"ساخت و ساز در شریان تنفسی شهر ممنوع است." این گفتەی نمایندەی مهاباد آقای "محمودزادە" میباشد.
سوال مهم این است، آیا "فقرەقا" شریان و رگ حیاتی باستانی این مرز و بوم بە شمار میآید یا خیر؟ تکلیف مردم و همگان در مورد آثار تاریخی روشن است.
در زمانی کە بخشی از تودەهای مردم در سطح ایران و کوردستان شبانە با توهم پیدا کردن گنج خیالی و موهوم بطور مستمر کمر همت بە تخریب و غارت و نابودی میراث معنوی و فرهنگی تمدنهای گذشتەی بشری بستهاند، جایگاە و حس وجدان و ضمیر مسوولان کشوری و استانی و شهری کجاها مشغول جولان میباشد؟
"بە یمن و برکت ارگانها و نهادهای ذیربط شهر و استان مقبرەی صخرەای"فقرەقا" نفسهایش بە شمارش افتادە و در حال نابود شدن و مرگ تدریجی میباشد."
آرامگاه ماننایی"فقرەقا" و نیز معبد سنگی "بەردە کونتە" از آثار باستانی و تاریخی قبل از اسلام بە شمار میآیند. شایان ذکر است کە بە یاد آوردە شود محدودەی حریم "فقرەقا" شعاعی بە اندازەی ١٨ هکتار زمین میباشد کە این اراضی در تملک ادارەی منابع طبیعی و آبخیزداری مهاباد میباشد و متاسفانە روز بە روز شاهد تصرف این محوطە توسط باغداران حومە و دور و بر روستای "ایندرقاش" هستیم.
تعامل احساسی و مردمدارانە کە از سویی دیگر همزمان با نوعی بیتدبیری خاص از جانب مسوول ادارەی منابع طبیعی و آبخیزداری با باغداران این حدود کە بە حریم "فقرەقا" دست اندازی و تجاوز کردەاند در حال حاضر بە یکی از بزرگترین مشکلات برای حریم این اثر شاخص مبدل شده است.
این نوشتە سعی بر آن دارد با ذکر و برشمردن این اوصاف همزمان نقب و تلنگری بر وجدانهای خفتە و بیدار جامعە زدە باشد و نیز مسوولین مربوطە را از خواب سنگین زمستانی بیدار نماید و آنها را نسبت بە توجە نشان دادن و انجام اقدامات عملی لازم در مورد آثار نیاکان خویش تشویق بنماید.
در مورد معبد سنگی "بەردە کونتە" راقم این سطور نیک میداند کە چگونە و به چه شکلی چندی پیش در اثر عدم توجە کامل مسوولین ذیربط ، کسانی در اوج ناآگاهی سعی در تخریب این اثر باستانی داشتە و برآن بودند کە محوطەی اصلی معبد را تسطیح نماید و تبدیل بە زمین فوتبال نمایند، از آن سو، یک پیمانکار فرصت طلب تعریض جادەی مهاباد ـ اورمیە و بدون پرنسیب و از سر سودجویی، ناآگاهی همان افراد مزبور را جستە کرده و با تشریک مساعی همدیگر نزدیک بە ١٨٠ تن نخالە و آشغال ساختمانی در مقابل این اثر دیرین و باستانی ریختەاند.
شاید اگر هشیاری و توجە بە موقع یکی از مسوولان بومی و دلسوز نمیبود حالا کوچکترین اثری از این یادمان یافت نمیشد و معبد مذکور در میان تلی از نخالەها و ضایعات محو و نابود میشد!
اگر مسوولان ادارەی منابع طبیعی و آبخیزداری و نیز مسوولان ادارەی مسکن و شهرسازی مهاباد هرچە زودتر نسبت بە رفع موانع موجود اقدام ننمایند، تاریخ اسمشان را بە نیکی یاد نخواهد کرد و مسوولیت این بیتوجهی و اهمال بە پای آنها نوشتە خواهد شد.
رطوبت ناشی از بخارات آب باغات سیب کە متعلق بە آن دستە از باغدارانی میباشد کە در اثر سستی اهمال مسوولان نامبردە و نیز تعامل غیرآکادمیک و نامعقولانە در مواجە با حفظ حریم "فقرەقا" در واقع باعث و بانی بزرگترین و سختترین ضربات بر پیکر و کالبد زخمی "فقرەقا" شدە است، در نتیجە ما بە زودی شاهد فرو ریختن سرستونها و بتدریج کل بنا خواهیم بود.
جای خود دارد کە مسوولان میراث فرهنگی شهرستان هم در اولین فرصت نسبت بە تعیین سازەای فلزی و حفاظتی این اثر اقدام نمایند تا بیشتر از این و نیز بە علت ریزش جوی و باران و برف سالانە این محوطە فرسایش و بیشتری را متحمل نشود.
با نگاهی گذرا و کلی بە سامانەی غار آبی "سهولان" و نیز مرمت حمام تاریخی "لج" و حوضخانەهای شهری مهاباد و ترمیم مقبرەی "بوداق سلطان" درمییابیم کە بە راستی در مورد اثر ماننایی "فقرەقا" و "بەردە کونتە" از همەی لحاظ و همەی جوانب و ابعاد تبعیض و بیتوجهی کامل را شامل هستیم.
چگونە است کە از طرف مسوولان شهری و مشخصا فرماندار ویژەی مهاباد کە مقدار و میزان بودجەهای ادارات مختلف را بە رسانەها اعلام میدارند کمترین و حقیرترین بودجەها را برای میراث فرهنگی مهاباد داریم و همزمان ادارات میراث فرهنگی در مراکز استانها و جاهای دیگر بە مراتب بودجەهایی درشتتر و قابل ملاحظەتری دارند؟
چگونە است تاکنون حتی برای خالی نبودن عریضە یک مورد حفاری علمی در قلب و مرکز تمدن مانناییها یعنی شهر مهاباد نداشتەایم؟
راقم این سطور خاطر نشان میسازد کە حالا وقت آن رسیدە است کە مسوولان و ارگانهای ذیربط سکوت خویش با هدف بذل توجە بە نجاتبخشی این آثار ماندگار را بشکنند و گرد و غبار بیتوجهی را از این محوطەها بزدایند.
فردا دیر است و آن وقت تاریخ بیطرفانە و منصفانە قضاوت خواهد کرد و کارنامەی همگان را بدون کم و کاستی در معرض دید عموم قرار خواهد داد.