عوارض جانبی مصرف ریتالینش

ریتالین باعث افزایش ضربان قلب می گردد و استفاده از دز بالای این دارو به ویژه از طریق تزریق یا استنشاقی می تواند تاثیرات بسیار مخربی روی بدن بگذارد و در مواردی باعث ایست قلبی میشود . اثرات کوتاه مدت ریتالین شامل افزایش ضربان قلب و پرفشاری خون ،افزایش دمای بدن ،گشادی مردمک ها ،اختلال در الگوی خواب ،توهم ،تحریک پذیری و حساسیت ، اثرات وحشت‌زدگی ،روان پریشی ، تشنج و حتی مرگ در دزهای بالا را به دنبال دارد. اثرات دراز مدت آن عبارتند از صدمه به عروق خونی قلب و مغز که به دنبال آن پرفشاری خون می تواند باعث سکته قلبی یا مغزی و مرگ شود. و عوارضی همچون صدمه به کبد، کلیه، ریه و مشکلات تنفسی ، بافت بینی و حس بویایی در موارد استنشاقی که مصرف شود وجود دارد.

شواهد کافی از مقالات و منابع تحقیقاتی در مورد سوءمصرف ریتالین به دست آمده است و این هشداری جهت اقشار مختلف به ویژه متخصصان بالینی می باشد که این دارو ظرفیت و پتانسیل بالایی برای سوء مصرف دارد. ریتالین مانند آمفتامین ها موجب هوشیاری و تمرکز می شود بسیاری از دانش آموزان و دانشجویان برای افزایش توجه از ریتالین استفاده می‌کنند که به نظر می‌رسد مصرف آن به دانشجویان کمک می کند تا راحت تر مطالعه کنند و احساس خوبی داشته باشند .کسانی که ریتالین مصرف می‌کنند به افزایش دز آن تمایل نشان می‌دهند دسترسی به آن مقداری راحت است به همین علت استفاده از آن نیز بیشتر شده است.

وقتی رتالین به صورت تزریقی مصرف شود تاثیرات آن به همان سرعت کوکائین اتفاق می افتد که سرعت عمل و اثرگذاری در بافت مغز این دو داروی یکسان است به طوری که اصلا قابل شناسایی و تشخیص از هم نیستند و با توجه به این که تاثیرات ریتالین شبیه به کوکائین و آمفتامین است می توان به تیم پزشکی اطلاعاتی ارائه دهد که بر اساس آن به این نتیجه برسند که ریتالین هم در اثر سوء مصرف و در مقادیر زیادی که بدن آن را دریافت کند می‌تواند آن را از این داروی مجاز که برای برخی اختلالات روانشناختی استفاده مشیود به یک عامل یا ماده مخدر که امکان سوء مصرف دارد تبدیل شود. در دسترس بودن یک دارو یکی از عوامل مهم در احتمال سوء مصرف آن می باشد و متاسفانه در دسترس بودن ریتالین بسیار رو به افزایش است.

ریتالین درطبقه داروهای با احتمال سوء مصرف بالا رده بندی شده است و می تواند منجر به وابستگی های روانی و جسمی شدید گردد ، اگرچه چه این دارو در درمان اختلال های ADHD کودکان مورد استفاده قرار می گیرد اما مورد استفاده شدن باید تحت نظارت دقیق متخصص باشد . مطالعات نشان داده‌اند که بی‌توجهی به امکان سوء مصرف این ماده موجب افزایش تقاضای در سنین مدارس شده است .هیچ کودکی فکر نمی‌کند که این دارو یا سایر داروهای بیش فعالی می تواند منجر به سوء مصرف شود .بر اساس مطالعات گزارش شده 16 درصد از این کودکان به آنها پیشنهاد شده که بفروشند یا معامله کنند . اینکه یک دارو چقدر سریع عمل می کند احتمال سوء مصرف آن را افزایش می‌دهد.

همچنین علایم حرکتی و رفتاری مصرف ریتالین می تواند شامل دندان قروچه، لمس مکرر یا گیجی در بینایی، رفتارهای غیر هدفمند ،وسواس عملی و  رفتار های تکرار شونده باشد. مصرف در دوز بالا میتواند به توهم پارانویا و سست باوری اشاره نمود و مواردی نیز می‌توان توهم شنوایی و گاهی توهم بینایی، اجتماع گریزی و افسردگی بروز کند.

توانایی ریتالین در ایجاد تمرکز و سرخوشی ناشی از مصرف آن در کوتاه مدت تا حد زیادی کارایی فرد را افزایش می‌دهد که این مزیت میتواند احتمال سوء مصرف آن را زیاد کند. با توجه به اینکه اولین و بهترین دارو برای درمانADHD  میباشد لذا اجتناب و عدم دسترسی به این دارو و استفاده آن گریزناپذیر است به همین دلیل برای جلوگیری از سوء مصرف آن لازم است آیین نامه های قوی مبنی بر استفاده از آن در یک دوره زمانی مشخص و لازم که توسط متخصص تجویز شده است مصرف گردد. و فروش آن تحت نظارت مستقیم سازمان های ذیل رفت صورت گیرد همچنین والدین باید بر مصرف دارو توسط فرزند خود خود نظارت داشته باشند و  بصورت قاطعانه لزوم این را می طلبد که با همکاری سازمان هایی از قبیل وزارت بهداشت ، صدا و سیما ، آموزش و پرورش و حتی رسانه های اجتماعی که در مورد عوارض و سوء مصرف آن به مردم علی الخصوص دانش آموزان و دانشجویانی که در دوران امتحانی و خصوصاً در ایام نزدیک به کنکور از آن استفاده می کنند آگاهی و اطلاعات کاملی بدهند.

منابع:

 

·          Morton WA, Stockton GG. Methylphenidate Abuse and Psychiatric Side Effects. Prim Care Companion J Clin Psychiatry 2000; 2(5): 159-64

·          Cherland , E., & Fitzpatrick, R. (1999). Psychotic side effects of psychostimulants: a 5-year review. The Canadian Journal of Psychiatry, 44(8), 811-813.

·          Adler LA, Spencer T, McGough JJ, Jiang H, Muniz R. Long-term effectiveness and safety of dexmethylphenidate extended-release capsules in adult ADHD. J Atten Disord 2009; 12(5): 449-59.

·          Jaffe SL. Intranasal abuse of prescribed methylphenidate by an alcohol and drug abusing adolescent with ADHD. J Am Acad Child Adolesc Psychiatry 1991; 30(5): 773-5.

·          Joranson DE, Ryan KM, Gilson AM, Dahl JL. Trends in medical use and abuse of opioid analgesics. JAMA 2000; 283(13): 1710-4.

·          . Maksimowski MB, Tampi RR. Efficacy of stimulants for psychiatric symptoms in individuals with traumatic brain injury. Ann Clin Psychiatry 2016; 28(3): 156-66