و نقل اداره کل راهداری و حمل و نقل جاده‌ای کوردستان اظهار داشت: محموله‌های نفتی که جابجا می‌شود دو نوع است یکی محموله‌های داخلی که تحت پیمان شرکت نفت هستند و این شرکت متولی پیگیری و پاکسازی سوخت سرازیر شده تانکرهای واژگون شده است.
عبدالرحمان حسینی افزود: نوع دوم که ترانزیتی است در حوزه کاری راهداری است و پاکسازی نهایی هم بر عهده شرکت حمل و نقل مربوطه است.
وی با اشاره به اینکه هریک از تانکرهای سوخت ترانزیتی زیر پوشش شرکت‌های حمل و نقل فعال در کشور هستند، اضافه کرد: در مواقع واژگونی تانکرهای سوخت، اداره‌کل راهداری براساس وظیفه ذاتی خود در محل حادثه حاضر می‌شود و پاکسازی جاده را به منظور جلوگیری از انسداد و ایجاد ترافیک انجام می‌دهد.
معاون حمل و نقل اداره کل راهداری و حمل و نقل جاده‌ای کوردستان یادآور شد: پاکسازی خارج از سطح جاده در خودروهای ترانزیتی بر عهده شرکت حمل و نقل و در خصوص تانکرهای داخلی بر عهده شرکت نفت است.
پلیس راه باید واژگونی تانکرها را به اطلاع شرکت‌های حمل و نقل برساند
حسینی اظهار داشت: از آنجا که پلیس راه جزو نخستین نهادهایی است که در محل حادثه حاضر می‌شود بنابراین باید اطلاعات لازم را به شرکت‌های متولی در خصوص پاکسازی سریع محل اطلاع رسانی کند.
وی با اشاره به اینکه ۹۹ درصد مرکزیت شرکت‌های حمل و نقل در خارج از کوردستان مستقر است، گفت: به محض واژگونی تانکرها اطلاعات کامل مربوط به این خودرو به این شرکت‌ها ارسال شود تا برای پاکسازی اقدام کنند و این کار در نهایت باید به تایید حفاظت محیط زیست استان برسد.
معاون حمل و نقل اداره کل راهداری و حمل و نقل جاده‌ای کوردستان تاکید کرد: هر شرکت حمل و نقلی که از پاکسازی محل‌های آلوده به سوخت حاصل از واژگونی تانکرها امتناع می‌کنند پلیس راه نباید خودرو آنها را آزاد و ترخیص کند.
رسالت پلیس راه اطلاع رسانی به راهداری، محیط زیست و مدیریت بحران
رئیس پلیس راه فرماندهی انتظامی کوردستان هم اظهار داشت: در خصوص این موضوع حرفی برای گفتن نداریم و اداره‌کل راهداری متولی حمل و نقل و واژگونی تانکرهاست و باید از مسئولان این دستگاه مطالبه کنید.
سرهنگ عیسی گوهری در زمینه رسالت پلیس راه در خصوص واژگونی تانکرهای سوخت افزود: ما موظف هستیم به محض تصادف تانکرهای سوخت به راهداری، محیط زیست و فرمانداری، مدیریت بحران اطلاع رسانی کنیم.
وی اضافه کرد: شرکت‌های حمل و نقل موظف و مسئول هستند و نباید اجازه تردد شبانه تانکرهای حامل مواد خطرناک و شیمیایی را بدهند.
زنگ خطر تردد تانکرهای حامل مواد شیمیایی در جاده‌های کوردستان اسفند سال ۸۱ با واژگون شدن تانکر حامل مواد شیمیایی در محوطه سد قشلاق سنندج که منبع تامین کننده آب شرب حدود ۴۵۰ هزار نفر جمعیت این شهر است، به صدا درآمد.
سال ۸۲ تردد خودروهای حامل مواد خطرناک از این محور ممنوع شد ولی گویا این ممنوعیت فقط روی کاغذ انجام شد چرا که بعد از گذشت ۱۶ سال همچنان تانکرهای حامل موادسوختی و شیمیایی از این مسیر تردد می‌کنند و بارها هم دچار سانحه شده‌اند.
یکی از تلخ‌ترین و دردناک‌ترین حوادث مربوط به تانکرهای سوخت در بیستم تیرماه سال ۹۷ روی داد که در اثر برخورد تانکر سوخت با اتوبوس مسافربری در کمربندی دکتر حسینی سنندج ۱۱ نفر جان خود را از دست دادند.
بیش از ۸۰ درصد، ۱۶ دستگاه خودروی حامل سوختی که از ابتدای امسال تا ۱۴ آبان در جاده‌های کردستان دچار حادثه رانندگی شدند مسیر تردد آنها محور مریوان - سنندج بوده است.
این آمار نشان می‌دهد جاده مریوان - سنندج یکی از مسیرهایی است که بیشترین تصادفات تانکرهای حامل مواد سوختی در آن روی می‌دهد و با توجه به اظهارنظر مدیران کردستان، استان اختیار ممانعت از تردد این خودروها را ندارد و تعیین تکلیف آن برعهده مسئولان کشوری است.
حال که گزینه جلوگیری از تردد تانکرهای سوخت که به نوعی هم می‌تواند پاک کردن صورت مسئله باشد، برای مسئولان امری سخت و گویا غیرممکن شده است، بهترین راهکار در این زمینه انتخاب و معرفی مسیرهای جایگزین از سوی کارشناسان و آموزش و اطلاع‌رسانی به رانندگان این خودروها است تا با آگاهی از ضوابط موجود و شناخت بهتر از این جاده اقدام به حرکت در محور مریوان-سنندج کنند.
منبع: ایرنا