بازدید و نمونه برداری از دریاچه زریوار که از طرف گروه شیلات دانشگاه کردستان انجام شد نشان داد شرایط اکولوژیکی این اکوسیستم آبی چندان مناسب نیست و در چند سال اخیر روند پیری دریاچه با شدت بیشتری ادامه یافته است.
به گزارش پایگاه خبری - تحلیلی هاژه به نقل از ایرنا و بر اساس گزارش گروه شیلات دانشگاه کردستان، روند رشد و پیشروی نیزار اطراف به سمت داخل دریاچه نگران کننده است و این پیشروی اگر کنترل نشود در چند سال آینده باید شاهد تبدیل دریاچه به باتلاق باشیم.
دریاچه زریوار یا زریبار با طول پنج کیلومتر، عرض بیشینه 6.1 کیلومتر، مساحت حدود 700 هکتار و میانگین عمق 5.5 متر با ارتفاع هزار و 285 متر از سطح دریا در استان کردستان و در سه کیلومتری شهر مریوان قرار دارد.
این دریاچه به لحاظ زیست‌محیطی دارای اهمیت زیادی بوده و از تنوع زیستی بالایی برخوردار است. حیات گونه های مختلفی از ماهیان، جوامع پلانکتونی، گیاهان آبزی، پرندگان بومی و مهاجر و جوامع کف زی وابسته به این دریاچه است دریاچه زریوار بزرگ ترین دریاچه طبیعی آب شیرین غرب کشور است.
دریاچه زریبار به لحاظ توریستی نیز دارای چشم‌انداز و مناظر طبیعی کم‌نظیری است که سالانه جمعیت قابل توجهی از گردشگران کشور را به این منطقه می کشاند و نقش مهمی در اشتغالزایی و رونق اقتصادی منطقه دارد.
با توجه به ذخایر ماهی که در دریاچه وجود دارد، تعاونی صیادی دریاچه در پاییز و زمستان به عملیات صید مشغول است که این خود در امر تولید و تامین بخشی از نیازهای غذایی این منطقه موثر بوده و به طور مستقیم و غیرمستقیم باعث اشتغالزایی شده است.
حبیب الله محمدی دکترای تخصصی بوم شناسی آبزیان شیلاتی که یکی از افراد دخیل در تحقیقات گروه شیلات دانشگاه کردستان در دریاچه زریوار است در گزارش این گروه آورده است:
در 2 دهه گذشته شاهد مشکلات بوم شناختی متعددی بوده است که نیاز است به صورت علمی و تخصصی مورد بررسی قرار گیرد و برنامه مدیریتی جامعی تدوین و در دراز مدت با نظارت مستمر و دقیق به مرحله اجرا گذاشته شود.
در این راستا کارها و برنامه‌های مختلفی به صورت مقطعی صورت گرفته اما متاسفانه نتوانسته مشکل گشا باشد و به احیای دریاچه کمک زیادی بکند از این مشکلات می توان به رشد بی رویه کشاورزی در اطراف دریاچه و مصرف آب در این بخش، انتقال کودهای کشاورزی از حوضه آبریز به دریاچه، وجود گونه‌های غیربومی و مهاجم ماهی در دریاچه، احداث غیرعلمی و بسیار نابجای سد در خروجی دریاچه که سبب تجمع رسوبات در داخل دریاچه و کاهش عمق دریاچه شده است اشاره کرد.
همچنین رهاسازی بچه ماهیان غیر بومی در این دریاچه طبیعی و انقراض و یا کاهش شدید ذخایر گونه‌های بومی ماهی و مهمترین معضل رشد بیش از حد انتظار نیزار اطراف که در حال خفه کردن دریاچه است از دیگر این مشکلات است.
وجود مواد مغذی فراوان و انباشت رسوب در کف که از حوضه آبریز اطراف دریاچه آورده شده و احداث سد در خروجی باعث انباشت بیشتر آن شده، در مجموع باعث رشد نگران کننده و خطرناک نیزار اطراف شده است.
نیاز است هر چه سریعتر گروه های مربوطه دانشگاهی به کمک سایر متخصصین این حوزه و مسئولین محترم متصدی امر به صورت جدی وارد عمل شوند و در یک برنامه جامع و زمان‌بندی شده عملیات احیای دریاچه زریبار را شروع کنند.
خشک شدن دریاچه آرال، دریاچه هامون و وضعیت تاسف بار دریاچه ارومیه و دریاچه های مشابه دیگر این نکته را می رساند که هرگونه تعلل بیش از حد در چنین مواردی فرصت جبران را گرفته و یا هزینه های جبران را به شدت افزایش می دهد و در موارد شدیدتر اثرات زیانبار و غیر قابل جبرانی را بدنبال خواهد داشت.